Ekonomist Dergisi’nin her yıl düzenlediği Türkiye’nin en zengin şirketleri ve iş insanlarının yer aldığı, “En Zengin 100 Aile” listesi açıklandı. Bu araştırmayla ile birlikte 2017’nin en zengin kişi ve ailelerini görmüş olduk. Listede yerleri değişen, çıkan ve yeni eklenen kişi ve kurumlar oldu. Farklı sektörlerde çalışmalar yapan kişi ve firmaların yer aldığı listede, denizcilik ile ilgilenen firmaları bir araya getirdik. İlk üç ailenin yer değiştirmediği listede Koç Ailesi ilk sıradaki yerini korudu. Koç Ailesi’ni Şahenk ve Sabancı Aileleri takip etti. ‘Türkiye’nin En Zengin 100 Ailesi’ denizcilik sektörünün farklı kollarında iş yapan 30’a yakın aile bulunuyor. Bu aileleri ve denizcilik sektöründeki çalışmalarını detaylarıyla derledik.
– Koç Ailesi
8 milyar dolarlık serveti ile Türkiye’nin en zengin ailesi olmaya devam ediyor. Enerji, Otomotiv, Finans başta olmak üzere pek çok farklı alanda çalışmalar yapan Koç Holding bünyesinde denizcilik sektöründe çalışmalar yapan RMK Marine Tersanesi, Ditaş Denizcilik, Aygaz ve Setur Marinaları gibi önemli firmalar yer alıyor. Deniz taşımacılığı başta olmak üzere, römorkör hizmetleri, kılavuzluk ve brokerlik gibi alanlarda faaliyet gösteren Ditaş Denizcilik İşletmesi, bünyesinde 4 adet kiralık olmak üzere toplamda 13 gemi, 11 adet römorkör ve 11 adet palamar bot bulunduruyor. Şirket bunun yanında Türkiye Petrolleri A.Ş. bünyesinde bulunan Aliağa ve Tütünçiftlik Limanları’nda da yetkili denetçi olarak çalışmalar yapıyor.
Tersane alanında ise, RMK Marine ile gemi ve lüks yat imalatı yapan firma, ticari gemi inşasının yanında, askeri amaçlı olarak da gemi inşa ediyor. Setur Marinaları, biri Yunanistan’da olmak üzere toplamda 11 adet marinanın işletmesini yürütüyor.
– Şahenk Ailesi
7 milyar doları aşan serveti ile listede ikinci sırada yer alıyor. Ailenin denizcilik sektöründeki yatırımları Türkiye ve yurtdışında işlettiği marinalardan oluşuyor. Türkiye, Hırvatistan ve Yunanistan’da marinaları bulunan holdingin, Karadağ’da marina satın almak üzere görüşmeler sürdürdüğü belirtiliyor. Doğuş Grubu’na bağlı marina şirketi D-Marin’in bünyesinde Yunanistan’da, Latsis Grubu ve Kiriacoulis Grubu, Hırvatistan’da ise, Adriatic Croatia International (ACI) Grubu yer alıyor. Doğuş Holding ayrıca Salıpazarı Liman İşletmeciliği ve Yatırımları A.Ş.’de de hisseye sahip.
– Şevket Sabancı ve Ailesi
6 milyar doları aşan serveti ile Esas Holding’in sahibi Şevket Sabancı, 2014 yılında U.N. Ro-Ro’yu satın alarak deniz taşımacılığı sektörüne giriş yaptı. Dünya’nın önde gelen kısa mesafe taşımacılık şirketleri arasında yer alan U.N. Ro-Ro, bünyesinde 12 adet Ro-Ro gemisi bulunduruyor. İstanbul, Mersin, Trieste ve Toulon’da limanlara sahip olan U.N. Ro-Ro’da, Amerikan Actera şirketinin de payı bulunuyor.
– Yazıcı Ailesi
4 milyar doları aşan serveti ile Yazıcı Ailesi’ne ait Diler Holding, özellikle sahip olduğu limanlarla dikkat çekiyor. İskenderun ve Hereke’de bulunan limanları ile önemli bir ticaret hacmine sahip olan aile, yıllık 10 milyon MT kuru yük kapasitesiyle ticari hareketliliği yönetiyor. Liman işletmesinin yanı sıra, kurulduğu 2003 yılından beri Diler Gemi Kiralama ve İşletmeciliği şirketi ile taşımacılık alanında da faaliyet gösteriyor. Yıllık 2.5 milyon ton hurda ve demir taşıması yapan şirket, Faruk Denizcilik isimli alt şirketiyle de İstanbul, İzmit, İskenderun limanlarında, İstanbul ve Çanakkale Boğaz geçişlerinde acentalık hizmeti de veriyor. Yine Holding’e bağlı olarak 2014 yılında kurulan Dilek Denizcilik firmasıyla da gemi işletmeciliği, gemi kiralama, brokerlik, acentelik ve gemi alım satım çalışmaları yürütüyor.
