MarineDeal News’de zaman zaman savaş yönetim sistemleri ile ilgili reklam veya haberler okudunuz. Ben biraz hayatın kendisini de yansıtan, kendi içindeki mücadeleden bahsetmek istiyorum. Savaş içindeki hiçbir faaliyetin komuta kontrol kadar önemli olmadığını düşündüm hep. Komuta kontrol tek başına ne bir muhabere kazanabilir ne de bir yere destek sağlayabilir. Tıpkı tek bir erdem ile başarıya ulaşılamadığı gibi. Ama komuta kontrol olmadan savaşanlar, ülkeleri adına mücadele edenler değil şiddet aktaran araçlar haline dönebilirler. Komuta kontrol ile askeri faaliyetler bir amaç kazanır. Örneğin bir geminin savaş gemisi olması komutanının asker kişi olmasındandır. Asker kişi demek komuta altında olan kişi demektir. Kanun, emir, doktrin, konsept veya kendisine verilmiş maksada uygun inisiyatif ile hareket eder. Askerlikte demokrasi yoktur. Demokrasinin hizmetindedir askerlik.
Savaşın ruhu birliktelik gerektirir. Birliktelik olmazsa savaşın temel prensipleri olan sıklet merkezi, komuta birliği veya hedef prensipleri çiğnenmiş olur ki, prensipleri ayaklar altına almak yenilginin habercisi sayılabilir.
Birliktelik, birbirine fiziksel olarak yakın hareket manasında değildir. Silah ve sensör menzillerinin artması ile modern savaş deniz platformlarının dağınık görev yapmasını dikte etmektedir. Dağınıklık göreceli bir kavram olmakla birlikte eski savaş filmlerinde gördüğümüz birlikte hareket eden onlarca geminin artık çok sık görülemeyeceği manasındadır. 1800’lerde düşmana karşı birbirinden birkaç yüz yarda mesafede koordineli hareket eden gemilerden bahsederken, bugün artık yüzlerce mil mesafeden gemiler koordineli harekât icra edebilmektedir. Modern komuta kontrol sistemleri ile silahların koordineli aynı maksat için kullanılması ile sıklet prensibi ve hedef birliği sağlanır.
Birlikte hareketi sağlamak için, rakibe reaksiyon gösterebilmek için zaman, bilgi akışında en önemli faktördür. Bilginin alıcıya teslim edildiğinin kontrolü de aynı şekilde kritiktir. Komuta kontrol, zamana karşı bir yarıştır. Komutanın karar için harcadığı her saniye/dakika harekâtın temposunu düşürür. Dolayısı ile komutanlar harekât sırasında karar verme ve icra sürelerinin, en azından rakiplerinden süratli olmasını arzu ederler. Süratli olmanın bir sınırı yoktur ama savaş karşılıklı isteklerin kabul ettirilmesi olduğu için, kriter; rakipten önce ortamı anlayıp, analiz edip karar vererek harekete geçmektir. Birlikte hareket eden platformlar, karşılarındaki birlikte hareket eden platformlara karşı mücadele edecek onlardan önce doğru karar mekanizmasını (karar çevrimi) sürekli ve istikrarlı bir şekilde işletmeye çalışacaklardır.
Yaklaşmakta olan tehdidi mümkün olan en kısa zamanda tespit edebilmek için keşif gözetleme sensörlerinin mümkün olan en geniş bölgeyi kapsaması ve süratle bilgiyi aktarması gerekmektedir. Örneğin gemiye yaklaşan süpersonik, satha yakın uçabilen bir seyir füzesinin 50 NM’dan ateşlendiğini düşünürsek ve gemiden tespit mesafesinin gemi ufuk hattını kestiği noktada 12 mil olduğunu kabul edersek bu geminin yaklaşmakta olan güdümlü mermiye reaksiyon zamanı 10-15 saniyedir. Savunan gemi kendisine rapor veren bir hava erken ihbar uçağı veya ileri gözetleyici kullanıyorsa, füzeyi daha önce tespit edebilecek ve füzeye elindeki başka bir silahla angaje olabilecek, görev çevrim süresi (düşman füzenin ateşlenme zamanından itibaren ölçülür) artacaktır. Hele bilgi aktarımı, atış yapan birliğin silah sistemlerine otomatik geliyorsa artık yeterli zamanı kazanmaya başlamışız demektir.
