‘Dikkat sonar teması, kerteriz ….., mesafe ……’

MDN İstanbul

Dz. Kur. Alb. (E) Mesut Zafer SARI, “Teknolojideki baş döndürücü gelişmeler ve sualtına yönelik çalışmalar gözönüne alındığında; Türk Deniz Kuvvetleri yeni ve modern platformlara ihtiyaç duyacaktır”

Tarih boyunca sualtında gidebilen ve hareket edebilen vasıtalar yapma fikri hep olmuş ve çeşitli sualtı vasıta tasarımları yapılmıştır. 17’nci yüzyıl başlarında ilk denizaltı benzeri araç test edilmiş, yıllar içerisinde günümüzdeki şeklini almıştır. Geçmişten günümüze ülkemizde de birçok çalışma ve denemeler yapılmıştır. Dünya çapında ses getiren, başarılı Milli Gemi (MİLGEM) projesini müteakip, Milli Denizaltı (MİLDEN) projesi çalışmaları da başlatılmış ve ilk Milli Denizaltı Çalıştayı Haziran 2017’de İstanbul Tersanesi Komutanlığı Dizayn Proje Ofisi Müdürlüğü’nde yapılmıştır.

Milli Denizaltı çalıştayı ile birlikte; havadan bağımsız sistemler, denizaltı komuta-kontrol sistemleri, torpido blokları ve gelişmiş pil teknolojisi gibi konulara yönelik Ar-Ge çalışmaları hızlanmıştır. Önümüzdeki dönemin harekât ihtiyaçlarını karşılayacak yeni teknoloji yerli pil konusundaki çalışmalar sonlanmak üzeredir. Tank Çıkarma Gemisi (LCT – Landing Craft Tank) pervanesinin milli imkânlarla imali başarılmış ve milli denizaltının parmak izinin çıkarılmasını zorlaştırmak/engellemek maksadıyla, milli denizaltı pervane yapımı araştırmaları devam etmektedir.

İnşa edilecek Milli Denizaltılar; suüstü, denizaltı, hava ve insansız suüstü/hava/sualtı vasıtalarındaki sensör, sistem ve silahlarının tehdidi ve etkisi altında kalacaktır. Çeşitli platformların, denizaltıları etkisiz hale getirmek üzere yaptığı faaliyetleri “Denizaltı Savunma Harbi (DSH)’’ olarak isimlendirmekteyiz. Yeni nesil Denizaltı Savunma Harbi’ne (DSH) ilişkin hususlar “MarineDeal News Aralık 2017’’ sayısında Dz. Kd. Müh. Alb. (E) Mustafa Civelek tarafından detaylı şekilde açıklanmıştır. Bizde suüstü gemilerinin, denizaltı tehdidini bertaraf etmek üzere ihtiyaç duyacağı yetenekleri ortaya koyacağız.

Bir suüstü veya hava vasıtası, denizaltıyı yakalamak maksadıyla sonar cihazını kullanır. Suüstü gemilerinde, karinaya (geminin baş tarafta en altına) monteli veya geminin pupasından kablo ile çekilebilir, sualtında derine inebilir şekilde dizayn edilmiştir. Helikopter ise sonarını deniz suyu sıcaklığının değiştiği ve tabaka altı olarak isimlendirdiğimiz derinliğe daldırabilir. Sonar, dalmış olan denizaltının yerini ve durumunu yansıyan ses dalgalarıyla belirlemektedir. İşte o zaman sonar kamarasından diğer istasyonlara ‘’Dikkat Sonar Teması, Kerteriz 070, Mesafe 12.300 yarda’’ şeklinde bir anons yankılanır. İşte bu anonstan hareketle, harp gemisi denizaltıya torpido atmak üzere gerekli manevralarını yapar ve nötralize eder.

Yeni inşa edilen suüstü platformlarında, gelişen sualtı akustik teknolojisine istinaden denizaltıları tespit ve teşhis maksadıyla, yeni nesil sonarlar ve sistem/sensörler geliştirilmekte ve yapılmaktadır. Amerika’da denizaltı sonar sistemleri küresel pazarına ilişkin olarak yayımlanan bir raporda (HTF Global Sonar System Sales Market Report 2018), birçok yurtdışı firmasının pazarda büyük yer aldığı belirtilmiştir. Milli denizaltılarımız, çevre ve açık denizlerdeki harekât alanında söz konusu firmaların ürettiği sistem, cihaz ve sualtı silahlarının tehdidi altında kalacaktır. Çevremizdeki tehdit ülke donanmalarındaki suüstü ve hava vasıtalarında bulunan DSH sistem/cihazları bahse konu firmaların ürün yelpazesi içerisinde yer almaktadır. Milli denizaltı geliştirilmesinde söz konusu hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.