– Özyeğin Ailesi
Özyeğin Ailesi’ne ait olan Fiba Holding, gemi inşa çalışmaları ile denizcilik alanındaki çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye’nin en zengin 11. işletmesine sahip olan Özyeğin Ailesi 2013 yılında Palmali Grup ile yüzde 50 ortak olarak İzmit’teki TVK Tersanesi’ni satın aldı ve adını Armada Tersanesi olarak değiştirdi. 2007 yılında Kumport’u satın alan Fiba Holding, 2015 yılında limanın tüm hisselerini devretmiştir.
– Özilhan Ailesi
Özilhan Ailesi’nin sahip olduğu Anadolu Grubu, denizcilik ile Türkiye distribütörü oldukları Honda ve Lombardini markaları vasıtasıyla ilişkili durumdalar. 4 milyarın üzerindeki serveti ile Türkiye’nin en zengin 12. şirketi olan Anadolu Grubu’na bağlı Anadolu Motor, Honda Marine ile küçük tekneler ve sürat motorlarına yönelik dıştan takmalı motor temin ediyor. Bunun yanında yine Honda Marine markasına ait şişme botların da satışını yürütüyor. Lombardini markasıyla ise, daha büyük çaplı ve dizel motor ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışan firma her iki markanın da uzun yıllardan beri Türkiye distribütörlüğünü sürdürüyor.
– Başaran Ailesi
Türkiye’nin en zengin 16. şirketi olan Mehmet Başaran’a ait Habaş Grubu, ithal LNG ihtiyacını karşılamak üzere, 2000 yılından beri yarı soğutmalı LNG taşımacılığı yapıyor. 5.060 metreküp kapasiteli tankerlerle LNG nakliyatını sürdüren firma, tankerlerin boşta olduğu dönemlerde de kısa süreli kiralamalar yapabiliyor. Bunun yanında Habaş’ın Kocaeli Körfez’de, Fener Gölü mevkiinde platform ve gemi bağlama faaliyetleri için bir deniz terminali bulunuyor.
n Çolakoğlu Ailesi
LNG işi ile uğraşan Türkiye’nin en zengin 100 kuruluşundan biri de Çolakoğlu Grubu. İzmir Aliağa’daki terminali üzerinden LNG ithalatı yapmaktadır. 1997’de kurulan Denak Nakliyecilik ile deniz taşımacılığı işi de yürüten firma, 1984 yılında dış ticaretin artmasına paralel olarak, gemi acenteliği ve kiralama hizmetleri de sunmaya başladı.
n Kocabıyık Ailesi
Türkiye’nin en zengin 18. şirketi olan Borusan Holding, denizcilik sektörü ile en sıkı ilişkilere sahip şirketler arasında yer alıyor. 1973 yılında kurulan Borusan Lojistik, 2000 yılından bu yana “entegre lojistik hizmet sağlayıcı” olarak Lojistik Hizmetleri, Liman ve Gemi Kiralama Proje Taşımacılığı Hizmetleri, Uluslararası Taşımacılık Hizmetleri ve Yabancı Ülkeler Lojistik Hizmetleri olmak üzere dört stratejik alanda hizmet veriyor. Gemlik’te, dünya standartlarındaki Borusan Limanı ile konteyner, genel kargo, proje kargo, dökme yük, PCC, liman ve terminal hizmetleri veriyor. Bunun yanı sıra, Borusan Marine firması ile Rhea yatlarının Türkiye satışını yapan firma, markanın Trawler serisinin üretimini ise Gebze’de kurduğu tersanede gerçekleştiriyor.
