Türk Gemi inşa sanayiinin son 10 yılı

Fuat Çakmak

Ge­mi in­fla sa­na­yi­inin de­ğer­len­di­ril­me­sin­de son 10 y›l­l›k za­man di­li­mi­nin öne­mi ko­nu­sun­da sa­n›­r›m tüm sek­tör oyun­cu­la­r› be­nim­le ay­n› duy­gu­la­r› pay­la­fla­cak­t›r. As­l›n­da bel­ki son 40-50 y›l­l›k ge­lifl­me­le­ri dü­flün­dü­ğü­müz­de üze­rin­de en çok dur­ma­m›z ge­re­ken dö­nem flüp­he­siz son 10 y›l.
90’l› y›l­la­r›n or­ta­la­r›n­da Tür­ki­ye’de ge­mi in­fla sa­na­yii üze­rin­de dev­let ter­sa­ne­le­ri­nin (Ca­mi­al­t›, Ha­liç) pa­y› he­men he­men bit­mifl ve bu ter­sa­ne­ler mev­cut ge­mi­le­rin ta­mam­lan­ma­s›­n› ta­ki­ben ka­pan­ma nok­ta­s›­na gel­mifl­ti. Di­ğer ta­raf­tan se­de­ce Tuz­la’da fa­ali­yet gös­te­ren ve ço­ğun­luk­la ta­mir amaç­l› ça­l›­flan ter­sa­ne­le­re ila­ve­ten Kör­fez’de­ki Mar­ma­ra Trans­port ve Ge­li­bo­lu’da­ki  ter­sa­ne­ler ye­ni in­fla amaç­l› ola­rak fa­ali­yet gös­te­ri­yor­du.
‹n­fla edi­len k›­s›t­l› sa­y› ve to­naj­da­ki ge­mi­ler ise ge­nel­lik­le 1 500-5 000 DWT ara­l›­ğ›n­da kos­ter (ku­ru yük), ro­mör­kör vb ge­mi­ler­di. Kim­ya­sal tan­ker, pro­duct tan­ker in­fla­s› 70’li ve 80’li y›l­lar­da in­fla edi­len bir­kaç kü­çük to­naj­l› pro­duct tan­ker d›­fl›n­da mev­cut de­ğil­di.
‹lk kim­ya­sal tan­ker Naz­mi Gün­dem ve eki­bi ta­ra­f›n­dan Ad­ma­rin di­zay­n› ola­rak in­fla edi­len ve da­ha son­ra Av­ru­pa­l› bir ar­ma­tö­re sa­t›­lan 3 500 DWT’luk ge­miy­di. Bu ge­mi­yi da­ha son­ra ikin­ci ge­mi ta­kip et­ti. Ay­n› y›l­lar­da Tuz­la’da­ki en bü­yük ter­sa­ne olan Se­def Ter­sa­ne­si’nde Al­man bir ar­ma­tör ad›­na iki adet 4 500 DWT ku­ru yük ve 1 150 TEU kon­tey­ner ge­mi­le­ri in­fla­s›­na bafl­lan­m›fl­t›. Mar­ma­ra Trans­port yi­ne bafl­ka bir Al­man ar­ma­tör için  5 000 DWT’luk kon­tey­ner ge­mi­le­ri­ni in­fla edi­yor­du. Ge­li­bo­lu ter­sa­ne­sin­de ise yi­ne ken­di­le­ri için 4 000-5 000 ton ara­l›­ğ›n­da ku­ru yük ge­mi­si­nin in­fla­s› ta­mam­lan­d›.
Di­ğer Tuz­la ter­sa­ne­le­rin­de ge­nel­lik­le yer­li ar­ma­tör­ler için s›­n›r­l› sa­y›­da ge­mi­nin in­fla­s›­na bafl­lan­d›, an­cak bu ge­mi­le­rin in­fla sü­re­le­ri fi­nans, it­hal mal­ze­me te­mi­ni gi­bi ko­nu­lar­da ya­fla­nan so­run­lar ne­de­niy­le 2-2,5 y›l sü­rü­yor­du.
90’l› y›l­la­r›n or­ta­la­r›n­dan iti­ba­ren ge­rek dün­ya ti­ca­ret hac­min­de­ki ge­lifl­me­ler (Çin ve Hin­dis­tan fak­tör­le­ri), ge­rek­se Pres­ti­ge tan­ker ka­za­s› ne­ti­ce­sin­de ka­de­me­li ola­rak 2010 y›­l›­na ka­dar tek ci­dar­l› ge­mi­ler­den çift ci­dar­l› ge­mi­le­re ge­çi­flin gün­de­me gel­me­si ne­ti­ce­sin­de bir­çok ar­ma­tör nav­lun pa­za­r›n­da­ki pay­la­r›­n› ko­ru­mak ama­c›y­la ye­ni ge­mi in­fla si­pa­rifl­le­ri ver­me­ye bafl­la­d›­lar. Do­ğal ola­rak bi­zim ter­sa­ne­le­ri­miz 1995’ten 2000 y›­l›­na ka­dar olan befl y›l­l›k sü­reç­te özel­lik­le kü­çük to­naj­l› 10 000 DWT’a ka­dar kim­ya­sal ürün tan­ker­le­ri in­fla­s›n­da id­di­al› bir nok­ta­ya gel­di­ler. Bu tan­ker­le­re Av­ru­pa­l› ar­ma­tör­le­rin il­gi gös­ter­me­si ne­ti­ce­sin­de adet ve to­naj­lar ar­ta­rak bu­gün iti­ba­riy­le 25 000-30 000 DWT s›­n›­r›­na da­yan­d›. Ku­ru yük ge­mi­le­rin­de ise bu­gün 52 000 DWT-180 000 DWT to­naj­la­r›n in­fla­as› gün­dem­de.
Son 10 y›l için­de ter­sa­ne­le­ri­miz­de in­fla edi­len top­lam 500 ge­mi­nin to­na­j› 2,5 mil­yon DWT’a ulafl­t›. Ar­tan ge­mi ta­lep­le­riy­le bir­lik­te ye­ni ter­sa­ne­ler aç›­l›r­ken 10 y›l ön­ce 40 olan sa­y›, ge­le­cek iki y›l için­de 130’a ula­fla­cak. Ekim 2007 iti­ba­riy­le Türk ter­sa­ne­le­ri­ne si­pa­rifl edil­mifl ge­mi sa­y›­s› 280 olup top­lam to­naj 3,4 mil­yon DWT.
Yu­ka­r›­da­ki ra­kam­lar Türk ge­mi in­fla sa­na­yi­inin son 10 y›l­da ne­re­den ne­re­ye gel­di­ği­nin aç›k bir gös­ter­ge­si. An­cak flu so­ru hep gün­dem­de ola­cak: “ne­re­ye ka­dar?”  Bu so­ru­nun ce­va­b› dün­ya­da ge­mi in­fla ta­lep­le­ri­nin ne ka­dar de­vam ede­ce­ğiy­le il­gi­li ol­mak­la bir­lik­te Türk ter­sa­ne­le­ri­nin ka­li­te, tes­lim sü­re­si ve fi­yat re­ka­bet­çi­li­ği­nin al­t›n­da yat›yor.

Bunu Paylaşın