Korona virüsler insanları ve çok çeşitli hayvan türlerini enfekte edebilen virüslerdir. Yeni koronavirüs türlerinin ilki 2003’de Çin’de ortaya çıkan SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome-Ağır Akut Solunum Yetmezliği Sendromu) ve bir diğeri de 2012’de Suudi Arabistan’da ortaya çıkan MERS (Middle East Respiratory Syndrome-Ortadoğu Solunum Sendromu) virüsüdür. SARS’dan 800 kişi, MERS’den 791 kişi ölmüştür.
Çin’in Hubei eyaletine bağlı Wuhan şehrinde 31 Aralık 2019’da başlayan yeni koronavirüs salgınında ise 20 Şubat 2020 itibarıyla ölü sayısı 2000’i aşmıştır. Ölü sayısının hızla artması üzerine BM Genel Sekreteri tarafından, “Risk çok büyük ve dünya olarak buna hazır olmamız lazım,” açıklaması yapılmıştır.
Yine Çin’de ortaya çıkan SARS salgını ile yeni koronavirüs salgını dönemlerindeki ekonomik değerler karşılaştırıldığında, Çin’in 2003’te dünya ekonomisinde yüzde 4 olan payı, 2020’de yüzde 17’ler seviyesine ulaşmıştır. Çin’in 2003’ten bu yana artan ekonomik büyümesine paralel olarak enerji ihtiyacı da artmış, aylık bazda rekorlar kırarak 2020 yılında dünyanın en büyük petrol ithalatçısı konumuna gelmiştir.
Ancak yeni koronavirüsü salgını sebebiyle, Çin’de üretim zayıflamakta, birçok bölgesinde fabrikalar işbaşı yapamamaktadır. Çin’in 2020’nin ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre büyümesinin yüzde 4’e düşeceği tahmin edilmektedir.
Tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen dünya ticaretinin yüzde 83’ünün deniz taşımacılığı ile yapıldığı, Çin’in Konteyner Taşımacılığı Bağlantı Endeksi’ne (LSCI-Liner Shipping Connectivity Index) göre deniz ulaştırma ağlarında 2019 yılında lider ülke olduğu, dünya ekonomisindeki önemi ve enerji ihtiyacında dışa bağımlılığı gözönüne alındığında, bu ülkeye yapılan uluslararası deniz taşımacılığının olumsuz etkilense bile devam edeceği görülmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO-World Health Organization) tarafından yeni korona virüs hakkında şu anda mevcut olan bilgilerle uluslararası trafikte gereksiz kısıtlamalar olmaksızın, hastalığın taşınmasını sınırlandıracak önlemlerin alınması gerektiği tavsiye edilmektedir. Uluslararası Deniz Ticaret Odası (ICS-International Chamber of Shipping) tarafından da koruyucu önlemlerin alınmasıyla uluslararası deniz ticaretinin herhangi bir liman kapatılmadan devam etmesi gerektiği belirtilmiştir.
Pekçok ülkenin Çin’den gelecek gemilere 14 gün karantina süresi uygulaması, gemi personelinin sahile çıkmasına müsade edilmemesi, mutlaka gemilere gidilmesi gerekiyorsa koruyucu malzeme kullanılması, endişe edilecek hastalık görülmesi ve özellikle 38 derecenin üzerinde ateşli hastaların bildirilmesi gibi tedbirler koymasına rağmen, Çin’e istinaden yapılan deniz taşımacılığının tamamen durması gibi bir durum şimdilik öngörülmemektedir.
Yeni korona virüs salgınına karşı önlemlerin alınmasında Çin limanlarına veya etkilenen bölgelere giden gemi personeli ve denizcilik şirketlerine de önemli görevler düşmektedir. Personelin ellerini sık sık sabunla yıkaması, dezenfektan veya alkolle silmesi, ağız ve burnun öksürürken veya hapşırırken kapatılması gibi kişisel hijyen tedbirlerine ilave olarak gemi veya şirketçe alınması gereken tedbirler için tavsiyelerimiz şu şekilde özetlenebilir:
• Gemide yeterince steril maske ve eldiven ile elleri steril edici malzeme bulundurulması, gemiye giriş ve çıkışlarda mutlaka ellerin steril malzeme ile temizlenmesi için tedbirlerin alınması, gemilerde yeterince koruyucu elbise stoğu bulundurulması,
• Etkilenen bölgelerde kumanya tedariki yapılmaması, özellikle çiğ yumurta, süt ve et tüketilmemesi,
• Personel değişiminin mutlaka korona hastalığından etkilenmeyen limanlardan yapılması, eğer bir şekilde korona hastalığından etkilenen bir limanda personel değişimi olduysa en az 14 gün süre ile bu personelin karantina altında tutulması,
• Gemideki bir kişinin nefes alma problemi, öksürme, zatürre ve yüksek ateş gibi sorunları varsa mutlaka kamarasında kalması, diğer personelden ayrı tuvalet ve banyo kullandırılması, ateşinin kontrol edilmesi, en kısa sürede mutlaka bir doktora danışılması, gemideki diğer personelin mutlaka koruyucu steril maske, eldiven kullanması ve hasta personel ile kesinlikle temas edilmemesi,
• Etkilenen bölgelerde liman acenteleri, servis personeli gibi kişiler tarafından yapılacak ziyaretlerin kontrol altında tutulması, eğer zorunlu değilse bu ziyaretlere müsade edilmemesi, bu kişilerin gemiye gelişlerinde gemi personelinin mutlaka koruyucu malzeme kullanması, gelen kişilerin steril malzeme ile ellerini temizlemelerinin, koruyucu ekipman ile ayrı bir çöp kovası kullanmalarının ve yemeklerini ayrı yerde yemelerinin sağlanması.
Ümidimiz SARS virüsü salgınında olduğu gibi kısa sürede alınacak tedbirler ile yeni korona virüsü salgını korkusunun azalması, dünyanın ikinci büyük ekonomisine sahip Çin ile ekonomik faaliyetlerin normale dönmesidir.
Yeni korona virüs salgını sebebiyle yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen, Çin’e istinaden yapılan deniz ticaretinin azalsa bile devam edeceği, Türk deniz ticaret filosunun da yeni korona virüs salgınına karşı alınması gereken tedbirleri eksiksiz şekilde uygulayarak bu dönemi en iyi şekilde atlatabileceği değerlendirilmektedir.
