Türkiye Kumanyacılar Derneği’nin adı da artık, Gemi Tedarikçileri Derneği. Derneğin yeni Yönetim Kurulu Başkanı ise aynı zamanda Atlas Kumanyacılık’ın kurucusu Yorgo Saris. “Kumanyacılıkta gıdanın dışında geminin ihtiyacı olan her türlü malzemeyi ikmal ediyoruz. Yangın sistemleri bile tedarik hizmeti altına giriyor. Diğer yandan üye sayımızı artırmak için adımızı değiştirdik” diyor. Derneğin, sektörü Türkiye’de daha fazla canlandırmak, daha verimli kılmak, adını daha fazla duyurabilmek ve işi daha efektif hale getirebilmek için mücadele ettiğini belirten Saris, “Devlet yetkililerine işimizi anlatıp bürokrasiyi kolaylaştırmaya çalışıyoruz. Hükümetin, sektörün, çalışan grubun önünü açmak için daha anlayışlı davrandığını görüyorum. Dinliyorlar, çözüm üretmeye çalışıyorlar. Bu bize motivasyon kazandırıyor. Mesela önceden biz her bir ikmal için beyanname yapıyorduk. Şimdi ayda bir beyanname yapıyoruz. Ben 30 senedir bu işi yapıyorum, dünyada da Türkiye’de de birçok meslektaşımın ofisine girdim, bir ülkede bazı işlemlerin ne kadar güzel olduğunu görüyordum, biz neden bunu uygulamıyoruz diyordum, bizde de bir takım engeller vardı, bürokrasi de var ama 30 yıl önce ile bugünkü geldiğimiz noktaya baktığımızda çok yol kat ettik” diye konuşuyor.
Çok sık Yunanistan’a gittiğini ve oradaki kumanyacılara gıpta ile baktığını dile getiren Saris, katedilen aşamayı şöyle özetliyor: “Şimdi bizim meslektaşlarımızın alt yapıları ile Yunanistan’daki meslektaşlarımızın alt yapılarını mukayese ettiğimiz zaman biz onları çoktan geçtik. Ki onların arkasında koskocaman bir Yunan filosu ve Yunan armatör grubu var ama bizim de Boğaz’ımız var. Belki Türk denizciliği Yunanistan ile mukayese edilemez ama stratejik olarak bizim konumumuz bize güç veriyor. Amacımız Türkiye’yi, özellikle İstanbul Boğazı’nı yabancılar için ana ikmal merkezi konumuna getirmektir.”
Yurtdışındaki gözlemlerim başarının ilk nedeni
Saris, Atlas Kumanyacılık’ı 1979’da kurmuş. O günleri şöyle anlatıyor: “Üniversitede öğrenciyken denizciliği tanımak için Bato adlı kumanyacılık şirketinde çalışmaya başladım. Okulu bitirmeden bıraktım, orada tecrübe edindikten sonra 1979 senesinde Atlas Kumanyacılık’ı kurduk. O zamanlar kumanyacılık çok bakir bir meslekti, lojistik anlayışı yoktu. Daha çok transit gemilere hizmetle başladık. İşe başlamış olduğumuz ana şirket, Hindistan’daki devlet şirketiydi. O zaman Hintliler, Rusya’dan petrol alıyorlardı, karşılığında da muhtelif Hint mamülleri veriyorlardı. Ayda 10-15 tane gemileri geçiyordu. Benim ortaklarımdan biri onların acentesiydi. Biz de kumanyacılığa Hint gemilerine servis vererek başladık.”
