Gemi inşa sanayi, değişik sanayi ürünlerinin birleşimini içeren bir imalat sanayi olma özelliği taşımaktadır. Birçok yan sanayi ile bağlantılı olmasından dolayı gelişimi direkt sektör iştigal sahasını etkilediği gibi dolaylı olarak da onu sürükleyen, teknolojinin gelişimini destekleyen, istihdam sağlayan; demir çelik, elektrik-elektronik, boya, polimer ve makine imalat gibi sanayilere, ülkenin savunma ihtiyaçlarına katkı sunan önemli bir sektördür. Bu yönü ile gerek deniz ticaretine gerek sanayiye önem veren ülkeler tarafından benimsenerek desteklenen ve desteklendiği ülkelerde önemli bir istihdam potansiyeli yaratan emek yoğun bir sektördür. Bunların yanı sıra gemi inşa sanayi döviz girdisi sağlayan, yabancı sermayeyi ve teknoloji transferini cezbeden, beraberinde yan sanayiyi sürükleyen ve gelişmesini sağlayan, ülke savunmasına hizmeti nedeniyle stratejik önem taşıyan, deniz ticaret filosunu destekleyen bir sanayi koludur.1
Ülkemiz ise; gerek coğrafi konumu, gerekse denizcilik geleneği ve denizcilik endüstrisine olan stratejik yakınlığı nedenleriyle gemi inşa sektörü ve buna bağlı olarak ihracatı, yerel bankaların finansmanı ve ekonomik istikrar sayesinde önemli bir büyüme yaşamıştır.
Kıymetli okurlar, bu ayki yazımızda gemi inşa endüstrisinin önemli bileşenlerinden olan yat inşa sektörüne değineceğiz.
Yatlar; özel tasarımlara sahip olup, lüks ve konfor odaklıdır ve inşa/donatımlarında yüksek kaliteli malzemeler ile lüks aksesuarlar kullanılmakta, yine inşa/donatımlarında yüksek kalite ve ince işçilik aranmakta, kısacası yat inşası lüks ve kişiselleştirmesi ile öne çıkmaktadır.
Yat inşa sektörünün hem yerel ekonomiye katkı sağlayan hem de uluslararası arenada tanınmış bir oyuncu olduğunu söylersek yanılmış olmayız.
Ülkemizde yat inşa sektörü hakkında bazı önemli bilgiler verecek olursak;
Liderlik rolü: Türkiye, dünya genelinde yat inşa sektöründe önemli bir liderlik rolü üstlenmiş, özellikle lüks ve mega yatlar konusunda ün kazanmıştır.
Teknolojik altyapı: Türk tersaneleri, son teknoloji ürünü ekipmanlarla donatılmış durumdadır ve bu durum yüksek kaliteli ve özelleştirilmiş yatların inşasına olanak tanır.
İhracat: Özellikle Avrupa, Orta Doğu ve Asya pazarlarına odaklanan Türk tersaneleri yat ihracatından önemli gelir elde etmektedirler.
İş gücü: Denizcilik konusunda uzmanlaşmış bir iş gücüne sahip olan ülkemiz; deneyimli mühendisler, tasarımcılar ve işçiler ile inşa ve bakım konusunda hizmet kalitesi açısından da dünya çapında kendini ispatlamıştır.
Yat turizmi: Türkiye’nin güzel sahil bölgeleri ve limanları, yat turizmi için popüler bir destinasyon haline gelmiştir. Bu da yerel yat inşa sektörünü destekleyen bir durumdur.
Denizcilik eğitimi: Denizcilik endüstrisine yetenekli işgücü sağlayan kurumlar ve okulların sayısı ve kalitesi her geçen gün artmaktadır.
Bununla birlikte Türkiye’de yat inşa endüstrisinin, Avrupa ile karşılaştırıldığında, bazı temel farklılıkları bulunmaktadır ki bu farklılıkları başlıklar halinde inceleyecek olursak;
Üst sınıf yatlar: Türkiye, üst düzey lüks yatlar ve mega yatlar inşa etme konusundaki uzmanlığıyla tanınmakta, yat üreticilerimiz bu segmentte güçlü bir itibar kazanmış olduklarından Avrupalı müşteriler de dâhil olmak üzere küresel bazda müşterilere hitap etmektedirler.
Kişiye özel tasarım: Türk yat üreticileri müşterilerinin özel tercihlerini ve taleplerini karşılayarak ısmarlama yat tasarımları ve iç mekânları yaratmak için müşterilerle yakın işbirliği içinde çalışmaktadırlar.
Kaliteli işçilik: Türk yat yapımcıları ince detaylara ve işçiliğe verdikleri önemle bilinmektedirler ki estetik zarafete sahip yatlar yaratmak için genellikle geleneksel işçiliği modern teknolojiyle birleştirmeleriyle ünlenmişlerdir.
İhracat odağı: Birçok Türk yat üreticisi, ürünlerini başta Akdeniz ülkeleri olmak üzere Avrupa pazarlarına ihraç etmektedir. Ülkemizin Avrupa’ya coğrafi yakınlığı bizi Avrupalı alıcılar için de uygun bir seçim haline getirmektedir.
Rekabetçi fiyatlandırma: Türk yat üreticileri genellikle Avrupalı emsallerine göre rekabetçi fiyatlar sunarak daha uygun maliyetlerle lüks yat arayan müşterilerin ilgisini çekmektedirler.
Muhtelif boyutlarda lüks ve mega yatlar ile yelkenli tekneler de dâhil olmak üzere geniş ürün yelpazesine sahip yat tersaneleri genel olarak Bodrum, İstanbul, Antalya, İzmir ve Marmaris bölgelerinde konuşlu hem yerli hem de uluslararası müşterilere hizmet veren özel tesislerdir. Bu tersaneler, kaliteli işçilik ve rekabetçi fiyatlar sunarak dünya çapındaki yat severlerin ilgisini çekmekte, yeni inşanın yanı sıra bakım ve onarım konularında da hizmet sunmaktadırlar.
Bununla birlikte son yıllarda artan bu gelişimi sebebi ile bugüne kadar yat inşasına girmemiş birçok tersane gerek İstanbul ve gerekse güney illerimizde yeni yatırımlarla yat tersaneleri kurmakta ve bu sektörde yerlerini almaya çalışmaktadırlar.
Özetle ve sonuç olarak; Ticaret Bakanlığı’nın 2022 yılı Gemi-Yat Sektör Raporu’na bakıldığında 2018 yılında yaklaşık 159 milyon ABD Doları olan ihracat hacminin 2022 yılında yaklaşık 430 milyon ABD Doları’na yükseldiği görülmektedir ki bu da ülkemiz yat inşa sektörü ile ilgili yukarıda belirttiğimiz tüm olumlu verilerin bir nevi ispatıdır aslında.
Bu vesile ile tüm okurlarımın 29 Ekim Cumhuriyet Bayramını kutlar, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında Ulu Önderimiz Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının aziz hatıraları önünde saygıyla eğilirim.
Kaynak: [1] Ticaret Bakanlığı’nın 2022 yılı Gemi-Yat Sektör Raporu
Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
