• TR
  • ENG
MarineDeal News
  • Haberler
  • Yazarlar
  • Piyasa
  • Ekonomi
  • Dünya
  • Deniz Ticareti
  • Deniz Savunma
  • Jeopolitik
  • Analiz
  • Çevre
Aa
Bildirim
Son yayınlananlar
Beyaz Saray’da ikinci Zelensky vakası
Analiz
MHP’nin yeni açılımı KHK mı?
Haberler
AKP Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekci
AKP Genel Başkan Yardımcısı Zeybekci: ’19 Mart’ süreci ekonomiye zarar verdi
Gündem Haberler Politika
MARPOL’da yeni numune alımı kuralları
MARPOL’da yeni numune alımı kuralları
Çevre Genel Green Shipping Haberler
Terra Future Labs
Nurol Holding ve GİRVAK’tan sürdürülebilir tarıma destek
Çevre Genel Haberler Yaşam
Aa
MarineDeal NewsMarineDeal News
  • ANA SAYFA
  • HABERLER
  • YAZARLAR
  • PİYASA
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • DENİZ TİCARETİ
  • DENİZ SAVUNMA
  • JEOPOLİTİK
  • ÇEVRE
  • ENGLISH
Search
  • TÜM HABERLER
    • Piyasa
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Deniz Ticareti
    • Deniz Savunma
    • Jeopolitik
    • Çevre
    • English
  • YAZARLAR
    • Yeşim Yeliz Egeli
    • Meltem Aydın Süloğlu
    • Gökhan Esin
    • Barışcan Yücel
    • Atilla Yeşilada
    • Bartu Soral
    • Gürcan Elbek
    • Yüce Yöney
    • Emin Yaşacan
    • Cihangir Dumanlı
    • Serter Tuçaltan
    • Levent Akson
    • Haluk Mustafa Baybaş
    • Özhan Bakkalbaşıoğlu
    • Yaşar Canca
Bir hesabınız var mı? Giriş Yap
Bizi takip edin
  • MarineDeal News

Hangi krizin benzerini yaşıyoruz?

Gökhan Esin
  • Gökhan Esin
  • Yükleme Tarihi: 03.02.2023 15:52 | Son Güncelleme: 03.02.2023 16:30
    gokhanesin@www.marinedealnews.com
Paylaş
Paylaş

İçinde bulunduğumuz ekonomik iklimi Reagan dönemine benzetiyorum. Roosevelt döneminde Buhran’ı bitiren onun politikalarından çok, İkinci Dünya Savaşı’ydı. Reagan da çözüm sözü verdi ama sonunda çözüm kendisinden değil Fed'den çıktı

Ara başlıklar
Bu tip yükseliş ve çöküşlerin nedenleri basittir. Büyük Buhran’dan beri… Günümüz krizi hangisinin benzeri?  

Fed Başkanı Volcker, işsizlik oranının artması pahasına faizleri yükseltmişti. Reagan, ülkeyi keyifsizlik hissinden kurtarırken Sovyetler Birliği’yle şartları da tersine çevirmişti. Şimdi ise Biden, Fed eli ile ekonomiyi düzeltirken, Rusya ile Sovyetler Birliği’nden beri en sert itişmeyi yaşıyor.

20 yıl öncesine dönersek, 2000’lerin başında “önümüzdeki 10 yılı iki küresel olay çerçeveliyor” denirdi. Başkan Bush’un 11 Eylül’e verdiği karşılık ve 2008 yılının mali paniği. 2020'li yıllarda yine, bir savaş ve ekonomik krizden bahsediyoruz. Önümüzdeki 10 yılı da iki küresel olay çerçeveleyecek gibi; Rusya-Ukrayna savaşı ve küresel enflasyon ile enerji krizi. Peki, sonuç Bush dönemine benzer mi? Pek sanmıyorum! Çünkü daha güzel bir örneğimiz var.