Yorgo Saris o günlerde kumanyacılık çok detaylı yapılan bir iş kolu olmadığı için bunu nasıl geliştireceklerine kafa yormaya başlamış, “Yurtdışına açıldık orada onlar nasıl yapıyorlar, armatörler ne istiyor inceledik. Biz malları bir manavın tezgahının önünde hazırlıyorduk, ne palet vardı ne paket! Sonra malı kasalarla gemilere teslim ediyorduk. Sonra bu işi daha profesyonel yapmalıyız dedik. Depolar oluşturduk, malları stoklamaya başladık. Muhtelif gıda gruplarına baktık ki çok pahalı, gemilerle yalnız sebze ve meyve satmak dışında büyük işler yapamıyoruz, o zaman bir araştırma yaptık: Türkiyede transit geçişlerden faydalanıp antrepolar açalım dedik. Antrepoları açıp yurtdışından getirebildiğimiz ürünleri orada stoklayıp gemilere satmaya başladık. Bunu da Türkiye’de ilk yapan, 1994’te Atlas Kumanyacılık’tır. Önceden 5-10 günlük ikmal için duran gemiler, 2-3 aylık taleplerini bize göndermeye başladılar.”
Damak tadlarını araştırıyoruz
Sektörün öncüsü olmak Saris’e gurur veriyor doğal olarak “Sektöre yön verdik. Bizim gibi antrepo sahibi olan 8-10 firma var. Sesimizi duyurduk, ince bir rekabet de başladı. Rekabetin faydaları da oldu, herkes daha iyi hizmet vermeye başladı. Amaç Türkiye’de, özellikle İstanbul’da bir ikmal noktası olmak” diyor.
Saris, diğer bir çok işadamı gibi müşterileriyle olan ilişkilerde istikrara dikkat çekerek, “Bizim şirketimizin en büyük başarı noktası istikrar. İstikrarı yakalamak ve onu müşteri ile o ilişkiyi devam ettirmek esastır. Hizmet ettiğin gemilerin kültürünü bilmen gerekiyor, çünkü neticede malzeme değil belki ama gıda mamûlleri çok önemli. Müşterinin beklentisi nedir, bayramlarında ne bulmak isterler o ülkede? Çinliler, Koreliler, Filipinliler olsun; bunların belli bir takım damak tadları vardır, onları burada bulabilmeleri çok önemli. Biz bunların hepsini bulundurup müşterilerimizi bu hizmetten yararlandırmaya çalışıyoruz” diye konuşuyor.
Yolsuzluğu önleme belgesi bile alacak
İşiniz gıda olunca belirli riskler de var tabii. Gıdayı depolamak tamamıyla masraflı ve zor bir iş. Risklere karşı aldıkları önlemleri şöyle açıklıyor Yorgo Saris, “Biz ISO belgesini aldık, sağlıkla ilgili Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP)’in verdiği belgelere sahibiz. Yabancı firmaların bizden istemiş olduğu tüm sertifikalarımız mevcut. Son olarak çalışanların sağlığı ile ilgili BSCI adlı sertifikayı alacağız. Bu sertifika çalışanına verdiğin değerle ilgili ölçümleri içeriyor. Bir de gemilerde oluşabilecek yolsuzluğu önleyebilecek politikanız var mı, onu belgelemelisiniz. Doğrusunu isterseniz bunu da bizden bir Danimarka firması istedi. Bir Amerikan firması veriyormuş, onlarla irtibata geçtik.”
Yeni TTK alacaklar konusunda zorlar
Yeni Türk Ticaret Kanunu’na da değinen Saris, “Bana göre en önemli değişiklik, bizim alacaklarımızın; yani malı gemiye sattığımızda armatör borcunu ödemezse, bizim eskiden bir gemiyi haciz edebilme hakkımız vardı şimdi bu hak ortadan kalktı. Alacağımız küçük olduğu için geminin rotasını, işlevini durdurmamak için verilmiş bir karar. Fakat, bizim için ciddi bir problem çünkü alacağımızı garanti altına alamıyoruz” diyor.
Problemi çözmek için aynı durumda olan yakıtçılar ile bir araya geldiklerini ve çözüm yolları aradıklarını kaydeden Saris, “Bize bir yol bulmaları lazım. Gemi satıldığında, gemide bir hakkın olmuyor, gemi alacağından deniz alacağına dönüyor. Deniz alacağı olunca hangi firmaya satış yaptıysan onunla muhatap olmak zorundasın” diyor.
