MarineDeal News
  • HABERLER
  • YAZARLAR
  • PİYASA
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • DENİZ TİCARETİ
  • DENİZ SAVUNMA
  • JEOPOLİTİK
  • ÇEVRE
  • ENGLISH
Aa
Bildirim
Son yayınlananlar
NATO ve AB’den Rusya’nın nükleer silah hamlesine tepki
Haberler Politika
Ege Denizi için fırtına uyarısı
Gündem Haberler
balyoz
Balyoz davasında karar açıklandı
Gündem Haberler
avrupa voleybolu
Avrupa voleybolunda Türk rüzgârı
Genel
Finlandiya NATO
Finlandiya teklifi TBMM’de kabul edildi
Genel
Aa
MarineDeal NewsMarineDeal News
  • ANA SAYFA
  • HABERLER
  • YAZARLAR
  • PİYASA
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • DENİZ TİCARETİ
  • DENİZ SAVUNMA
  • JEOPOLİTİK
  • ÇEVRE
  • ENGLISH
Search
  • TÜM HABERLER
    • Piyasa
    • Ekonomi
    • Dünya
    • Deniz Ticareti
    • Deniz Savunma
    • Jeopolitik
    • Çevre
    • English
  • YAZARLAR
    • Yeşim Yeliz Egeli
    • Meltem Aydın Süloğlu
    • Gökhan Esin
    • Barışcan Yücel
    • Atilla Yeşilada
    • Bartu Soral
    • Gürcan Elbek
    • Yüce Yöney
    • Emin Yaşacan
    • Cihangir Dumanlı
    • Serter Tuçaltan
    • Levent Akson
    • Haluk Mustafa Baybaş
    • Özhan Bakkalbaşıoğlu
    • Yaşar Canca
Bir hesabınız var mı? Giriş Yap
Bizi takip edin
  • MarineDeal News

Yeni oyun planı nasıl olabilir?

Gökhan Esin
Son Güncelleme: 1 Kasım 2022 14:37
gokhanesin@marinedealnews.com
Gökhan Esin
Paylaş
Paylaş

Batı ekonomileri yıllardır deflasyon ve bunun nasıl yıkılabileceği üzerinde tartışırken şu sıralar “ebedi enflasyon” dönemine girişten bahsediliyor. Vahşi bir enflasyon dönemi geliyor mu? Eğer hâl böyleyse son 40 yıldır içinde bulunduğumuz ekonomik iklimi terk ediyor olabiliriz. Hatta kimi analiste göre serbest piyasayı da terk ediyoruz! Peki, yeni düzenin belirgin özellikleri neler olacak? Bu yazımızda son günlerde sıkça tartışılan “finansal baskı” teoreminden bahsetmek istiyoruz

Malûm 1945-1971 arası Bretton-Woods sisteminin uygulandığı dönemdir. Daha sonra yaşanan krizler, özellikle petrol darlığı, dayanıklı tüketim mallarının kitlesel üretimi, vasıflı işgücü istihdamı gerektirmeyen bant sistemi, Bretton Woods döneminin sonunu getirdi ve son 40 yıldır içinde bulunduğumuz ekonomik iklime girmiş olduk. Bu dönemin simgesi diyebileceğimiz özelliği; ekonomik büyümenin hızlanması için genişleyici para politikası uygulanarak devletlerin hızla borçlanmasıdır. Borçlanma hızlanırken, devletlerin ihraç ettiği tahvil hacmi arttı, piyasalar da derinleşmeye başladı. Piyasaların derinleşmesi mutluluk vericiydi, ta ki 2008 yılında yüksek borç oranlarının yaratabileceği tehlikeyi test edene kadar. 2008 ve sonrasında anlaşıldı ki, özel sektör ve kamu borçluluğunun düşürülmesi gerekiyordu. 40 yıldır süregelen ekonomik modelin alternatifi olaraksa “Finansal Baskı” kuramı gündemin ilk sıralarında.