Borusan Makina ve Güç Sistemleri şirketi üzerinde Marin ekipmanları satışı yapan firma, Cat, MaK ve EMD marka marin motorlarının da Türkiye distribütörlüğünü yürütüyor.
n Kibar Ailesi
Kibar Ailesi 2 milyar doları aşkın serveti ile Türkiye’nin en zengin 19. ailesi durumunda. 2010 yılında Kibar Holding grup şirketlerinden Assan, ilk limanını Mersin’e alternatif olarak İskenderun’da hizmete açtı. 2013 yıl sonu itibariyle TIL (Terminal Investment Limited SA) ile yapılan ortaklıkla ticari faaliyetlerine devam eden liman, yıllık 250 bin TEU kurulu kapasiteye sahip. Assan Port’ta konteyner, genel kargo, proje kargo ve kuru dökme yük gemilerine hizmet veriliyor. Ayrıca, limanda Ro-Ro gemileri için de rampa bulunuyor.
n Ömer Sabancı ve Ailesi
Eski ismi DENSA olan ve Ömer Sabancı’nın Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı üstlendiği Marinsa Denizcilik’i bünyesinde bulunduruyor. Şirket 44 gemilik bir filoya sahip. 2011 yılında armatörlerin yaşadığı krizde ayakta kalabilmek adına Japonya, Çin, Güney Kore ve Vietnam’daki tersanelerden 6 adet yeni gemi siparişi veren firma, bu yatırımla birlikte önemli bir gelişme yaptı.
n Ciner Ailesi
Turgay Ciner’in sahibi olduğu ve 1.5 milyar dolar ile Türkiye’nin en varlıklı 25. şirketi durumunda yer alıyor. Gemi işletmeciliğinin yanı sıra, Park Denizcilik firması ile liman işletmeciliği alanında da çalışmalar yürütüyor.
n Eren Ailesi
Türkiye’nin en zengin 26. şirketinin sahibi olan Eren Ailesi, Zonguldak Eren Limanı ve Mersin Medcem Limanı’nın işletmelerini yürütüyor. Her iki liman her türlü dökme yük ve genel kargo yüküne hizmet verebiliyor.
n Arkas Ailesi
Lucien Arkas, 1 milyar doların üzerindeki serveti ile Türkiye’nin en zengin 31. aile şirketinin başında bulunuyor. 1902 yılında temelleri atılan Arkas, bugün acentelik, armatörlük, limancılık ve deniz, kara, demir, havayolu taşımacılığını entegre ederek sunduğu lojistik hizmetleri gibi ana iş kollarının yanında, gemilere yakıt ikmalinden otomotive, sigorta hizmetlerinden bilgi sistemlerine ve kruvaziyer turizmine kadar birçok farklı sektörde faaliyet gösteriyor. Arkas, Clarkson’un gemi sahibi aramatörler sıralamasında, 50 konteyner gemisi ve 7 tanker ile dünyada 20. sırada bulunuyor.
Gemi işletmeciliğinin yanı sıra, liman işletmesi de yapan Arkas, Marport ile yıllık 2.3 milyon TEU’luk ticarete aracı oluyor. Bunun yanında Türkiye’nin ilk otomotiv limanı Autoport’u açan firma, yıllık 400 bin araç kapasitesine cevap verebilecek altyapıyı bu işletmesinde sunuyor. Şirket İtalya’da da Terminal del Golfo’nun işletmesini yapıyor.
n Yıldırım Ailesi
1 milyar doları aşan serveti ile Yıldırım Ailesi’nin sahibi olduğu şirket, denizcilik sektöründe hemen hemen her aşamada çalışma yapıyor. Yılport Holding ile liman ve konteyner faaliyetlerini tek bir çatı altında toplayan firma, 2012 yılında Gemport ve Rotaport’u da satın aldı. 2014 yılında Gavle Konteyner Terminali, Stockholm Nord Kombi Terminali ve Oslo Konteyner Terminali’ni satın alan şirket, 2015’te Portekiz, İspanya ve Peru’da 10 limandan oluşan Tertir portföyünü bünyesine kattı. Yılport, bünyesindeki 18 terminalle tahmini 2 milyar dolar değerinde limanı bünyesinde bulunduruyor. Yıldırım Grup, lojistik ihtiyaçlarını karşılamak üzere 2000 yılında Yılmar’ı kurdu. Firma bünyesinde 11 adet kuru yük ve genel kargo gemisi ile 10 adet kimyasal tanker bulunduruyor. Yıldırım Holding, 2012 yılında da Cheemflet’in yüzde 51 hissesini satın aldı ve 2015 yılı sonu itibariyle 26 adet tanker işletmesi yapıyor. Holding bünyesinde bulunan bir diğer firma ise, kimyasal tanker için ticari işletme hizmetleri sunan Solar Chartering. Firma, 2014 yılı sonu itibariyle YM Tanker Holding’e ait 10 kimyasal tankere hizmet veriyor.
