Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız düzenlediği basın toplantısında gazetecilerin sorular›n› ilginç cevaplar verdi. Toplant›n›n ana konusu İran’dan al›nan doğal gaz oldu. Bir gazetecinin, ‘’Al ya da öde konusunda Rusya’dan kaynaklı ciddi bir sıkıntı oluştu. Son dönemde Rusya ile durum nedir? İran’a gidecek misiniz’’ şeklindeki sorusu üzerine, Türkiye’de doğal gazda tüketim değerlerinin düşmesi ile beraber Türkiye’nin gerek Rusya gerekse İran ile yaptığı net anlaşmalar sonucunda al ya da öde yükümlülüklerine, miktarı değişmek kaydıyla gireceğini bildirdi. Rakamların bunu gösterdiğini ifade eden Yıldız şöyle devam etti: ‘’Biz bu konuda hem Rusya Federasyonu’ndan hem de İran’dan bir elastikiyet bekliyoruz. Bu durum, Türkiye’de global kriz tesiri ile birtakım müşterinin tüketim alışkanlıklarını değiştirmek suretiyle, gazı daha az kullanması sonucunda çıkan bir durumdur. Türkiye’nin büyüme hızı revize edildi. Enerji piyasasında hemen hemen bu rakamlar yaklaşık yüzde 5,4 civarında gözüküyor, yıl sonunda daha da netleşecek. Bu rakamlarla beraber kontratlarda net belirtilmiş olmasına rağmen Türkiye’nin her iki ülke ilişkilerine dayanarak bunun ötelenmesini istiyoruz. Bunun ötelenmesi dahi Türkiye’nin bu manada nakit akışları açısından bir rahatlama sağlayacaktır. Yapılmazsa ne olur? Yapılmazsa çok da kritik, çok da önemli şeyler olmaz ama biz bu anlayışı bekliyoruz. O yüzden gerek İran’daki görüşmelerde, gerekse Rusya Federasyonu ile yapacağımız görüşmelerde bunu ısrarla gündeme getireceğiz ve çözüleceğine de inanıyorum. Eğer bu manada çözemezsek de bir şeyin sonu demek değildir.”
“Maliyeti nedir?’’ şeklindeki soru üzerine Bakan Yıldız, maliyet rakamının henüz netleşmediğini söyledi. Yıldız, Türkiye’de ithalat yapan blok tüketicilerle ilgili bir düzenleme yapıldığını ifade etti. Yıldız gübre sektöründe gazın kullanılabilmesinde ithalatın önünü kesecek bir düzenleme ile ilgili girişimlerin yapıldığını kaydederek, “Bu olursa, çıkan sonuç, yıl sonu rakamı farklı olacak. O nedenle şu anda net bir rakam vermeyeyim ama bu rakamın olabildiğince düşürülmesini istiyoruz” dedi.
“Al ya da öde yükümlülüklerine ilişkin mücbir sebep hakkını mı kullanacak, tahkim gibi bir sürece girebilir mi? Ülkelerin eğilimi nedir? Anlaşmalar ne zaman bitecek” şeklindeki sorular üzerine de Yıldız, “2011’de bitiyor, yaklaşık 20 yıl kadar uzatılması söz konusu’’ şeklinde konuştu. Bakan Yıldız Rusya ile karşılıklı oluşturulan heyetlerle beraber gerek al ya da öde, gerekse doğal gaz fiyatları ile alâkalı görüşmelerde Türkiye’nin bu yöndeki beklentisinin sunulacağını belirterek, sonuç almak için uğraşılacağını kaydetti. Gazprom Başkanı’nın bu konuda çok fazla bir şey yapamayacaklarına yönelik bir açıklaması olduğunu da hatırlatan Yıldız, “Biz buna rağmen, ısrarımızı sürdüreceğiz” dedi.