ASELSAN’ın söz konusu rapor içerisinde yer alması ülkemiz açısından oldukça gurur vericidir. ASELSAN’ın sualtı akustik ve sonar sistemleri alanında aşağıdaki ürünleri Donanmamız platformlarında etkin ve başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.
– ASİST- Denizaltı İntersept Sonar Sistemi,
– HIZIR-LFAS Düşük Frekans Çekili Aktif Sonar Sistemi,
– DIFAR SONOBOY Denizaltı Tespit Sonarı,
– ASELBUOY – Pasif Yönlü Sonoboy,
– MATESS – Mayın Tespit Sonar Sistemi
– HIZIR – Suüstü Gemileri için Torpido Karşı Tedbir Sistemi,
– ZARGANA – Denizaltılar için Torpido Karşı Tedbir Sistemi,
– ZOKA – Akustik Torpido Karşı Tedbir Karıştırıcı ve Aldatıcıları,
– TORK – Torpidoya Karşı Savunma Torpidosu,
– ORKA – Hafif Torpidosu.
HTF ana listesinde yer almamakla birlikte, METEKSAN Savunma tarafından Milli YAKAMOS Karinaya Monteli Sonar Sistemi Ada sınıfı korvetlerle Donanmamız hizmetine girmiş ve başarı ile kullanılmaktadır. Pakistan tarafından tedarik edilecek 4 adet korvet projesinde de YAKAMOS, sonar sistemi olarak seçilmiştir. Çeşitli ülkelere yapılan gemi inşa proje tekliflerinde YAKAMOS haklı yerini almaktadır. Milli AKYA Ağır Torpidosunda sonar sistemine ait transdüser dizini (sonarın deniz birimleri) ise METEKSAN Savunma tarafından yapılmıştır. Ayrıca, denizaltı gemilerimizin en önemli pasif sonar sistemlerinden birisi olan Yan Dizin Sonarı sensör elemanı milli olarak METEKSAN tarafından geliştirilmektedir.
Birçok gelişmiş ülke bahriye envanterine, suüstü ve hava vasıtalarından atılan/kaldırılan çeşitli DSH maksatlı insansız araçlar hızla girmektedir. Kasım 2016 ayı içerisinde İskoçya’nın kuzey batısında icra edilen Joint Warrior deniz tatbikatı kapsamında, NATO Centre for Maritime Research and Experimentation (CMRE) ve çeşitli ülkelerden 40’a yakın araştırma ve geliştirme kurumunun otonom vasıtalarının katıldığı Unmanned Warrior Naval Exercise icra edilmiştir. Tatbikata, DSH maksadıyla da kullanılabilecek insansız hava araçları (Unmanned Aerial Vehicles_UAV), insansız sualtı araçları (Unmanned Underwater Vehicles_UUV) ve insansız suüstü araçları (Unmanned Surface Vehicles_USV) iştirak etmiştir. Ülkemizden platform bazında katılım olmamıştır. Tatbikat kapsamında; denizaltı savunma harbine yönelik sonuçlar da ortaya konulmuştur. Tatbikattan elde edilen sonuçlara istinaden harekât ihtiyaçlarını karşılayacak geleceğe yönelik projeler için çalışmalar başlamış ve bir kısmı tamamlanmıştır. Denizaltılara karşı geliştirilen ve tecrübe seyirleri tamamlanan DSH maksatlı insansız deniz aracı ‘’Sea Hunter’’ 2018 yılı başında ABD Donanması’na katılmış ve aktif göreve başlamıştır. Ayrıca, DSH ve suüstü harbi maksatlı insansız silahlı/silahsız helikopterler geliştirilmekte ve suüstü ana muharip unsurların platformlarında konuşlandırılmaya başlanmıştır.

Teknolojideki baş döndürücü gelişmeler ve sualtına yönelik çalışmalar göz önüne alındığında; Türk Deniz Kuvvetleri yeni ve modern platformlara ihtiyaç duyacaktır. MİLGEM ve MİLDEN projeleriyle, çok boyutlu harekât sahasının tespit ve teşhis ihtiyaçlarını karşılayacak milli sensör ve sistemlerin donanmamıza kazandırılması büyük önem arz etmektedir. MİLGEM İ sınıfı fırkateynlerin 5’incisinin inşası İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda devam etmektedir. Toplam dört gemiden oluşan projenin tamamlanmasını müteakip, TF-2000 projesi yeni gemi inşası başlayacaktır. TCG ANADOLU’nun hizmete girmesiyle birlikte oluşturulacak Açık Deniz Görev Grubu’nun içerisinde hem Milli Denizaltımız (MİLDEN), hemde MİLGEM İ sınıfı (TCG İSTANBUL) fırkatenler ana muharip unsur olarak yer alacak ve yeni nesil deniz hava vasıtaları da Dz.K.K. envanterine katılacaktır.
Denizaltı Savunma Harbine yönelik olarak gelişen teknoloji, yakından takip edilecek, milli firmalarla geliştirilmesi sağlanacak ve yeni nesil platformların ana görev fonksiyonlarına olumlu katkı sağlayacaktır. Türk savunma sanayi verilecek yeni görevlere ve hedeflere her zaman hazırdır.

Bunu Paylaşın