Doğu Afrika ülkesi Etiyopya’nın Nil Nehri üzerine inşa ettiği ve Mısır ile Sudan’la karşı karşıya gelmesine neden olan Büyük Rönesans Barajı’nda (Hedasi) elektrik üretimi başladı.
Başbakan Abiy Ahmed beraberinde üst düzey yetkililerle birlikte bir dizi elektronik butona basarak üretimi başlattığını duyurdu. Başbakan Ahmed, Etiyopyalılar tarafından yapılan barajdan bütün Afrika’nın yararlanacağını savundu.
Nil Nehri sularına bağımlı Mısır ve Sudan’ın tehdit olarak gördüğü barajdan ilk etapta 375 megavatlık üretim yapılacağı kaydedildi. 4,2 milyar dolarlık baraj tam kapasite üretime geçtiğinde 5 bin megavatlık üretimle Etiyopya’nın elektriğini ikiye katlayacak.
Mısır ve Sudan anlaştı, Etiyopya tanımadı
Etiyopya, Mısır ve Sudan 10 yıldır Hedasi Barajı ile ilgili karşı karşıya geliyor. Hedasi Barajı, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede, Nil Nehri’ni yüzde 85 besleyen Mavi Nil Nehri kolu üzerinde yapılması nedeniyle büyük önem taşıyor.
Elektrik ihtiyacının yüzde 90’ını hidroelektrik santrallerinden sağlayan Etiyopya, Afrika’nın en büyüğü olacak Hedasi Barajı ile enerji açığını kapatmayı ve elektrik satmayı amaçlıyor.
Sömürgeci İngiltere’nin öncülüğünde Sudan ve Mısır 1929 yılında bir anlaşma imzaladı. Anlaşma Nil nehri üzerine yapılacak barajlarda Mısır’a veto yetkisi tanıdı. Sudan ve Mısır 1959 yılında yeni bir anlaşma yaparak nehir suları üzerindeki paylarını artırdı.
Bu anlaşmaların tarafı olmayan Etiyopya imza altına alınan sözleşmeleri geçersiz sayıp tanımıyor.
Addis Ababa yönetimi, Mısır ve Sudan ile bir anlaşmaya varmamasına rağmen barajın doldurulmasında ısrar ederken, Kahire ve Hartum yönetimleri Nil suyunun paydaş ülke başına düşen yıllık paylarının etkilenmemesi için öncelikle üçlü anlaşmaya varılması gerektiğini vurguluyor. Hartum ayrıca barajın 20 milyon vatandaşını tehdit ettiğini belirtiyor.
Barajda ilk dolum işlemi, tepkilere rağmen Temmuz 2020’de yapıldı.
MarineDeal News’ün Aralık sayısında Eyiyopya’daki gelişmeleri ve Hedasi Barajı konusunu Etiyopyada neler oluyor? Sadece bir aptal suyun derinliğini iki ayağıyla test eder başlıklı jeopolitik yazımızda geniş bir kapsamda değerlendirmiştik.
Konuyla ilgili olarak; “Jeopolitik kilit: Hadesi Barajı” ara başlığının devamında yer alan, “Mavi Nil Nehri üzerinde Etiyopya tarafından inşa edilen Rönesans (Hedasi) Barajı’nın bölge jeopolitiğine etkisini analiz etmeden, Etiyopya’da yaşanan iç karışıklığın nedenini doğru okuyamayız. Zira Hedasi Barajı başından beri Etiyopya, Mısır ve Sudan arasında gerilime neden oluyor. Barajın faaliyete geçmesi sonrası Mısır ve Sudan’ın 25 milyar m3 su kaybına uğraması, Mısır barajlarının elektrik üretiminin yüzde 20 ile 40 arasında düşmesi bekleniyor. Bu nedenle Mısır ve Sudan başından itibaren Hedasi Barajı’nın inşasına karşı çıkıyor,” paragrafından itibaren gelişmeler hakkındaki detayları inceleyebilirsiniz.
Euronews