Önce 2008 yılındaki mali krizle başlayalım. Her verimli ticaret devrinin sonu bir çöküştür. Genelde de bir sektör buna öncülük eder. Clinton’ın yükselişi 2000’de internet balonu patladığında sona erdi. Reagan’ın 1980’lerdeki yükselişi tasarruf ve kredilerin çökmesiyle epey sert biçimde bitti. İtiraf etmek gerekir ki, 2008’deki Global Finans Krizi’nde sıra dışı bir şey olmadığını görüyoruz. 

Bu tip yükseliş ve çöküşlerin nedenleri basittir. 

Ekonomi büyürken çabucak, tüketebileceğinden fazla para yaratır. Konut, hisse senedi veya faiz gibi yatırımları takiben para fazlası olunca arz ve talep kendini gösterir, fiyatlar artar, faizler düşer. Sonunda fiyatlar mantıksız bir seviyeye ulaşır ve sonra da çöker. Modern kapitalizm tarihinde bu döngü defalarca tekrarlandı. Para ne de olsa devletin icat ettiği bir oyundur. Fed istediği kadar para basabilir ve bununla hükûmet borcu satın alabilir. 11 Eylül’ün ardından da bunu yaptı zaten. Bush Hükûmeti, teröre karşı savaşı karşılamak için vergileri yükseltmek istemedi ve Fed temel olarak Hükûmete borç verip savaşı finanse ederek hükûmete destek oldu. Sonuçta kimse savaşın ekonomik etkilerini çokça hissetmedi. 2008 çöküşünde etkili olan başka bir konu ekonominin belirli bir bölümüne, oturmaya elverişli ev pazarına akan ucuz paraydı. Bu teşvik nüfusun daha önce hiç olmadığı kadar büyük bir kısmına yayıldı. Talep arttı. Bu sırada normal zamanda asla kredi için uygun bulunmayacak ev sahipleri ödemeleri aksatmaya başladılar ve evler zorunlu satış veya hacizle pazara gelmeye başlayınca yükseleceğine güvenilen fiyatlar düşmeye başladı. 2007 yılına gelindiğinde 2005’te başlamış olan yumuşak düşüş, hezimete dönüştü. Borçlarını ödemeyi başaramayınca bu büyük oyuncular iflas ettiler. 

Büyük Buhran’dan beri… 

2008 krizi için Büyük Buhran'dan beri böyle bir ekonomik felaket görülmediği söylenir. Çok yanlış! İkinci Dünya Savaşı’ndan beri iki kez yaşandı. 

Bu içinde bulunduğumuz dönemi anlamakta kritik bir ayrıntıdır. Çünkü her mali krizde olduğu gibi içinde bulunduğumuz dönem de sadece Büyük Buhran’la kıyaslanırsa hata olur. Diğer krizleri de anımsayalım.

Hem Franklin Roosevelt hem de Ronald Reagan mali krizlerin ortasında göreve geldiler. Roosevelt Büyük Buhran’la karşılaşmıştı. Reagan 1970’lerde ekonomiyi ele geçiren stagflasyonla yüzleşti; bu yüksek işsizlik, yüksek enflasyon ve yüksek faiz oranlarıyla birleşmişti. İki Başkanın da karşılaştıkları sorunlar küresel ekonomik sarsılmanın bir parçasıydı ve ikisi de ABD'de derin bir güven krizi yarattı. 1930’lardaki kriz Roosevelt’in şu ünlü cümlesini getirmişti: Korkunun kendisinden başka korkacak bir şeyimiz yok.

Günümüz krizi hangisinin benzeri?  

Biden’ın ekonomik atlasını daha çok Reagan’a benzetiyorum. Roosevelt döneminde Buhran’ı bitiren onun politikalarından çok, İkinci Dünya Savaşı’ydı. Reagan da icraat sözü verdi ama sonunda çözüm kendisinden değil Fed'den çıktı. Fed Başkanı Volcker, işsizlik oranının artması pahasına faizleri yükseltmişti.    

