Bu yazımda herkesin mutlaka aklından geçen ama nedir, nasıl yapılır? diye fazla da düşünmediği, ayrıca pahalı olduğu önyargısına sahip bir sigorta türü olan Profesyonel Mali Mesuliyet, diğer bir değişle ‘’biz nasıl bu hatayı yaptık, ne yapacağız şimdi?’’ sigortasından bahsetmek istiyorum.
Bu bağlamda öne çıkan firmalardan ülkemizde de gayet iyi bilinen UK P&I kulübünün idareciliğini yapan Thomas Miller Ltd’nin, ITIC (International Transport Intermediaries Club Ltd.) kaynaklarından faydalanmak istedim. Elbette piyasada muadilleri bulunsa da sıklıkla ülkemizi ziyaretlerde bulunan bu firmayı biraz daha anlatma gereği duydum. Primleri gayet yerinde ve vermiş olduğu rahatlık ise ölçülemez. Neredeyse her yenilemede hasarsızlık durumunda özellikle bir kısım primi geri ödeme yapan bu kulübün -evet bu da kulüp- denizcilik hizmet profesyonellerinin ihtiyacına cevap verebileceğini düşünüyorum.
“Kimler faydalanabilir?’’ sorusunu, kısaca başlıklar halinde örnek problemlerle özetlemek yerinde olur.
Bağımsız gemi işletmecileri
– Gemi bakım tutumunda hata: Gemi tamirinin hatalar silsilesi sonucu uzaması nedeniyle, armatörün iş kayıplarının karşılanması
– İşe uygun mürettebat sağlanmaması: İşe alınan personelinin sertifikalarının yetersiz olduğu ortaya çıkarsa, armatör herhangi bir sigorta hasarı yaşadığında veya kiracı ile uyuşmazlık halinde geminin denize elverişsiz olduğu kesinlik kazanmaya başlar. Bu durumda armatör, hem sigorta ödemelerinden mahrum kalabilir hem de cezaların parasal boyutları işletmecinin boyunu aşabilir.
– Gemi sigortalarının layıkıyla yapılmaması: Özellikle bankaların devrede olduğu poliçelerde herhangi bir hasar durumunda sigortaların layıkıyla yapılmadığı ortaya çıkarsa, top maalesef işletmenin sahasında kalacaktır. Örneğin, maalesef hala ziyaretlerimizde sıklıkla gördüğümüz, çatma çatışma mesuliyetlerinin P&I ve H&M poliçelerine uygun bölüştürülmemesi ya da eksik yapılması durumu.
– Kiralamanın hatalı yapılması: Ne kadar bilindik meseleler olsa da genç bir broker kiralama sözleşmesinde; İran, Ukrayna, Abhazya, Rusya, Kıbrıs, Türkiye, Suriye, Libya, İsrail, Arap boykotu gibi bölgelerde uğrak limanlarını gereği gibi yapmayı atladığında neredeyse geminin bile elden çıkabileceği durumlar yaşanabilir.
Gemi brokerleri
– Demuraj dökümlerinin yanlış adreslere gönderilmesi: E-postaların yanlış adrese gönderilmesi, zaman tahdidinin aşılması, hak düşümü kaybı.
– Geminin veya yükün yanlış beyan edilmesi: Gerçeği yansıtmayan ölçüler, özellikler veya miktarlar.
– Pazarlık yürütürken yapılan hatalar: Bir karşı teklifin diğer tarafa iletilmemesi.
– Dolandırıcılığa bilmeden alet olmak.
Gemi acenteleri
Özellikle iletişim hızından kaynaklanabilecek hatalara en açık meslek grubundan bahsediyoruz. Muhtemel senaryolar yazmakla bitmez elbet ama sık yaşanılanlar şöyle;
– Yükün yanlış limana yönlendirilmesi: Olmaz hadi diyelim ama yükün, Tripoli/Lübnan yerine Tripoli/Libya’ya gönderilmesi.
– Limanın yanlış bildirimi.
– Konşimentonun yanlış tasnifi: Navluna “peşin” ibaresi yazılması gerekirken “teslimde” yazılması veya güverte yükü ile ilgili şartın eklenmemesi.
– Reefer konteynerlerinde sıcaklığın -20 yerine +20 dereceye ayarlanması.
– Yükün tesliminde hatalar: Yanlış şahsa, yanlış evraklarla teslim.
Yukarıdakilerin yanında mesuliyet sigortacıların tecrübe ettiği; evraklardaki eksiklikler, yanlış verilerden kaynaklı gümrük cezaları, dolayısıyla navlun ödenmemesi, yanlış ilaçlama, konşimentosuz mal teslimi gibi saymakla bitmez tamamen insani hatalara karşı işletmeleri koruyan bir sigorta türünden bahsediyorz. İlaveten sigortalının haklarının savunulması için avukatlık ve mahkeme masrafları gibi destekler de verilmektedir.
Bunların yanında denizcilik profesyonellerinden, sörveyörler, danışmanlar, gemi inşa mühendisleri, gemi sicil firmaları gibi hizmet firmalarına da kapsam verilmektedir.
Armatörlerimizin yıllardır çalıştıkları çözüm ortaklarında bu tür sigortayı aramaları, herhangi bir insani hatadan kaynaklanan problemlerde ilişkilerin sağlıklı devam etmesini, hata tazminlerini garantiye alarak sigortalı firmaların geleceğe daha rahat bakmalarını sağlanacaktır. Firmaların bu sigortayı satın almalarının, kendileri için ilave bir prestij sağlaması da cabası olacaktır.