Sorun tespit ile bitmez. Her hedef sürekli takip edilmelidir. Füzenin takip edilmesindeki gereklilik sadece onun nereye gidebileceği ile ilgili değildir. Elinizdeki silahların vurma olasılıklarına ve angajman doktrinine (örneğin at-bak-at) göre gelen füzeye angajman için ardı ardına kararlar verilmesini gerekli kılabilir. Yanlış kararlar çok değerli savunma füzelerinin harcanmasına veya geminizin, canların ve hatta savaşın kaybına neden olabilir. Komuta kontrol sistemlerindeki zaman kaybı, bilginin değerinde ciddi azalmaya neden olabilir. Burada söz konusu olan zaman sadece hedefin aranması ve teşhis edilmesi için gerekli zaman değil, aynı zamanda bilginin dağıtılması için gerekli zamandır. Erken teşhis ve bilginin dağıtımı, süratli karar verebilme yeteneğini de artırmaktadır.
Klasik jargon, zaman gecikmeli bilgi hiç bilgi olmamasından iyidir, der. Ama bazen bir bilginin hiç gelmemesi, geç gelmesinden bile iyi olabilir. Bir uçağın konumu çok geç bildirildikten sonra, o koordinata ilerlemiş dost uçağa ateş açılıyorsa sonuç tam bir felaket olabilir. O halde, yapılacak şey temasların kimliğinden bahsedilirken, temas zamanını da önemli bir sıfat tamlaması kullanılmasıdır.
Olayların kontrol şekli de, verilen emirlerin detay seviyesi diyebileceğimiz, örneğin tam kontrol veya gevşek kontrolü diğer faktörlerle birlikte elde edilebilen bilginin kalitesine de bağlıdır. Detaylı kontrolde bilginin zamanında akışı kritiktir. Tam kontrol, zaman kısıtlı veya bilginin yeteri kadar süratli akmadığı durumlarda tercih edilmez. Benzer şekilde görev kontrolü astların verilen görevle inisiyatif kullandırılarak kontrol edilmesi, bilgi akışında sorun olduğu veya zaman sınırlı operasyonlarda tercih edilir. Komuta kontrol, bazen bir helikopterin piste yaklaşma usulleri gibi kurallar manzumesi olarak ortaya çıkarken bazen, komutan niyetleri ve konseptlerin uygulanmasına yardım eder. Pratikte komutanlar göreve ve şartlara göre astlarına nasıl kumanda edeceklerine karar verirler. Şüphesiz kontrol seviyesi astların ve üstlerin liderlik vasıfları ile de yakından ilgilidir.
Karar vericiler, kararlarının sorumluluğunu taşıyabilmek için minimum kabul edilebilir bilgiye ulaşmak zorundadırlar. Teşhis sağlayacak kadar hassas görüntü ve angajmanın doğru yapılabilmesini sağlayacak kadar da hassas hedef koordinatı gereklidir.
