Küresel ekonomideki durgunluk, uluslararası deniz ticaret yollarında ulaştırma maliyetlerini gösteren Londra merkezli Baltic Dry Endeksi’ni (BDI) de vurdu. Dünya navlun piyasalarının zaman içindeki seyrinin incelenmesinde esas alınan Baltık Navlun Endeksi, dünyanın önde gelen 10 uluslararası brokerlik şirketinin 11 rota üzerindeki verilerine dayanılarak Baltık Fiyat Endeks Komitesince belirleniyor. BDI endeksindeki son dönemde yaşanan oynaklıklar artarken endeks yaşanan küresel ekonomik belirsizlikten dolayı son yedi ayın en düşük seviyelerine geriledi. Ekonomilerin sanayi üretimine ve enerji taleplerine paralel hareket eden endeks, özellikle Asya ülkelerinin azalan çelik, demir cevheri gibi hammadde ihtiyaçları ardından yılın ikinci yarısından itibaren sert düşüşe geçti. BDI endeksi 20 mayıs tarihinde 11 bin 793 puanla ulaştığı tepe noktasından yüzde 55 değer kaybederek 5 bin 200 puana kadar geriledi. Navlun endeksi böylece emtia fiyatlarındaki düşüşe rağmen doların uluslararası para birimleri karşısında değerlenmesi ve azalan talep nedeniyle son dört ayda yüzde 50’nin üzerinde geriledi.
Çin’de üretim kötü etkilenecek
ABD’de yaşanan krizin derinleşmesi ve dünyanın dev bankalarını bir bir yutması ve en kötünün henüz görülmemiş olması piyasalarda yaşanan kaygıyı artırıyor. ABD’nin krizden dolayı batık kredileri temizlemek için 700 milyar dolar gibi dev bir kaynak ayıracağını açıklaması finansal piyasaları biraz olsun rahatlatırken, alınan önlemlerin olumsuz sonuçlarının reel ekonomiye etkilerinin orta ve uzun vadede ortaya çıkacak olması reel sektör temsilcilerini düşündürüyor. Alınan önlemlerin orta vadede faizleri yükselteceğinden dolayı reel ekonomiyi olumsuz etkileyeceği sokaktaki vatandaşında bu durumdan olumsuz etkileneceği belirtiliyor. ABD halkının dünyanın en büyük tüketicisi olduğunu belirten uzmanlar, ABD’de alım gücünün düşmesini ve tüketimin azalmasının başta Çin olmak üzere birçok üretici ülkeyi de vuracağını belirtiyor. Krizin ABD’den sonra Avrupa’yı da vuracağı ve Avrupa’da da tüketimi etkileyeceğini öngören ekonomistler, bundan da son yıllarda üretim ekonomisine bağlı hızlı büyüyen Çin’in çok ciddi etkileneceği ve Çin’de de bir krizin söz konusu olabileceği uyarılarında bulunuyor. Çin başta olmak üzere Asya ekonomilerinde yaşanacak bir daralmanın ise en çok etkileyeceği sektörlerin başında ise deniz taşımacılığı ve ticareti olacağını belirtiliyor. Uzmanlar, navlun endeksinde yaşanan hızlı düşüşün en önemli nedenlerinden birinin ABD’de yaşanan krizden Asya ülkelerinin olumsuz etkilenmesi olduğunu belirtiyorlar.
Denizcilik şirketleri borsada kan kaybetti
BDI endeksinde yaşanan keskin düşüşle birlikte Asya’da denizcilik şirketleri ve ihracatçılar paniklerken, hisselerde de büyük düşüşler yaşandı. Çin’in en büyük alüminyum şirketlerinden Chalco, çelik üreticisi Angang steel, Çinli bakır ihracatçısı Juangxi şirketinin hisselerinde geçen ay yüzde 10’a varan günlük düşüşler yaşandı. Hammadde üreticileri dışında düşüşten nasibini alan denizcilik şirketleri ise Asya borsalarının değer kaybında en etkili hisseler oldu. Navlun endeksine paralel gerileyen denizcilik şirketlerinden en büyük yarayı Çinli China Shipping aldı. Şirketin hisseleri geçen ay yüzde 15 civarında 67 düşerken, Pasific Basin yüzde 12,5, Japon Mitsui OSK yüzde 11 ve Japon deniz kargo şirketi Neptune Orient hisseleri ise yüzde 10,5 değer kaybetti.