Ara başlıklar
Batı ekonomileri yıllardır deflasyon ve bunun nasıl yıkılabileceği üzerinde tartışırken şu sıralar “ebedi enflasyon” dönemine girişten bahsediliyor. Vahşi bir enflasyon dönemi geliyor mu? Eğer hâl böyleyse son 40 yıldır içinde bulunduğumuz ekonomik iklimi terk ediyor olabiliriz. Hatta kimi analiste göre serbest piyasayı da terk ediyoruz! Peki, yeni düzenin belirgin özellikleri neler olacak? Bu yazımızda son günlerde sıkça tartışılan “finansal baskı” teoreminden bahsetmek istiyoruz“Finansal Baskı” kuramını nasıl tanımlarız?Reel büyüme ve nominal büyüme?Peki yeni oyun planı nasıl olabilir?

“Finansal Baskı” kuramını nasıl tanımlarız?

Finansal baskı (financial repression) piyasa denge faiz oranı altında bir tavan belirlenerek reel faizlerin yükselmesinin önlenmesi olarak adlandırılır. Dikkat edersek, global ölçekte negatif reel faiz dönemindeyiz. Enflasyon, mevduat faiz oranlarının üzerinde seyrediyor. Çünkü paranın kontrolü merkez bankalarından hükûmetlere geçiyor gibi! Nasıl mı? Kamu tarafından verilen kredi garantileri, enerji ödemeleri, mali genişleme ve son olarak da Ukrayna’daki savaş ile enerji krizi. Tüm bu başlıklar kontrolün hükûmetlere geçtiğini gösteriyor sanki. Enerji krizi, emtia piyasasının -hükümetler tarafından- milliyetçi bir politikaya evrilmesine yol açtı. Avrupa, Rus gazını tercih etmiyor. Ruslar doğal kaynaklarını Çin’e, Hindistan’a satmayı tercih ediyor. Diğer taraftan, kredi garantileri ya da şu sıralar sıkça dile getirilen “selektif kredi” açılımı kamunun, yatırımları nasıl yönlendirdiğini gösteriyor. Ülkemizde, net ihracatçılara yönelik kredi imkânları da güzel bir örnek olabilir.

Reel büyüme ve nominal büyüme?

Reel büyüme üretim miktarındaki artışı, nominal büyüme ise fiyat artışlarından kaynaklanan büyümeyi gösterir. Diğer bir deyişle, nominal büyüme; reel büyüme ile enflasyonun toplamıdır.

Gelelim günümüze! Yukarıda yazdığımız gibi yüksek enflasyon, düşük faiz ikilisi borçların erimesini kolaylaştırır. Bu durumda, tasarruf sahibinin elindeki paranın değeri düşerken, avantaj borçluya geçiyor. Peki, ülkelerin uygun diyebileceği enflasyon oranı kaçtır? Bu mesele en çok ABD ekonomisi için tartışılıyor, mantıklı da. Fed sadece ABD ekonomisinin değil tüm kürenin parasal politikasını belirleyen kuruluş pozisyonunda. Fed yıllardır hedef enflasyon oranının yüzde 2 olduğunu vurguladı. Demek ki yeni enflasyon hedefi bunun üzerinde olacak; piyasanın beklentisi ise yüzde 4-6 arasında.

“Madem hâl böyle, Merkez Bankaları niçin faiz artırarak enflasyonu düşürmeye çalışıyor?” diye sorulabilir. Öncelikle, ABD’deki mevcut enflasyon oranı çok yüksek (yüzde 8 civarında), ikincisiyse kamu ve Fed bu konuda zaten savaşıyor. 

Filmi biraz geri sarıp son 40 yıla bakalım. Bir ekonominin organik büyümesinin üstüne çıkması için kredi musluklarını açmak gerekir. Kredi kullanımını teşvik etmek için faizlerin düşük tutulması lazım. Böylelikle kredi hacminin belirleyicisi merkez bankalarıdır. İşte yeni model bu yaklaşımı yok etmek istiyor. Finansal Baskı Kuramı, kontrolün kamuya devredilmesidir.

Peki yeni oyun planı nasıl olabilir?

Şöyle olabilir; kredi garantileri ve selektif kredi ile kamu, dağıtılacak kredinin hacmini ve adresini belirleyebilir. Böylece nominal büyüme yüzdesini de kendisi seçmiş olur. Herhangi bir ekonomide, reel büyümenin yüzde 5 olduğunu varsayarsak, nominal büyüme ile arasındaki fark “fiyat artış oranı” olacaktır. Diyelim ki, ülkenin reel büyümesi yüzde 2, enflasyon oranı yüzde 4 civarında, nominal büyüme yüzde 6 civarında olur.