Karar süreci bir çevrimdir. İzleme, adapte olma, karar verme ve icra etme süreçlerini içerir. Temelde kararlar durumun anlaşılış şekline göre verilir. Geçmişteki deneyimler, beklentiler, kültür, yeni ortaya çıkan olaylar savaş sırasındaki adapte olma yeteneğini etkiler. Komutanın adapte olması kendisine sunulan resmin doğruluğu ile ilgilidir. Resim doğrudan gözlem, sensörler, istihbarat sistemleri, ast birliklerin raporları olabilir. Bu bilgiler mükemmel olmayabilir. Rakip tarafından manipüle edilebilir, iletişim sistemleri karıştırılabilir/aldatılabilir. Dolayısı ile komutan, gördüğü resmin gerçeğe mümkün olan en yakın resim olduğundan emin olmaya çalışmalıdır. Veya verdiği kararı, hangi belirsizlik (bilinmeyenler) içinde verdiğini çok iyi bilmelidir. Komutanlık erdemi en güzel, belirsizlik içinde kendisini gösterir. Denizdeki komutanlar belirsizliğin etkilerini tecrübe, liderlik, ekip çalışması, eğitim, organizasyon, cihazların kullanımında esneklik ve doğru bir doktriner savaş anlayışı ile giderirler. (DEVAM EDECEK)
Savaşın ruhu birliktelik gerektirir. Birliktelik olmazsa savaşın temel prensipleri olan sıklet merkezi, komuta birliği veya hedef prensipleri çiğnenmiş olur ki, prensipleri ayaklar altına almak yenilginin habercisi sayılabilir.
Birliktelik, birbirine fiziksel olarak yakın hareket manasında değildir. Silah ve sensör menzillerinin artması ile modern savaş deniz platformlarının dağınık görev yapmasını dikte etmektedir. Dağınıklık göreceli bir kavram olmakla birlikte eski savaş filmlerinde gördüğümüz birlikte hareket eden onlarca geminin artık çok sık görülemeyeceği manasındadır. 1800’lerde düşmana karşı birbirinden birkaç yüz yarda mesafede koordineli hareket eden gemilerden bahsederken, bugün artık yüzlerce mil mesafeden gemiler koordineli harekât icra edebilmektedir. Modern komuta kontrol sistemleri ile silahların koordineli aynı maksat için kullanılması ile sıklet prensibi ve hedef birliği sağlanır.
Birlikte hareketi sağlamak için, rakibe reaksiyon gösterebilmek için zaman, bilgi akışında en önemli faktördür. Bilginin alıcıya teslim edildiğinin kontrolü de aynı şekilde kritiktir. Komuta kontrol, zamana karşı bir yarıştır. Komutanın karar için harcadığı her saniye/dakika harekâtın temposunu düşürür. Dolayısı ile komutanlar harekât sırasında karar verme ve icra sürelerinin, en azından rakiplerinden süratli olmasını arzu ederler. Süratli olmanın bir sınırı yoktur ama savaş karşılıklı isteklerin kabul ettirilmesi olduğu için, kriter; rakipten önce ortamı anlayıp, analiz edip karar vererek harekete geçmektir. Birlikte hareket eden platformlar, karşılarındaki birlikte hareket eden platformlara karşı mücadele edecek onlardan önce doğru karar mekanizmasını (karar çevrimi) sürekli ve istikrarlı bir şekilde işletmeye çalışacaklardır.
Yaklaşmakta olan tehdidi mümkün olan en kısa zamanda tespit edebilmek için keşif gözetleme sensörlerinin mümkün olan en geniş bölgeyi kapsaması ve süratle bilgiyi aktarması gerekmektedir. Örneğin gemiye yaklaşan süpersonik, satha yakın uçabilen bir seyir füzesinin 50 NM’dan ateşlendiğini düşünürsek ve gemiden tespit mesafesinin gemi ufuk hattını kestiği noktada 12 mil olduğunu kabul edersek bu geminin yaklaşmakta olan güdümlü mermiye reaksiyon zamanı 10-15 saniyedir. Savunan gemi kendisine rapor veren bir hava erken ihbar uçağı veya ileri gözetleyici kullanıyorsa, füzeyi daha önce tespit edebilecek ve füzeye elindeki başka bir silahla angaje olabilecek, görev çevrim süresi (düşman füzenin ateşlenme zamanından itibaren ölçülür) artacaktır. Hele bilgi aktarımı, atış yapan birliğin silah sistemlerine otomatik geliyorsa artık yeterli zamanı kazanmaya başlamışız demektir.