Gemi işletmeciliğinin yanında 2007 yılında İzmit Körfez’de bulunan Marmara Tersanesi’ni satın alan şirket, gemi inşa çalışmaları da yürütüyor.
n Akın Ailesi
Hamdi Akın’ın sahibi olduğu Akfen Grubu, Türkiye’nin önemli dış ticaret limanlarından biri olan Mersin Uluslararası Limanı’nın işletmesini yürütüyor. Konteyner, kuru ve sıvı dökme yük, genel kargo, proje kargo, Ro-Ro, yolcu, canlı hayvan gemilerine hizmet verilen limanda, -15 metre drafta kadar olan gemilere hizmet verilebiliyor. Liman işletmesinin yanı sıra 55 gemi ve 35 terminal ile önemli feribot işletmeleri arasında yer alan İDO’da yine Akfen Grubu bünyesinde bulunuyor.
n Karamehmet Ailesi
Mehmet Emin Karamehmet’in şirketi olan Genel Denizcilik, toplamda 59 adet gemilik filoya sahip. İngiltere merkezli Geden Operations işletmesinde de 8 adet petrol tankeri bulunan firma, gemi işletmeciliğinin yanı sıra, Global Holding’e ait, Port Akdeniz Limanı’nda liman içi hizmet sunan Limden Şirketi’ni de bünyesinde bulunduruyor.
n Demirören Ailesi
Erdoğan Demirören’e ait şirket Türkiye’nin en zengin 42. kuruluşu konumunda yer alıyor. İzmir Aliağa’daki Dolfen İskelesi ve İstanbul’daki Zeyport Limanı’nın işletmesini yürütüyor. Aliağa’da 230 metre uzunluğunda, 22 metre genişliğinde olan ve yıllık 240 bin ton elleçleme kapasiteli Dolfen İskelesi, hem akaryakıt hem de LPG boşaltımına imkân sağlıyor.
Zeyport Limanı; bavul ticaretine yönelik seferler yapan gemiler için açılan bir liman. 40 bin metrekare alan üzerine kurulu limanda, Gümrük Müdürlüğü denetimindeki saha içinde 220 m2’lik geçici depolama yeri de bulunuyor.
n Altınbaş Ailesi
1 milyar doları aşan serveti ile Altınbaş Ailesi’ne ait şirket, Transal Denizcilik firması ile 2005 yılında gemi işletmeciliğine başladı. 5 adet petrol tankeri ile çalışmalarına başlayan şirket, şimdilerde 6 adet kimyasal tanker ve 2 adet petrol tankeri ile çalışmalarına devam ediyor.
n Kıraç Ailesi
İnan Kıraç’ın sahibi olduğu şirket, denizcilik alanındaki çalışmalarını, Sirena Marine Denizcilik isimli alt şirketi ile yürütüyor. 2006 yılı Kasım ayında, motoryat üreticisi Azimut-Benetti Grubu ile yapılan anlaşmayla kurulan şirket, Türkiye’nin seri yat üretimi yapan ilk şirketi durumunda yer alıyor. Sirena Marine, 2006’dan bu yana 300’ün üzerinde yat üretimi yaptı.
n Nihat Özdemir ve Ailesi
1 milyar doları aşan serveti ile Nihat Özdemir’in sahibi olduğu Limak Holding, Doğu Akdeniz’in önemli limanlarından biri olan İskenderun Limanı’nın işletmesini yürütüyor. Yıllık 1 milyon konteyner elleçleme kapasitesine sahip olan İskenderun Limanı, bu anlamda deniz ticaretinde önemli bir yere sahip.
n Yalçın Sabancı ve Ailesi
Yalçın Sabancı’nın sahibi olduğu Yasa Holding, denizcilikte Yasa Denizcilik firması ile gemi işletmeciliği alanında çalışmalarına devan ediyor. 1999 yılında kurulan şirket günümüzde 19 adet gemiden oluşan ve en yaşlısı 4 yaşında olan bir filoya sahip. Toplamda 8 milyon dwt yıllık kapasiteye sahip olan Yasa Denizcilik, kuru yük haricinde bünyesinde 8 adet tanker de bulunduruyor. Firmanın bu alandaki payı ise 1.3 milyon dwt’dir.
n Tosyalı Ailesi
Tosyalı Ailesi’ne ait Tosyalı Denizcilik şirketi, gemi işletmeciliğinin yanı sıra liman işletmesi ile de ilgileniyor. 2011 yılında Erzin bölgesinde yapımına başlanan Tosyalı Erzin Liman Projesi, tamamlandığında 10 milyon ton dökme yük, 2.5 milyon ton konteyner, 300 bin ton akaryakıt kapasitesine sahip olacak.
