Dünya piyasalarında ‘ikinci dip’ senaryoları yeniden güçlü şekilde dillendirilirken, kredi derecelendirme kuruluşu S&P ağustos ayı sonunda, kriz öncesi dönemde Avrupa’nın parlayan yıldızı olarak gösterilen İrlanda’nın kredi notunu indirdi. Yine aynı gün Nobel ödüllü iktisatçı Stiglitz, Euro Bölgesi hükümetlerinin aldığı ekonomik tedbirlerin Avrupa ekonomisini çift dipli resesyon riskine götürdüğü uyarısında bulundu. Bu haberler dünya borsalarında düşüşlere neden olurken, yatırımcılar da güvenli liman olarak gördükleri devlet tahvilleri ve altına hücum ettiler. Böyle bir dönemde Türkiye piyasası ise dünya piyasalarından kısmen de olsa ayrıştı ve gerek borsa cephesinde gerekse döviz cephesinde düşüşlere çok fazla tepki vermedi. Dolar 1.49-1.52 bandında hareket ederken, borsa 59.000-58.000 bandında bir seyir izledi. Merkez Bankası’nın döviz alım miktarını artırarak dolardaki düşüşü önlemek için attığı adıma karşılık, dışarıdaki bu bozulmaya rağmen dolarda yükseliş yaşanmamasının (Normal şartlarda dünya piyasalarında bu derece bir bozulma yaşandığında kurun 1.58-1.60 bandında hareket etmesi bekleniyor) nedeni ise yabancıların 12 Eylül’de yapılacak referandumdan ‘Evet’ sonucu çıkmasını fiyatlaması olarak gösteriliyor.
Yüzde 60 önemli sınır
Peki referandumdan ‘evet’ çıkması ülkeyi ekonomik anlamda güllük gülistanlık bir ortama mı götürecek? Uzmanların bu soruya cevabı net: Hayır… Ancak son dönemde birbiri ardına gelen anket sonuçlarının da doğrultusunda fiyatlamaya giden yabancı yatırımcı, referandumu önemli bir kazanç kapısı olarak görüyor. 12 Eylül’de yapılacak referandum, piyasada AKP hükümeti için gelecek sene yapılacak genel seçim öncesinde potansiyel oy desteği açısından önemli bir sınav olarak görülüyor. Referandumun hükümet partisinin isteği doğrultusunda sonuçlanmas› durumunda her seçim sonrası olduğu gibi piyasalarda kısa süreli de olsa bir ralli yaşanması uzmanlar taraf›ndan bekleniyor. Yabancı yatırımcı da bunu önemli bir fırsat olarak görüyor. Referandumdan çıkması muhtemel üç farklı sonuç var. Bunları, ‘güçlü hayır’, ‘güçlü evet’ ya da ‘az farklı hayır ya da evet’ olarak sıralayabiliriz. Peki bu sonuçlar piyasaları nasıl etkileyecek? Uzmanlara göre az farkla çıkacak bir ‘hayır’ ya da ‘evet’ sonucu piyasaları etkilemeyecek. Referandumdan ‘güçlü hayır’ (%60 ve üzeri) çıkması durumunda yatırımcılar gelecek yıl yapılacak seçimlerde hükümet değişikliklerini ya da olası koalisyon senaryolarını tartışmaya başlayacak. Uzmanlar böyle bir durumda borsada düşüş, dolarda ise yükseliş öngörüyor. Dövizdeki yükselme ise hiç kuşkusuz geçen haftalarda basına da yansıyan demeçlerinden de anlaşılacağı gibi Türk ihracatçısına yarayacak. Güçlü evet sonucunda ise AKP’nin gelecek yılki seçimlerden de tek başına iktidar olarak çıkacağı varsayımıyla, siyasi görüşü ne olursa olsun tek parti istikrarını seven yatırımcıların hücumuyla borsanın 60.000 puanı aşması, doların ise 1.50’nin altına yerleşmesi bekleniyor. Ancak anketler ve piyasa uzmanlarına göre referandumdan çıkması olası en güçlü sonucun az farkla ‘hayır’ ya da ‘evet’ olacağı konusunda herkes hemfikir.