Sorun tespit ile bitmez. Her hedef sürekli takip edilmelidir. Füzenin takip edilmesindeki gereklilik sadece onun nereye gidebileceği ile ilgili değildir. Elinizdeki silahların vurma olasılıklarına ve angajman doktrinine (örneğin at-bak-at) göre gelen füzeye angajman için ardı ardına kararlar verilmesini gerekli kılabilir. Yanlış kararlar çok değerli savunma füzelerinin harcanmasına veya geminizin, canların ve hatta savaşın kaybına neden olabilir. Komuta kontrol sistemlerindeki zaman kaybı, bilginin değerinde ciddi azalmaya neden olabilir. Burada söz konusu olan zaman sadece hedefin aranması ve teşhis edilmesi için gerekli zaman değil, aynı zamanda bilginin dağıtılması için gerekli zamandır. Erken teşhis ve bilginin dağıtımı, süratli karar verebilme yeteneğini de artırmaktadır.
Klasik jargon, zaman gecikmeli bilgi hiç bilgi olmamasından iyidir, der. Ama bazen bir bilginin hiç gelmemesi, geç gelmesinden bile iyi olabilir. Bir uçağın konumu çok geç bildirildikten sonra, o koordinata ilerlemiş dost uçağa ateş açılıyorsa sonuç tam bir felaket olabilir. O halde, yapılacak şey temasların kimliğinden bahsedilirken, temas zamanını da önemli bir sıfat tamlaması kullanılmasıdır.
Olayların kontrol şekli de, verilen emirlerin detay seviyesi diyebileceğimiz, örneğin tam kontrol veya gevşek kontrolü diğer faktörlerle birlikte elde edilebilen bilginin kalitesine de bağlıdır. Detaylı kontrolde bilginin zamanında akışı kritiktir. Tam kontrol, zaman kısıtlı veya bilginin yeteri kadar süratli akmadığı durumlarda tercih edilmez. Benzer şekilde görev kontrolü astların verilen görevle inisiyatif kullandırılarak kontrol edilmesi, bilgi akışında sorun olduğu veya zaman sınırlı operasyonlarda tercih edilir. Komuta kontrol, bazen bir helikopterin piste yaklaşma usulleri gibi kurallar manzumesi olarak ortaya çıkarken bazen, komutan niyetleri ve konseptlerin uygulanmasına yardım eder. Pratikte komutanlar göreve ve şartlara göre astlarına nasıl kumanda edeceklerine karar verirler. Şüphesiz kontrol seviyesi astların ve üstlerin liderlik vasıfları ile de yakından ilgilidir.
Karar vericiler, kararlarının sorumluluğunu taşıyabilmek için minimum kabul edilebilir bilgiye ulaşmak zorundadırlar. Teşhis sağlayacak kadar hassas görüntü ve angajmanın doğru yapılabilmesini sağlayacak kadar da hassas hedef koordinatı gereklidir.
Karar süreci bir çevrimdir. İzleme, adapte olma, karar verme ve icra etme süreçlerini içerir. Temelde kararlar durumun anlaşılış şekline göre verilir. Geçmişteki deneyimler, beklentiler, kültür, yeni ortaya çıkan olaylar savaş sırasındaki adapte olma yeteneğini etkiler. Komutanın adapte olması kendisine sunulan resmin doğruluğu ile ilgilidir. Resim doğrudan gözlem, sensörler, istihbarat sistemleri, ast birliklerin raporları olabilir. Bu bilgiler mükemmel olmayabilir. Rakip tarafından manipüle edilebilir, iletişim sistemleri karıştırılabilir/aldatılabilir. Dolayısı ile komutan, gördüğü resmin gerçeğe mümkün olan en yakın resim olduğundan emin olmaya çalışmalıdır. Veya verdiği kararı, hangi belirsizlik (bilinmeyenler) içinde verdiğini çok iyi bilmelidir. Komutanlık erdemi en güzel, belirsizlik içinde kendisini gösterir. Denizdeki komutanlar belirsizliğin etkilerini tecrübe, liderlik, ekip çalışması, eğitim, organizasyon, cihazların kullanımında esneklik ve doğru bir doktriner savaş anlayışı ile giderirler. (DEVAM EDECEK)