Bir de kamunun borçlanma tarafı var. Yurt içi yatırımcıların devlet borçlanma senetlerini alması gerekiyor ki kamu borç alabilsin. Eğer tahvillere ilgi yüksek olursa, tahvil faizleri fazla yükselmez ve enflasyon oranıyla eşit olur ya da altında kalır. İyi de kim alacak bu tahvilleri? Fonlar ya da menkul tesis yöntemi ile bankalar.

Durumu pekiştirmek gerekirse; büyüme sağlanmış olur, bu sırada faiz oranları düşük tutulur. Maaşlar enflasyon oranında yükselir, yani faizlerin üzerinde. Peki, bu politika kimin hoşuna gider? Maaşlı çalışanların ve özellikle borç alanların. Çünkü borç, gelir içinde her yıl süratle eriyecek. Servet, tasarruf sahibinden borçluya geçmiş olacak. Bu durumda borçlanarak alınan ürünler daha fazla rağbet görecek. Eğer ekonominin yol haritası böyle olursa, insanların yatırım ilgilerinin değişmesiyle üretim merkezleri de yer değiştirebilir. Mesela ucuz ürünlere olan ilgi azalıp, parasal ve teknolojik değeri yüksek ürünlere ilgi artabilir. Haliyle, kamunun kredilere yönlendireceği sektörler de üretim merkezlerinin seçiminde belirleyici olacaktır. Eğer kamu kredi dağılımında hata yaparsa çöken sektörlerin yanı sıra işsizlik de artacaktır. Son dönemde viral bir tartışma konusu haline gelen “Finansal Baskı”nın yaratabileceği ekonomik modeli tasvir etmeye çalıştım. Velev ki bu model hayatımıza girse dahi diğerleri gibi bunun da bir gün sona ereceği kanısındayım, zira hiçbir modelin ebedi olduğu görülmedi.

Burada yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.

Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Aşağıdakiler de ilginizi çekebilir

NATO ve AB’den Rusya’nın nükleer silah hamlesine tepki

Ege Denizi için fırtına uyarısı

Balyoz davasında karar açıklandı

Gümrük vergilerini yapılandırmak için son gün 31 Mayıs

GEMİMO ve TAB denizcilik eğitimlerine devam ediyor

ETİKETLER: ABD Dışişleri Bakanlığı, deflasyon, ebedi enflasyon, Enflasyon, nominal büyüme, reel büyüme, selektif kredi, YAZARLAR
Gökhan Esin 01/11/2022
Bunu Paylaşın
Facebook Twitter LinkedIn Linki kopyala Yazdır
Paylaş
navlun fiyatları dolar ekonomi
By Gökhan Esin
gokhanesin@marinedealnews.com
Web Banner

Yazara Ait Diğer Yazılar

NATO ve AB’den Rusya’nın nükleer silah hamlesine tepki

27/03/2023

Ege Denizi için fırtına uyarısı

27/03/2023
balyoz

Balyoz davasında karar açıklandı

24/03/2023

Gümrük vergilerini yapılandırmak için son gün 31 Mayıs

23/03/2023

MarineDeal News Künye

İmtiyaz Sahibi: Yeşim Yeliz Egeli
Genel Yayın Yönetmeni: Yeşim Yeliz Egeli yesimegeli@marinedealnews.com
Yazı İşleri Müdürü (Sorumlu): Burak Derya mdn@marinedealnews.com
Haber Merkezi: Yüce Yöney, Barış Özgür, Barışcan Yücel
MDN Yayıncılık, Matbaa, Reklam, Organizasyon ve Tur. San. Tic. Ltd. Şti. Merkez Mah. Perihan Sk. No.118/5 34360 Şişli, İstanbul, Türkiye
Tel: (0212) 343 2005

Bizi sosyal medyada takip edin

Arama

Kategoriler

Arşivler

Legal

  • Kişisel Verileri Koruma Kanunu
  • Ziyaretçi Aydınlatma Metni
  • Çerez Politikası
  • Kişisel Verileri Saklama ve İmha Politikası
  • KVKK Başvuru Formu

Okuma listesinden çıkartıldı.

Geri al
Welcome Back!

Sign in to your account

Şifremi Unuttum