Kriz nedeniyle vatandaşın soğukta oturup doğal gaz kullanamaz hale gelmesi İran – Türkiye ilişkilerini zora soktu
Tahkim en son tercih
İran ile tahkime gitme konusuna özellikle komşu ülkelerle tahkim yolunun en son tercih edilen nokta olduğunu kaydederek şöyle devam etti: “İran ile hemen tahkimi tercih etmeyiz. Karşılıklı oturup anlaşma yoluna gitmek isteriz, çözemezsek ancak o yola gidebiliriz. Ama bu konuda bir anlayış beklediğimiz, postmajör bir hal olarak global krizin değerlendirilebileceği düşüncesindeyim. Bu, karşılıklı anlayış beklediğimiz bir konu. Bir ülkenin dışından kaynaklanan kriz, tüm dünyada bütün büyüme hedeflerini değiştirdi. Bunu gündeme getireceğiz. Bakan Yıldız doğal gazda zam konusu ile ilgili olarak şu anda yeni bir değerlendirmenin olmadığını söyledi. “Eğer kastınız Botaş’ın aldığı bir kararı söylemekse o karar henüz bize ulaşmış değil’’ diyen Yıldız, liberalleşen piyasanın gerek özel sektör, gerekse kamu tarafından sıhhatli bir şekilde oluşmasına dikkat ettiklerinin altını çizdi.
“Rekabetin olması doğru bir şey ama yıpratıcı bir rekabetin doğru olmadığı kanaatindeyim” diyen Yıldız, özel sektörün ana hedefinin hem sürdürülebilir, sıhhatli bir gaz akışını sağlamış olmak hem de daha uygun, daha düşük fiyatlarla piyasaya girmek olması gerektiğine işaret etti. Yıldız, “Özel sektörün kontrat devirlerini almasıyla beraber piyasada daha ucuz bir gaz eğilimi oluşmuyorsa, bizim hedeflerimiz bu manada yerine oturmuyor demektir. O yüzden ben hem Botaş’ın hem de özel sektörün kendi arasındaki iletişimin daha da güçleneceğine inanıyorum. Beraberce yapacakları toplantılar ve iş birlikleri ile piyasayı ucuzlatıcı tedbirleri alacaklarına inanıyorum’’ diye konuştu.
Türkiye enerji üssü
Bakan Yıldız Türkiye’nin enerji üssü olacağı yönünde işaretler için şöyle konuştu: “Ben desem ki yüzde 105 verdiklerimizi geri alacağız, bu şu anda inandırıcı olmaz. Bu yönde açıklamalar var, eğer biz yaptığımız anlaşmalar çerçevesinde Türkiye’nin etkinliğini, bu projeleri realize edebilirsek Türkiye’nin enerji üssü olma hedeflerine daha da yaklaşacağına kanaat getiriyorum. Bütün çabalarımız uğraşılarımız bu yönde. Çünkü Türkiye hem uluslararası ilişkilerini hem de enerji ile alâkalı şu anda elindeki kozları iyi değerlendirmek zorunda. O yüzden bu yaptığımız anlaşmaları, kuracağımız ekiplerle beraber altını doldurmamız ve fiili duruma dökmemiz lazım. Bu dünyadaki tüm ülkelerin desteklediği projeler olmayacak. Ama Türkiye son yıllarda yaptığı uluslararası siyasetle beraber bunlar birbirinden ayrılmaz parçalar, enerji sektöründe gücünü birleştirerek önemli bir avantaj sağlayacaktır. Bunu hep beraber izleyeceğiz, ben böyle olacağına inanıyorum.’’
Nabucco Türkiye kuruluyor
Bakan Yıldız gazetecilerin Nabucco Projesi’ne ilişkin sorusu üzerine çalışmaların devam ettiğini, 6 ay içinde Nabucco Türkiye şirketinin kurulacağını söyledi.
Bakan Yıldız 15 Ekim’de Irak’a yapacağı seyahatte Nabucco’ya gaz tedariğine yönelik anlaşmaların imzalanıp imzalanmayacağına ilişkin soru üzerine şöyle konuştu: ‘’Irak’ta üç temel konuda beş ana başlığımız var. Petrol, doğalgaz ve elektrik. Bu yılın sonunda aralık ayında düzenlenecek olan ikinci faz ihalelerinde TPAO, bildiğiniz gibi orada ihalelere girecek. Daha önce yaptığımız stratejik ve üst düzey konsey toplantısında da bu konular ele alınmıştı. Diğer konumuz ise petrol boru hattının tekrar hareketlendirilmesiyle ilgili.
