Soğuk sulardan gelen denizcilik mirası
Birinci Dünya Savaşı’nda taraf tutmayan, 1972 ve 1994 referandumlarıyla Avrupa Birliği’nin dışında kalmayı tercih eden Norveç, karma ekonominin işleyen bir örneği olmakla beraber, dünyadaki en yüksek yaşam standardını yakalamış ülkelerden biri.
İkinci Dünya Savaşı’na katılmamasına rağmen savaş sonrasında Nazi’lerin yönetimindeki Almanya tarafından işgal edilen Norveç, 1949 yılında tarafsızlığını bozarak NATO’ya katıldı.
Ekonomisi 1960’ların sonlarında denizlerindeki petrol ve gaz yataklarının keşfiyle kalkınan ülkede, petrol sektörü gibi kilit alanlar kamu yönetimi altında idare ediliyor. Norveç gaz ihracatında dünyada üçüncü sırada, petrol ihracatında ise yedinci sırada bulunuyor.
Uzun dönemli stratejik planlamaya önem veren Norveç petrol ve gaz gelirlerini hükümetin petrol fonuna yatırarak, ileride rezervlerinin tükenmesi olasılığına karşı, gelecek kuşakların istikbalini güvence altına alıyor.
Zengin doğal kaynaklara sahip olan ülkede; petrol, rüzgâr enerjisi, balıkçılık ve ormancılık gibi sektörler önde çıkarken, gelirlerin yüzde 30’dan fazlası ihracattan elde ediliyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) dışında olmayı tercih eden Norveç, Avrupa Ekonomik Alanı’nın (EAA) üyesi olmasından dolayı, AB’nin bütçesine önemli derecede katkıda bulunmakta. Petrol gelirlerinin genel ekonomiye etkisi nedeniyle petrol fiyatlarındaki oynamalara karşı hassas olan Norveç, petrol fiyatlarının yükselmesiyle 2004-2007 yılları arasında yüzde 2,5 ila 6,2 arasında büyüdü. 2008 yılında ise yüzde 2,1 oranında genişleyen ekonomi, dünya ekonomisin 2009 yılında küçülmesiyle yüzde 1 oranında daraldı.
Küresel krizin ardından Norveç’teki ekonomik iyileşme diğer İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkelerinden geç başlarken, teşkilatın beklentilerine göre ülkedeki büyümenin kriz öncesi seviyelerin altında kalması bekleniyor. OECD’nin verilerine göre, tüketici harcamalarının ve daha sonrasında yatırımların 2010 yılında artması, 2011’de ekonominin yüzde 2 büyümesi bekleniyor.
Türkiye ve Norveç
Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre, Norveç ile siyasi ilişkiler son dönemde gelişme eğilimi göstermekte. NATO’da Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkeleri arasında bulunan Türkiye ve Norveç, savunma ve güvenlik konularında ve bu alandaki yapılanma sorunlarında benzer konumları temsil ediyorlar. Norveç’in dış politikasında dünya ve özellikle Avrupa’daki siyasi çatışmaların önlenmesi ve çözülmesi öne çıkarken, Türkiye’nin gerek coğrafi konumu gerek bölgedeki siyasi ve ekonomik rolü bakımından taşıdığı önem iki ülkeyi birbirine yaklaştırmakta.
Norveç ile ikili ticaret hacmi yaşanan küresel ekonomik krize rağmen 2009 yılında artış kaydetti. 2010 yılının ilk dört ayında ikili ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 50 yükseldi. Bu dönemde, Norveç’in Türkiye’ye ithalatı yüzde 76 artarken, Norveç’e ihracat aynı düzeyde kaldı.
Denizcilik sektöründe dünyadaki önde gelen oyuncular arasında yer alan Norveç, ürün çeşidi, uzman servis kalitesi ve piyasadaki fırsatları araştırıp yönelebilme özellikleriyle, sektördeki diğer ülkeler için rekabet standartlarını yükseltiyor.
Norveç’te uluslararası piyasada rekabet eden, teknik açıdan gelişmiş ellinin üzerinde küçük ve orta boy tersane bulunmakta. Sektördeki şirketlerin büyük bir çoğunluğu Ro-Ro ve kimyasal tankerler gibi özel gemi üretimi ve tamiri ile ilgileniyor.
