Doların 2,06 TL’yi aşarak tarihi zirveyi görmesinin ardından Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın dolarla ilgili açıklamaları gündeme damgasını vurmaya devam ediyor. Başçı’nın doların 1,80 TL’ye ineceğine ilişkin tahmini piyasada soru işaretleri yarattı
Küresel piyasalarda ABD Merkez Bankası FED’in sürpriz bir şekilde eylül ayında tahvil alım programını azaltmamasıyla risk iştahı yaşanırken, Türkiye’nin ekonomi gündemi ise Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın “Dolar gelecek yıl 1.80 TL’ye inebilir” açıklaması oldu. Başkan Başçı’nın son 1 ay içinde iki kez dolar tahmini yapması piyasalarda ‘Kur tahmini yapmak Merkez Bankası Başkanı’nın işi değil” tartışmasına neden olurken, ekonomistlere göre doların Başçı’nın söylediği seviyelere inmesi mümkün değil. Hatırlanacağı gibi doların 2.06 lirayı aşarak tarihi zirvesini görmesinin ardından ağustos ayı sonunda Erdem Başçı, “Yıl sonunda dolar/TL kuru 1.92 olursa şaşırmayalım” diyerek tüm dikkatleri üzerine çekmişti. ABD Merkez Bankası FED’in beklentilerin aksine, piyasaları paraya boğan tahvil alımlarına son vermeyi geciktirmesi sonrası ise kur 1.93 TL’lere kadar inmişti. Ancak dolar bu seviyelerde sadece iki gün tutunabilmiş ve yeniden 2 TL’nin üzerine çıkmıştı. Başçı, eylül ayı sonunda Denizli’de bir konferansta yaptığı konuşmada dolar 2 TL seviyelerinde gezinirken yeni bir kehanette bulunarak “Eğer sermaye akımları güçlenirse dolar gelecek yıl 1.80 TL’ye inebilir” dedi. Ancak ekonomistler bu senaryoyu çok çok iyimser hatta biraz da gerçek üstü buluyor. Peki ekonomistler bu tahmini nasıl yorumluyor?
Kuru değil ortalama faizin nerede olduğunu söylesin
Merkez Bankası Başkanı’nın görevinin kur tahmini yapmak değil, enflasyonu düşürmek olduğunu söyleyen enflasyonu Radikal Gazetesi Yazarı Ekonomist Uğur Gürses, “Tahminler varsayımlar üzerinden kuruludur. Varsayımlar ne kadar iyimserse tahminler de o kadar iyimser olur. Dolayısıyla 1.80 tahmini ülkeye bol bol sermaye gireceği varsayımına dayalı. Ama şu andaki koşullarda ülkeye bol sermaye gelmesinin koşulları yok. Ayrıca, Merkez Bankası Başkanları parametre tahminlerini paylaşmaktan daha çok kendi asıl işlerine odaklanmalı.
Merkez Bankası’nın görevi enflasyonu düşürmek. Merkez Bankası Başkanı bize kur tahmini yapmak yerine, yüzde 6.2 olan enflasyon tahminini tutturmak için, yıl sonuna kadar ortalama fonlama faizi nerede olur onu söylesin. Çünkü bu Merkez Bankası Başkanı’nın bildiği bir şey” diyor. TL’nin değerini belirleyen unsurun TCMB’nin politikaları değil FED’in politikaları olduğu unutulunca hedeflerin sürekli revize edilme riski taşıdığına dikkat çeken ATIG Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Aysoy ise “Parasal genişleme sürecinde 2013 yılının sonunda sınırlama, 2014’ün ikinci yarısında sonlanma ile FED’in bilançosunu aşırı şişkinlikten normalize sürecine geçişi doları anavatanına döndürecektir. ABD 10 Yıllık tahvil faizinde yüzde 3’ün üzerinde kalıcı hareketlenmeler, gelişmekte olan piyasalardaki kısa vadeli riskleri yükselteceğinden sermaye akımlarının aksine sermaye çıkışı öngörüyoruz. Doların 1.80 seviyelerini inmesini beklemiyoruz” şeklinde konuşuyor.
FED politikasına bağlı ama zor gözüküyor
Başkan Başçı’nın dediği gibi verdiği 1.80 seviyesinin tamamen sermaye akımlarının durumuna bağlı olduğunu ifade eden Ata Yatırım Başekonomisti Gülay Elif Girgin şöyle devam etti: “Hatta, Türkiye özelinden daha ziyade gelişmekte olan ülkelere para girişine bağlı. Sonuçta 2014 yılı boyunca sermaye akımlarının iştahını büyük ihtimalle FED’den gelecek olan adımlar belirlemeye devam edecek. Şu anki görüntüde doların genel olarak güçleneceği zorlu ve dalgalı bir dönem görünmekte. Bu anlamda elimizdeki donelerle doların 1.80 TL’ye inmesi zor gibi görünüyor. Olmaması, olmasından daha fazla olasılık. Bunun ötesinde 1.80 TL’ye inmesi Türkiye ekonomisi için ne kadar pozitif olur onu da tartışmak lazım.”
Dolar güçlü olacak, 1.80 olmaz
“Merkez Bankası Başkanı’nın görevi kur hedefi belirlemek değil” diyen Morgan Stanley eski Genel Müdürü ve Ekonomist Kaan Sarıaydın ise “Enflyasyon hedefi vermek gayet doğal. Bundan bir kaç hafta önce 1.92 hedefi vermişti, şimdi 1.80 hedefi veriyor. FED parayı azaltmaya gidecektir sonunda ve bu doları dünyada güçlü tutacaktır. Gördük ki dolar 1.93’e geldi ama hemen 2’nin üstüne çıktı. Eğer FED parayı uzun vadeli azaltmaya gitmeyeceğini açıklarsa ancak o zaman Başçı’nın tahmini tutabilir. FED’in parasal genişlemenin Amerikan ekonomisine de etkisi yok. Ancak parasal genişleme gelişmekte olan ülkelerin ve dünya piyasalarının krize girmesini önlemek için para basmaya devam edeceklerini açıkladılar. Ancak bu da kırılganlıkları ve oynaklığı artırdı. FED’in kararının ardından bir iki gün piyasa iyileşti, sonrasında sürekli geriledi. Çünkü artık piyasalar merkez bankalarına inanmamaya başladı diye konuştu.