n Bayram Aslan ve Ailesi
Bayram Aslan’ın sahip olduğu İçdaş Holding, 750 milyon dolar seviyesindeki şirketler arasında yer alıyor. Liman işletmeciliği alanında çalışmalar yapan firmanın, İçdaş 1 Limanı’nda toplamda 1655 metre yanaşma yeri uzunluğuna sahip iki iskele ve bir rıhtım bulunuyor. Ebatlarına göre, aynı anda 12 ila 20 gemi yanaştırma kapasitesine sahip. İçdaş 2 Limanı ise, 624 metre yanaşma yeri uzunluğunda tek iskeleye sahip. En az 27 metrelik su derinliğine sahip olan liman bu özelliği ile Türkiye’deki en büyük dökme yük gemisi kabul tesislerinden biri durumunda. İçdaş gemi inşa ve turizm alanında da faaliyetlerini sürdürüyor.
n Çiftçi Ailesi
Çiftçi Ailesi’ne ait olan Çiftçiler Holding, denizcilikte özellikle Dentur Turizm ve Yatçılık şirketi ile dünyanın önde gelen motor yat üreticisi İtalyan Ferretti Group’a bağlı Ferretti Yachts, Ferretti Custom Line, Mochi Craft, CRN, Pershing, Itama firmalarının yanı sıra İtalyan Apreamare, A.B.D. üretimi Checkmate’in Türkiye distribütörlüğünü yürütüyor. Grup şirketleri arasında Dentur Turizm Yatçılık’ın yanı sıra, Sun Denizcilik Turizm ve D Tur Denizcilik firmaları da yer alıyor.
n Aksoy Ailesi
Erdal Aksoy’a ait Turcas Grubu, 2011 yılında Marmara Depoculuk Hizmetleri firmasının yüzde 45 hissesini satın aldı. MDH operasyonlarını, Tekirdağ’daki Marmara Ereğlisi’nde bulunan akaryakıt terminali ile sürdürüyor.
n Yahya Kiğılı ve Ailesi
Yahya Kiğılı’ya ait olan Hayat Holding, tamamı şirkete ait olan Limaş Liman İşletmeciliği, 1992 yılında grup tesislerinin yer aldığı İzmit-Yeniköy’de faaliyete başladı. Türkiye’nin en büyük yerleşim alanına sahip özel limanlarından biri olan Limaş, dökme sıvı depolama, geçici depolama sahası, genel kargo gemileri ve kimyasal tankerlerin yükleme ve boşaltma faaliyetleri konularında hizmet sunuyor. Liman işletmeciliği yapan holding, aynı zamanda grup şirketleri arasında yer alan Kastamonu Entegre için de Japon Oshima Tersanesi’ne gemi siparişi verdi.
n Yazıcı Ailesi
Yazıcı Ailesi’ne ait Türkiye’nin en zengin 87. şirketi olan Diler Grubu, Hereke’de bulunan yıllık 3.600.000 MT kuru yük kapasitesine sahip. Limana aynı anda her biri 70.000 dwt’lik 2 adet ve her biri 10.000 dwt’lik 6 adet kuru yük gemisi aynı yanaşabiliyor.
n Koloğlu Ailesi
Koloğlu Ailesi’ne ait Kolin İnşaat, 2004 yılında Çanakkale’de Yap-İşlet-Devret modeli ile inşa ettiği Çanakkale Limanı’nın işletme hakkını 29 yıllığına üstlendi. 30 bin metrekare açık depolama sahasına sahip olan liman, 214 metre uzunluğa sahip iskelesi ile 80 bin ton kapasiteli gemiler için dahi uygun bir altyapı sunuyor. Limanın yıllık 1 milyon ton dökme/genel yük ve 100 bin TEU konteyner elleçleme kapasitesi bulunuyor.
2003 yılı Kasım ayında Özelleştirme İdaresi’nin açtığı ihale ile Dikili Limanı’nı satın alan Kolin İnşaat, bu limanda 132 metre uzunluğa sahip gemilere hizmet verebiliyor. Liman üzerinden özellikle tarım ürünleri ve madencilik ürünleri ticareti yürütülüyor.
Liman işletmeciliğinin yanı sıra Yalova’daki Sefine Tersanesi ile gemi inşa çalışmaları da yapan Kolin İnşaat, 140 bin metrekare alan üzerine kurulu tersanede, Big Panamax boyutundaki gemileri bile inşa edebilecek kapasiteye sahip.
Kolin İnşaat’a ait bir diğer önemli işletme ise, İzmir/Seferihisar’da bulunan Teos Marinası. 2010 yılında açılan marina, denizde 480, kanal rıhtımında 30, çekek yerinde ise 80 tekne kapasitesine sahiptir.
