Bu yazının konusu şu: 1888 yapımı üç direkli kare yelken donanımlı (kliper) demir bir gemi ve ona eklemlenmiş hizmet yapılarından nasıl 82 odalı /kamaralı, 285 yataklı bir gençlik hosteli yaratılır, özenle işletilir ve nasıl 1949’dan bu yana bir milyonu aşkın genç konuk edilir?
Evet, İngiltere Whitehaven’da yapılan bu geminin yaşı 120, ilk adı ise Dunboyne. Uzunluğu 78,3, direk yüksekliği 11,4 m. Ağırlığı ise 1355 groston. Dunboyne’un erken yaşları Dublin’li sahibi Charles E. Martin&Co. şirketinin malı olarak Avustralya ile Birleşik Krallık arasında ticaret gemisi olarak kullanılarak geçmiş. 1909’da geminin yeni sahibi Norveç Krallığı ve ona verdiği görev yine ticaret. 1915’te İsveç Göteborg’de Transatlantic isimli gemicilik şirketine satılınca bu kez G. D. Kennedy ismini almış ve 1923’e kadar bir eğitim gemisi olarak kullanılmış. O yıl gemiyi İsveç devleti satın alarak, son ismi olan af Chapman’ı ona yakıştırmış ve İsveç Donanması’nın bünyesinde eğitim gemisi olarak kullanmayı sürdürmüş. Af Chapman, XVIII. yüzyılın ünlü gemi yapımcısı ve amiral yardımcısı Fredrik Henrik af Chapman’ın (1721-1808) soyadı. Gemi, 27 Eylül 1934’e kadar bu görev uğruna binlerce genç adamın eğitimi için denizler üzerinde seyrini sürdürmüş. 1934’ten 2. Paylaşım Savaşı’nın sonuna kadar askeri tersanede bakım görmüş ve beklemiş af Chapman. Ardından Stockholm şehrine 5000 İsveç kronuna satılmış. Ardından İsveç Turist Kurumu (The Swedish Tourist Association) geminin bir hostele dönüştürülüp işletilmesi için gereken tüm yeniden yapım giderini üstlenmiş. 1949 yılında af Chapman Gençlik Hosteli’nin büyük açılışı yapılmış.
Hostel 1983 yılından bu yana, özgün yapım tarihi 1785 olan ve XIX. yüzyılın başlarında onarılan ahşap Royal Palace binasıyla birlikte işletiliyor. Bina, af Chapman Gençlik Hosteli’ne eklemlenmeden önce üzerinde bulunduğu Skeppsholmen Adası’nın sırasıyla postanesi ve bakkalı olarak kullanılmış.
Oda ve yatak sayısını yukarda yazmıştım. Diğer bilgiler ise tanıtımlarından alacağımız cümlelerle şöyle sıralanabilir:
2006-2008 arası geminin ondan sonraki –omurgasından, yelken bezlerine kadar- tam tekmil ikinci uzun onarım süreciydi. 9 Nisan 2008’de İsveç’in tüm belli başlı gazeteleri ve televizyon kanallarının yüzü güzel endamıyla bir kez daha kıyısına yanaşan af Chapman’a dönüktü. Ne yalan söyleyeyim, ben de o güne kadar bu güzelliğin bilgisinden mahrumdum. Zaten 2005’de geldim buralara, ilk yıl kim kafasını kaldırıp da Skeppsholmen kıyılarına bakacak. Karadan birkaç kez Modern Sanatlar Müzesi’ne gittim o kadar. Geri kalan zamanda da iş ara, dil öğren, yarat derken, tek keyifli yolculuklarımı metroyla varoşlara giderek graffitilerin fotoğraflarını çekmek için yapıyordum. Ama bu gazetede tabii ki bu yolculuklarımı yazamıyorum. 2006-2008 arası da zaten o yokmuş o kıyıda, ben artık çok kez başımı kaldırıp bakmış, üzerindeki eğitim için kullanılan eski gemi koyaklarının, tersanelerin haşmetine kapılıp adımlamışsam da o adayı. Masumum.
Geminin bağlı olduğu küçük Skeppsholmen Adası, Stock-holm şehir merkezini oluşturan küçük adalardan biri. Blasieholmen ve Kastellholmen adalarına köprülerle bağlı. Stratejik olarak şehrin Baltık Denizi’ne açılan kapısı olduğu için birçok tarihi askeri yapının yer aldığı bir ada. Bugün ise üzerinde yer alan Modern Sanatlar Müzesi, onunla aynı binadaki Mimarlık Müzesi, Doğu Asya Müzesi, üzerinde her yıl gerçekleştirilen Stockholm Caz Festivali ve evet bir de af Chapman adlı 120 yaşında üç direkli kare yelken donanımlı gemideki sıradışı gençlik hosteliyle ünlü Skeppsholmen.
