Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) ev sahipliğinde 10 Ocak 2019 tarihinde gerçekleşen GİSBİR-Eximbank özel toplantısını Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kıran, MarineDeal News’e özel değerlendirdi
Gemi inşa alanında sektör temsilcilerinin en önemli sorunu, finansman alanında yeterli desteklerin sağlanamaması olarak ön plana çıkıyor. Bu konunun çözümü için bir araya gelen Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) ve Eximbank’ın üst düzey yöneticileri; Türk Eximbank Genel Müdürü Adnan Yıldırım, Pazarlama Daire Başkanı Pervin Curaoğlu, Tahsis Daire Başkanı Ercüment Levent ve Genel Müdür Danışmanı Y. Ertuğrul Bal, hem tarafların birbirlerini iyi anlaması, hem de Eximbank tarafından verilen ihracat kredilerinde süreçlerin hızlandırılması için ortak bir komite kurulması fikrinde uzlaşmaya vardılar. GİSBİR Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kıran, Eximbank başvurularında zaman ve maliyet kaybını önlemenin hem tersane hem de banka tarafında önemli tasarruflar sağlayacağına dikkat çekerek, “Gemi inşada yaptığımız işler yıllara sair, bir yıl süren, iki yıl süren projelerimiz var. Dolayısıyla tersanelere verilen vadenin uzun olması gerekiyor. İşin açıkçası bu süreçleri uzatmamak adına; GİSBİR bir tampon bölge oluştursun, yani GİSBİR’de bir komite kuralım, bunun içinde hem Eximbank’tan hem sektörden yetkililer olsun diye bir karar aldık. Bu komite, sektörle Eximbank’ı ‘Nasıl Bütünleştirebiliriz’in yol haritasını çıkarsın; bu adımdan sonra üyelerimiz, Eximbank ile ilgili başvurularını ilk etapta ortaklaşa oluşturacağımız bu komiteye iletsin. Bu komite de, eksiklerin tamamlanması konusunda üyelere yol haritası belirlesin,” şeklinde konuştu. Eximbank başvurularında yaşanan tek bir eksikliğin, dört ay gibi bir zaman kaybına neden olduğunun altını çizen Kıran, “Bu komitede, Eximbank’ı temsil eden yetkililerin olması, böylece bu kişilerin sektörü tanıyarak gemi inşa alanındaki süreçlere vakıf olması, kaybedilen süreyi çok kısa bir zamanda geri kazanmamızı sağlayacak. Bu fikir her iki tarafın da olurunu aldı,” diye konuştu.
Finansman sorunu 1,5 milyar dolarlık iş kaybına yol açtı
Geçtiğimiz yıl Gemi ve Yat inşa alanında 990 milyon dolarlık ihracat yapıldığını, 450-500 milyon dolar civarında da tamir-bakım ihracatı yapıldığını anlatan Kıran, “Finansman bulamadığımızdan dolayı kaçırdığımız işler, minimum 1,5 milyar dolar. Finansman sorununu çözersek, ihracatımızı kademeli olarak 2’ye, 3’e katlamamız mümkün. Çünkü bölgedeki kalitemiz ve iş teslimat sürelerimiz güvenilir hale geldi, bunları kaybetmememiz lazım” değerlendirmesinde bulundu. Gemi ve Yat inşa pazarında rekabetin artarak devam ettiğini kaydeden Kıran, “Özellikle Hırvatistan çok kuvvetli geliyor. Yunanistan’ın bazı hamleler yapma peşinde olduğunu duyuyoruz. Buna karşılık ülkemizde de ciddi yatırımlar mevcut. Havuz yatırımları, kızak kurma yatırımları yapan üyelerimiz var, ancak bu yatırımların hepsi maliyet. Bu yatırımların sürdürülebilirliğinde pazardaki etkinliğimizi kaybetmememiz gerekiyor. Kaybetme gibi bir lüksümüz de yok,” dedi.
Diğer taraftan tamir bakım konusunda kârlılıkların 2017’ye kıyasla 2018’de önemli bir oranda azaldığına değinen Kıran, “Üyelerimize her fırsatta, ‘Tamir bakım alanında yaptığınız yatırımları dikkatli yapın’ diyorum. Tamir bakım ihracatı kolunda 2017’de yaptığımız cironun üzerinde bir ciroyu yakaladık. Buna rağmen kârlılığımız 2017’nin neredeyse yarısı, çünkü midenin büyümesi, sonrasında ağır rekabet şartlarını getiriyor. Ağır rekabet şartlarının gelmesi noktasında ise kârlılığınız düşüyor. Bu çizgide gidersek kârlılığımız zamanla yok olur, hatta eksiye gider,’’ şeklinde konuştu.
“Prensipte hem fikir olduk”
Eximbank ile yapılan görüşmelerde, finansman takibi için eksper ihtiyacı doğacağını dile getirdiklerini belirten Kıran, “Sonuçta, bankanın teknik olarak her şeyi bilmesi mümkün değil. Bir finansman sağlanacak ancak bu paranın nereye gittiği, ne ile ilgili olduğu gibi konularda eksper bulundurmak lazım. Tıpkı bir hak ediş hesaplaması gibi bir işlem söz konusu. Biz, Eximbank’taki yetkililere GİSBİR olarak bu işi üstelenebileceğimizi de söyledik. ‘Şu tersanede, şu gemi, şu aşamaya gelmiştir; yüzde 60, yüzde 70, yüzde 80 oranında ilerleme yaşanıyor şeklinde rapor verebiliriz. Siz de GİSBİR’den gelen bu rapora göre, banka olarak tersaneye ödemenizi yaparsınız’ dedik. Bizim sorumluluğumuz verdiğimiz raporun arkasında durmak, sonrasında finansmanı verip vermemek bankanın elinde. Biz burada sadece bir nevi hakemlik yapacağız. Bu çok büyük bir iş ve GİSBİR bunu bugün, bu imkânlarla yapacak durumda değil. Bu işin maliyetini proje sahibine fatura edecek şekilde bir sistem oluşturabiliriz. Bu önerimizi olumlu buldular. Prensipte bunların hepsinde hemfikir olduk, şimdi banka tarafında onlar çalışacaklar,” dedi.
Kıran, Eximbank’ın ciddi destekler aldığını, özellikle de uluslararası projelerde başka ülkelerin Exim’lerinden de kaynak yaratabildiğini belirterek; bu durumu sektör için bir fırsat olarak gördüğünü de dile getirdi.