Reagan ülkeyi Carter Hükûmeti’nin yarattığı keyifsizlik hissinden kurtardı ve Sovyetler Birliği’yle şartları tersine çevirdi. Şimdi ise Biden, Fed eli ile ekonomiyi düzeltirken, Rusya ile Sovyetler Birliği’nden beri en sert itişmeyi yaşıyor. Kısacası Reagan ve Biden döneminin önemli iki ortak özelliği bulunuyor; Fed'in para politikaları ile ekonomik müdahale ve Rusya (eski SSCB) ile değişen şartlar. 

Bu bağlamda bakarsak; 2022 yılında başlayan (savaş ve ekonomik) krizin gelecek 10 yıla en anlamlı etkisi jeopolitik ve politik olacak, ekonomik değil. 

Ekonomik etki sıfır olacak da diyemeyiz elbet. 2008 mali krizinden alınması gereken dersimizi de unutmayalım. 2008, gelişen ekonomilere -parasal- ulusal egemenliğin önemini hatırlatmıştı. Kendi mali sistemini ve parasını kontrol etmeyen bir ülke, başka ülkelerin hareketlerine karşı savunmasızdı. 

Gelecekte (örneğin önümüzdeki 10 yılda) trend, sınırlı ekonomik egemenlikten yükselen ekonomik milliyetçiliğe yönelecek gibi… Bunun öncü adımlarını petrol, metal gibi önemli emtiaların yerel para biriminden satılması, hatta sadece politik arkadaşlara satılması şeklinde görebiliyoruz. Toparlamak gerekirse, önümüzdeki yıllar emtia ve para piyasası bakımından bereketli olmayabilir. Reagan dönemindeki gibi dünya düzeninde değişim beklemek hata olmasa da değişimin Reagan dönemindeki kadar sert olmasını da beklememek lâzım. 

Burada yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.

Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Aşağıdakiler de ilginizi çekebilir

Para hakkında bildiklerimiz?

Teşvikler sıfır toplamlı bir oyundur

Navlun yarışı durdurması zor bir dinamiktir

İlk yüzyıldan 2022’ye

Dolar nedir?

ETİKETLER: ABD, Kriz, Regan, Rusya, Türkiye, YAZARLAR
Bunu Paylaşın
Facebook Twitter Whatsapp Whatsapp LinkedIn Linki kopyala Yazdır
Paylaş
Avatar photo
By Gökhan Esin
gokhanesin@www.marinedealnews.com
Web Banner

Yazara Ait Diğer Yazılar

Para hakkında bildiklerimiz?
09/06/2023

Teşvikler sıfır toplamlı bir oyundur
03/04/2023

Navlun yarışı durdurması zor bir dinamiktir
02/03/2023

Hangi krizin benzerini yaşıyoruz?
03/02/2023

İlk yüzyıldan 2022’ye
20/01/2023

Arama

Kategoriler

Arşivler

Legal

  • Kişisel Verileri Koruma Kanunu
  • Ziyaretçi Aydınlatma Metni
  • Çerez Politikası
  • Kişisel Verileri Saklama ve İmha Politikası
  • KVKK Başvuru Formu

MarineDeal News Künye

İmtiyaz Sahibi: MDN Yayıncılık, Matbaa, Reklam, Organizasyon ve Tur. San. Tic. Ltd. Şti. adına Yeşim Yeliz Egeli
Kuruluş: 1 Ocak 2008
Genel Yayın Yönetmeni: Yeşim Yeliz Egeli yesimegeli@marinedealnews.com
Yazı İşleri Müdürü (Sorumlu): Burak Derya editor@marinedealnews.com
Editör: Ömer Faruk Yazıcıoğlu
Haber Merkezi: Yüce Yöney, Barış Özgür, Barışcan Yücel
Abonelik: asistan@marinedealnews.com
E-posta: mdn@marinedealnews.com
Tel: +90 (212) 343 2005
Adres: Merkez Mah. Perihan Sk. No.118/5 34360 Şişli, İstanbul, Türkiye

Bizi sosyal medyada takip edin

Okuma listesinden çıkartıldı.

Geri al
Welcome Back!

Sign in to your account

Üye ol Şifremi Unuttum