Gerek yeni infla gemi, gerekse ikinci el gemi al›m ve sat›mlar›n›n son derece h›zl› ve hareketli olduğu bu günlerde, armatörler ve bankalar taraf›ndan en çok sorulan konulardan biri; yurt d›fl›nda teslim al›nan geminin nas›l bayrak çekeceği hususudur. Bu sebeple, bu yaz›n›n, yurtd›fl›nda gemi alanlar› ayd›nlatacak k›sa bir aç›klama olmas›na gayret ettim.
Bayrak flahadetnamesinin hangi hallerde nas›l tanzim olunacağ›, ne kadar süreyle hangi makamlarca verileceği, ne tür belgelerin istendiğiyle ilgili hükümler; T. Ticaret Kanunu, Gemi Bayrak fiahadetnameleri Hak. Nizamname ve Türk Uluslararas› Gemi Sicili Kanunu ve Yönetmeliğinde düzenlenmifltir.
1- Bayrak şahadetnamesi nedir?
Türkiye d›fl›nda bulunan bir geminin Türk Bayrağ› çekme hakk›n› elde etmesi halinde, söz konusu geminin bulunduğu yerdeki Türk Konsolosluğu taraf›ndan (uygulamada bazen, bayrak flahadetnamesinin, geminin bulunduğu yer konsolosluğunca değil, Closing’in yap›ld›ğ› ülke konsolosluğunca da düzenlendiği görülmektedir. Asl›nda Konsolosluklar taraf›ndan talep edilen ticari fatura ve sat›fl senedi gibi belgelerin bir k›sm› Closing’in yap›ld›ğ› ülkede bulunmakta olduğu için bu durum zorunlu hale gelmektedir.) Türk Bayrağ› çekme hakk›na dair bir “bayrak flahadetnamesi” düzenlenir ve sözkonusu belge, gemi tasdiknamesi yerine geçer. Bayrak flahadetnamesi, gemi tasdiknamesi gibi, yolculuk esnas›nda mutlaka gemide bulundurulmas› gerekli belgelerdendir. Bayrak flahadetnamesi olmadan Türk Bayrağ› çekmek suçtur. Ayr›ca, Türkiye’de infla edilmifl olan, ancak Türk Ticaret Kanunu’nun 823’üncü maddesi uyar›nca Türk Bayrağ› çekme hakk›na sahip olmayan gemilere Ulaflt›rma Bakanl›ğ›’nca (Kanun her ne kadar “Ulaflt›rma Bakanl›ğ›’nca” demekte ise de uygulamada bu belgeyi Denizcilik Müsteflarl›ğ› vermektedir) gidecekleri teslim yerine kadar geçerli olmak üzere bir bayrak flahadetnamesi verilebilir.
2- Bayrak şahadetnamesinin geçerlilik süresi:
Türk Ticaret Kanunu’nun 827’nci maddesi uyar›nca; Milli Gemi Sicili’ne kaydedilecek gemiler için bayrak flahadetnamesi, tanzim edildiği günden itibaren ancak bir y›l için geçerlidir. Geminin yolculuğu, mücbir sebep yüzünden uzad›ğ› takdirde, bayrak flahadetnamesi yolculuk bitene kadar geçerli kalacakt›r. Ancak bu durumda yolculuğun ne gibi mücbir sebepler yüzünden ve ne kadar bir süre uzam›fl olduğu gemi jurnalindeki kay›tlarla ispat edilmelidir .
Türk Uluslararas› Gemi Sicili Yönetmeliği’nin 13’üncü maddesinin (c) bendinde de Türk Uluslararas› Gemi Sicili’ne (“TUGS”) kaydedilecek gemiler ve yatlar için düzenlenecek bayrak flahadetnamesinin geçerlilik süresi düzenlenmifltir. Buna göre; TUGS bayrak flahadetnamesi tanzim edilen gemiler ve yatlar›n TUGS’ne tescilinde, bayrak flahadetnamesi tanzim edildiği günden itibaren en geç bir y›l içerisinde mahalli sicile baflvurulmas› halinde gemi veya yat›n Türkiye’ye gelmesi gerekmeksizin sicile kayd› yap›lacağ›, bu süreden daha önce bir Türk liman›na gelen gemiler ve yatlar›n, süreye bak›lmaks›z›n TUGS bayrak flahadetnamesinin iptal edileceği hükme bağlanm›flt›r.
Kay›t aç›s›ndan her iki sicil aras›ndaki en büyük fark; TUGS’a kaydedilecek olup da bayrak flahadetnamesi ile bayrak çekmifl gemilerin, gümrük beyannamesi aranmaks›z›n, yani geminin fiilen Türkiye’ye gelmesine ihtiyaç olmaks›z›n, tescilinin yap›labilmesidir . Bu durum hem finansman sağlayan banka, hem de armatör aç›s›ndan son derece olumlu olup ayn› olumlu durumun Milli Gemi Sicili içinde geçerli olmas› beklenmektedir.
Gelecek ay, yine bu köflede “Bayrak fiahadetnamesi üzerine ipotek flerhi konulmas›” ve “Bayrak fiahadetnamesi düzenlenebilmesi için gerekli belgeler ve harçlar” alt bafll›klar› aç›klanacakt›r.