FED’in faiz politikası Taylor Kuralını dikkate almadığını açıkça gösteriyor. Geçmiş aksiyonları ile kıyasladığımızda “FED yoldan çıktı” diyebiliriz. Piyasa, FED politikasındaki bu değişimin devam edeceğini bekliyor olacak ki uzun vadeli faizler yükselmiyor
ABD’de hem enflasyon beklentileri hem de mevcut enflasyon FED’in kısa vadeli faiz oranının üzerinde seyrediyor. Normal şartlarda bu nadiren görülen bir uygulamadır. Faiz politikasındaki bu sapma ne kadar devam edebilir? Enflasyonun yüzde 5’e dayanmasına rağmen varlık alım programı ile piyasaya para akışı devam ediyor. Bu yüksek enflasyona kıyasla yüzde 0,05-0,1 arası kısa vadeli faiz hâliyle düşük kalıyor.
FED, Taylor Kuralı’ndan vazgeçmiş olabilir mi?
Geçmişe baktığımızda FED’in yol haritasının “Taylor Kuralı” olduğunu görüyoruz, biliyoruz. Taylor Kuralına göre FED’in politika faizini yüzde 5’e yükseltmesi lâzım. Taylor Kuralı nedir? Kurala göre, FED’in kısa vadeli faiz oranını, gerçekleşen ve potansiyel ekonomik büyüme arasındaki fark ile gerçekleşen ve hedeflenen enflasyon oranı arasındaki sapmalarla aynı yönde değiştirmesi gerekiyor. Bu arada, potansiyel büyüme oranını hesaplamanın en kolay yolu uzun yıllar ortalamasını almak ancak pandemi döneminde bu çok mantıklı olmayabilir.
Aşikâr ki Taylor Kuralı pek dikkate alınmıyor, bunun yerine enflasyonun -pandemi sebebiyle- geçici olduğu belirtiliyor. Enflasyon artışının geçici mi yoksa yapısal mı olduğunu geçen ayki yazımızda irdelemiştik, o sebeple bu yazıda değinmeyeceğiz.
FED’in faiz bilmecesi
Piyasada bunu gösteren bir veri mevcut; ABD 10 yıllık tahvil faizi (“UST10Y”)! UST10Y faizi, piyasadaki enflasyon beklentisinin aynasıdır. Şu sıralar göreceli olarak enflasyon beklentisi düşük seyrediyor diyebiliriz, zira UST10Y faizi yüzde 2’ye bile yükselemedi. Hatta bu yazıyı kaleme alırken yüzde 1,3’ün altında seyrettiğini belirtmeliyim.
Peki, neden UST10Y düşük seyrediyor? Önce şunu belirtmek gerekir; faizin düşük seyretmesi FED’in işine geliyor. Aslında uzun vadeli faizi kontrol etmenin bir yolu da kısa vadeli faizle oynamaktır. Nasıl mı? Kısa vadeli faizlerdeki azalış (artış) durumunda, yatırımcıların uzun vadeli varlıklara olan talebini artıracak (azaltacak) ve böylece uzun vadeli varlık fiyatlarını artırması (azaltması) sonucu, uzun dönem faiz oranları düşecek (artacaktır). Tahvil faizi ile bedelin ters orantılı olduğunu hatırlatmak isterim. Özetle, FED faizi artırmayacağına dair piyasayı ikna ederse, uzun vadeli faiz düşük kalır. Bu da ekonomik büyümenin en önemli yardımcısıdır.
FED’in uzun vadeli faiz hedefi yüzde 2,5 iken UST10Y’nin yüzde 2 civarında olması mâkûldür. Ama gördüğünüz üzere bu değerden hâlen çok uzakta. Demek ki piyasa FED’in faiz artış adımı/adımları konusunda şüpheli! Gerçi şunu da ifade etmek isterim; piyasa çok kaygandır. UST10Y bir gün içinde yüzde 1,5’e çıkıp, ertesi gün yüzde 2’ye ulaşabilir. Piyasa aniden fikir değiştirebilir ya da speküle edebilir.
2004 yılından kısa bir örnek verelim
2004 yılından 2006 yılına kadar FED kısa -efektif- vadeli faizi kademeli olarak yüzde 1’den yüzde 5,25’e çıkarttı. FED kısa vadeli faizi yükselttiğinde, UST10Y bu artışa paralel tepki vermemişti. Hatta 2007 yılında UST10Y FED faizinin altında bile kaldı. Geçmiş tecrübelere bakıldığında bu tepkisizliğe bir tür ekonomik kalkışma diyebiliriz. Piyasa, FED’in faiz artışını desteklemedi. Çünkü ekonomik veriler enflasyonun yükseleceğini teyit etmiyordu. Enflasyon için daha fazla kanıta ihtiyaç vardı örneğin; yüksek petrol fiyatı, güçlü işgücü artışı, yüksek ekonomik güven gibi… Bunun gibi veriler enflasyon artışının habercisidir. Eğer enflasyon kontrol altındaysa ya da artmıyorsa, tahvil faizlerinin mevcut seviyesinden yukarı çıkmasını beklemek hata olur. 2004 yılında da FED’in faiz artışı yapacağını beyan etmesine rağmen, enflasyonda yükseliş olmayacağı öngörüsüyle uzun vadeli faiz oranında beklenen yükselme gerçekleşmemişti. Artış sonrası, 2007 yılında FED faiz düşürmeye başladı, akabinde 2008 krizi patladı ve faizler sıfırlandı.
Filmi süratle ileri sarıp günümüze geldiğimizde görüyoruz ki; FED Taylor Kuralına uygun ilerlemiyor, yoldan saptı. Piyasa da bu sapmanın devam edeceğini bekliyor olacak ki UST10Y faizi artmıyor. Eğer gün gelir de FED geleneksel yoluna geri dönerse, piyasada büyük bir düzeltme yaşanacağı kesin! Bakalım o gün geldiğinde nasıl bir çelişki ile karşılaşacağız? Ne kadar erken o kadar iyi!
Burada yazılanlar yatırım tavsiyesi değildir.
Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.