Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ)’nden Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, kuraklığın etkilerinin görüldüğü Van Gölü’nde, havzanın aldığı yağışların göle olan etkisinin hemen görülmeyeceğini söyledi
Van YYÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van ve çevresinde son aylarda görülen kar yağışının Van Gölü Havzası üzerindeki etkisine dair değerlendirmelerde bulundu.
Havzanın özellikle son 25 yıldır büyük ölçüde değiştiğini söyleyen Alaeddinoğlu, geçmişte kar yağışının ekim-kasım aylarında başladığını ve kış ayları boyunca şiddetini artırarak devam ettiğini ancak son yıllarda yağış yapısının kış ve ilkbahar mevsimlerine kaydığını ifade etti.
Havzadaki birçok gölette alan kaybı var
Son 3-4 yıldır havzada küresel ısınmanın etkilerinin görüldüğünü ve başta Van Gölü olmak üzere havzadaki birçok gölette alan kaybı olduğunu dile getiren Alaeddinoğlu, “Hatta bir kısmı maalesef kurudu. Ancak 2023’ün son ayları ile 2024’ün ilk aylarında havzanın almış olduğu yağışı, son birkaç yılı dikkate aldığımızda olumlu olarak görüyoruz. Bu yağış, havza için pozitif bir durum. Bu yağışlar ile havza büyük ölçüde yağış aldı ve bu da muhtemelen havzadaki göllerin hızlıca alan kaybetmesini belli ölçüde azaltacak” dedi.
‘Havzaya düşen yağışın olumlu etkisini gölde hemen görme şansımız yok’
Sözlerine devam eden Alaeddinoğlu, “Ancak özellikle göl kıyısında gölün hâlâ çekilmekte olduğunu görüyoruz. Bu tabii insanları yanıltmasın. Çünkü şu an göl sadece düşen yağışlarla besleniyor ve bir miktarı da yüzey akışı ile gelen sulardan besleniyor. Havzaya düşen yağışın yaklaşık yüzde 30’u, gölü alttan besliyor. Dolayısıyla göldeki seviye iyileşmelerini aylar boyunca göreceğiz. Hatta 1-2 yıl sonrasına bile yansımaları olacak. Havzaya düşen yağışın olumlu etkisini gölde hemen görme şansımız yok. Bu biraz zaman alır” ifadelerini kullandı.
Doğru yönetilirse yağışlar havzanın su ihtiyacını karşılayabilir
Alaeddinoğlu, bu yılki yağışların yüzleri güldüreceğine değinirken, “Düşen yağışlar ile havzanın ihtiyaç duyduğu suyun büyük ölçüde karşılanacağını düşünüyorum. Doğru yönettiğimiz sürece. Barajları, göletleri doğru yönettiğimiz sürece bu yıl havzada içme ve kullanma suyu noktasında çok ciddi bir sorun yaşanmayacağını, özellikle tarımla uğraşan insanların yüzünün güleceği bir yıl olacağı kanaatindeyim” şeklinde konuştu.
‘Yağışın düşmesi için havadaki su buharının yoğuşmasına ihtiyaç var’
İklim değişikliğinin beraberinde birtakım sonuçlar getirdiğini belirten Alaeddinoğlu, “Dünyadaki ortalama sıcaklıktaki artış, Van Gölü Havzası’nda da kendini gösterdi. Van Gölü kapalı bir havza. Havzanın çevresi de yüksek dağlık alanlarla kaplı. Van Gölü, 1700 metre düzeyinde ama çevresinde 3 bin 3 bin 500 metre yükseklikte dağlık zirveler var, sıradağlar şeklinde. Bu neyi beraberinde getirdi? Yağışın düşmesi için havadaki su buharının yoğuşmasına ihtiyaç var. Su buharının yoğuşması için yüksek dağlık alanlar bunun için en ideal yerler” ifadelerini kullandı.
‘Yaz ayları uzuyor, kış ayları da gittikçe daralıyor’
Alaeddinoğlu, “Havzaya yağmur şeklinde düşen o yağış, aslında dağlık alanlara kar şeklinde düştü. Kar şeklinde düşen yağış beraberinde birtakım sorunlar da getiriyor. Kar özellikle bahar aylarında sıcakların artması ile eğim doğrultusunda iniyor ve çığ dediğimiz olay meydana geliyor. Fakat geçmişe göre bir farklılık var. O da şu; eskiden şubatın sonları ve mart ayı içerisinde sıklıkla yaşadığımız çığ olayları, küresel ısınma ile nerdeyse ocak ve şubat ayının başlarına kaydı. Bu da bize şunu gösteriyor; yaz ayları uzuyor, kış ayları da gittikçe daralıyor. Dolayısıyla bu da beraberinde geçmişte çığların düştüğü o sezonun farklılaşacağını gösteriyor” sözlerini söyledi.
İnci kefallerin göç yolculuğu hakkında da konuşan Alaeddinoğlu sözlerini şu şekilde sonlandırdı:
Yağışlar inci kefalinin tatlı sulara ulaşabilme imkânını da arttıracak
Havzaya düşen yağışlar sadece içme ve kullanma suyu yeterliliği anlamında katkı sunmayacak. Aynı zamanda özellikle bahar aylarında inci kefalinin tatlı sulara ulaşabilme imkânını da arttıracak. Dolayısıyla havzaya düşen her bir yağış, onların bu yolculuklarını çok daha kolay gerçekleştirmelerini sağlayacak.
DHA
