Krizden can çekişen şirketlere BDDK yardım elini uzattı. Mart 2010’a kadar geçerli olan BDDK’nın yeni yönetmeliğine göre, takipteki alacaklar yeniden yapılandırılabilecek. Bankalar, kredi çeken şirket ve şahısları izlemeye ya da kara listeye almak için eskisi kadar aceleci olmayacak
Dünyayı kasıp kavuran krizin şiddeti, Türkiye’de de iyiden iyiye hissedilirken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) şirketlere nefes aldıracak müdahale geldi. BDDK’nın Karşılıklar Kararnamesi’nde yaptığı değişiklikle kredi borçlusu firma ve şahıslara adeta gün doğdu. BDDK’nın Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Mart 2010 tarihine kadar geçerli olan yönetmeliğine göre takipteki alacaklar yeniden sınıflandırılabilecek. Yeni yönetmelikle birlikte, bankalar kredi borçlusu şirketleri ve şahısları izlemek ya da kara listeye almak için eskisi kadar aceleci olmayacak. Kredi borçlusu şahıs ya da şirketin borçlarını, borçlu bulunduğu gruba göre birkaç kez yeniden yapılandırabilecekler. Bu durum da krizden dolayı zaten can çekişen şirketlere biraz olsun nefes aldıracak.
Krizden dolayı birçok firmanın zor durumda olduğu ve batma tehlikesi yaşadığı biliniyor. Bu yeni yönetmelikle bankalar bu dönemde kurtarılabilecek şirketlerin borçlarını yeniden yapılandırarak, şirketleri batmaktan kurtarabilecek. Yeni yönetmelik, geriye yönelik de işleyebilecek. Yani bankaları borçlarını yeniden yapılandırdığı şirketlerin bile kredi borçlarını yapılandırarak bu şirketlere “cansuyu” verecek. Böylelikle şirketler takibe ya da kara listeye alınmamış olacak.
En az 30 gün bekleyecek
BDDK’nın yeni yönetmeliğiyle birlikte, daha önce bir defaya mahsus yapılandırılabilen üçüncü, dördüncü ve beşinci gruptaki krediler üç kere yeniden yapılandırılabilecek. Bu uygulamayla birlikte daha önce bu gruptaki kredilere yüzde 100 karşılık ayırıp, zarara atan bankalar yeni yönetmelikle birlikte biraz daha esnek davranabilecek. Yönetmelikle birlikte gelen önemli değişikliklerden biri, ikinci grupta sınıflandırılan yakın izlemedeki krediler daha önce 0-90 gün gecikme olması durumunda yakın izlemeye dahil ediliyordu. Ancak bu süre bankaların inisiyatifine bağlıydı. Banka isterse krediyi birinci gün, isterse 30. gün yakın izlemeye alabiliyordu. Eski yönetmeliğe göre özellikle muhafazakâr bankalar ilk günden krediyi yakın izlemeye alıyorlar, bu da şirketleri çok zor durumda bırakıyordu. Yeni yönetmelikle birlikte 30 gün gecikme yaşanması durumunda bile banka krediyi izlemeye alamayacak. 90 güne kadar olan vade de bankaların inisiyatifine kalacak. Böylece şirketler kara listeye hemen alınmayacak, yakın izleme de olmayacak.
Yüzde 10’u ödeyen sorunlu kredi sınıfından çıkacak
Yeni yönetmeliğin getirdiği bir başka yenilik ise daha önce sadece bir kez yeniden yapılandırılabilen ikinci grup kredilerde bundan sonra iki kez yeniden yapılandırma yapılabilecek. Bu grupta borçlu eğer ilk gözden geçirmeden önce kredinin yüzde 10’unu öderse, sorunlu krediler sınıfından çıkartılacak. Yeniden yapılandırma sonrası ise yüzde 15’ini ödediği takdirde sorunlu krediler sınıfından çıkıyor. Yeni yönetmeliğe göre, üçüncü, dördüncü ve beşinci grupta sınıflandırılan krediler üç defa yeniden yapılandırılabilecek. Bu gruptaki krediler daha önce bir defaya mahsus yeniden yapılandırılıyordu.
Bankaların zarar yazması engellenecek
Yönetmelikle birlikte bankaların bu kredilere karşı ayırmak zorunda oldukları karşılıkları piyasaya kredi olarak geri vermesi beklenmiyor. Yeni yönetmelikle birlikte BDDK aynı zamanda bankaların 2009 ve 2010 yılını “sıfır” kâr ya da zarar yazarak geçirmesini engellemeye çalıştığı belirtiliyor. Yeni yönetmeliğin geçerlilik süresinin 1 Mart 2010 tarihine kadar olması da bankaların problem yaşayacağı döneme ilişkin bir önlem olduğunu gösteriyor. Bankaların takipteki kredi oranları yüzde 3,1 seviyelerinde bulunuyor. Global piyasalarda krizin devam ettiği varsayılarak yapılan projeksiyonlara göre bu oran maksimum yüzde 9’lar seviyelerine çıkıyor. Bu oranda yaklaşık 30 milyar dolar civarında bir rakama eşit. Bir başka ifadeyle bankaların iki yılda elde edecekleri net kârı götürebilecek bir rakam. BDDK yeni yönetmeliğiyle bankaların, olası batıklar yüzünden zarar yazması da engellenmiş olacak.
En riskli kredi beşinci grup
Bankalar, BDDK yönetmeliğine göre takipteki alacakları 5 grupta sınıflandırıyor ve bu sınıflandırmanın risk derecesine göre de kredilere karşılık ayırıyor. Bu sınıflandırmaya göre en riskli krediler beşinci grupta yer alıyor. Bu grupta sınıflanan bir krediye bankalar yüzde 100 karşılık ayırmak zorunda. Diğer sınıflandırmalarda ise bankalar dördüncü gruptaki kredilere yüzde 50, üçüncü grupta yer alanlara yüzde 20 karşılık ayırmak zorunda kalıyor. İkinci grupta yer alan kredilere ise ayrılacak karşılık bankanın inisiyatifine bırakılırken, birinci grupta karşılık ayırmıyor.
