Rusya kendi bindiği akımı kesiyor

Bulgaristan’ın başkenti Sofya’ da gerçekleştirilen “Enerji Forumu”nda beklenen çözüm tarafları tam anlamıyla memnun etmedi. Konferanstan çıkan en önemli sonuç Rusya’nın doğalgaz dağıtımında sonunun yaklaştığı oldu.
Foruma; Güney Avrupa, Karadeniz ve Hazar Denizi havzasında yer alan 28 ülke katıldı. Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün temsil ettiği toplantıya 10 ülke cumhurbaşkanı katıldı. Toplantıda, AB Avrupa komisyonu başkanı J.M Barrozu ve ABD Avrasya enerjisi özel temsilcisi Richard L. Morningstar’ın yanısıra Avrupa’nın önemli gaz şirketleri’nden Gaz de France, Gazprom, RWE, OMV, Shell, Edison, Depa ve Avrupa’nın en büyük gaz dağıtıcısı Nabucco Gas Pipeline yer aldı. Konferansta katılan konuklardan daha çok “katılamayan” Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin konuşuldu. Putin’in gelmemesiyse çözümün ertelemesi olarak yorumlandı.
Türkmenistan Cumhur-başkanı Gurbanguli Berdimu-hamedov’un konferansın başlarında “Türkmenistan’ın yeni bağlantılara ihtiyacı var ve bunları inşaa etmelidir” açıklaması forumun seyrinde belirleyici rol oynadı. Bu açıklama ile Gurbanguli son dönemlerde elindeki en büyük dağıtım ağı Güney Akım Boru Hattı’nı elinden kaçırmak üzere olan Rusya’ya meydan okuma yolunu açarak; Rusya, yavaş yavaş Türki Cumhuriyetler’in baş kaldırmasıyla yakında elindeki bu boru hattından tamamen yoksun kalacak yorumu etkin görüşler arasında yer aldı.
Kim şah kim mat?
Bu doğrultuda toplantının ana konusu Rusya’dan yapılan sevkiyata alternatif olması amacıyla daha çok ABD ve AB tarafından desteklenen Nabucco Gas Pipeline ile merkezi Hollanda olan Gazprom ve İtalyan ENI ortaklığıyla Rusya’dan Avrupa’ya gaz nakletmek için kurulan Karadeniz geçişli boru hattı South Stream Pipeline (Güney Akım) oldu.
Hali hazırda 19 milyar metre küp taşıma kapasitesi olan Güney Akım Hattı’nın 15 milyar Euro’luk bir proje gideriyle ilk 31 milyar, daha sonra 47 milyar metre küplük bir kapasiteye ulaşması hedefleniyor. Petrol hattı Rusya’dan başlayıp Karadeniz altından geçerek, Varna şehrinden Bulgaristan’a girecek ve kuzeyden geçip Vidin şehrinden Avrupa’ya dağıtılacak. Sonraki rotaları Sırbistan, Avusturya, Yunanistan ve İtalya olacak. Proje taraflarından Sırbistan Gaz Endüstrisi ve İtalyan “Eni” ile Gazprom daha önce karşılıklı imzaları atmıştı.
Toplantıda Bulgaristan’ın geçtiğimiz ocak ve şubat aylarında vana kapatmalardan dolayı yaşadığı zararların tazmin edilmesini ve aracıların oyundan çıkmasını istemesi büyük gerginliğe yol açtı. “Overgaz” ve “Vintershal” şirketlerinden alım yapmakta olan Bulgaristan, coğrafik pozisyonunu bilinçli kullanması ve yakın geçmişte yaşadıklarını bir daha yaşamak istememesi nedeniyle Mısır ve Yunanistan’la anlaşma yaptı ve Mısır’dan 1 milyar metre küp gaz ithal edeceğini açıklayarak salonda soğuk bir şok etkisi yarattı.
Konferansta sonucu bir anlamda Azerbaycan Cumhur-başkanı İlham Aliyev belirledi. Konferansın ardından rüzgârın yönünü belirleyen Aliyev, yeni plana göre Hazar Denizi petrollerinin Avrupa’ya direkt satışını öngörüyor ve Rusya’ya bu oyunda yardımcı rol düşüyor. Buna göre Rusya sadece petrollerin geçişini sağlayacak. Aslında özetle daha önce vanası kapatılan Belarus ve Ukrayna konumuna düşecek. Diğer taraftan Kazakistan; Çin, Avrupa ile Türkmenistan ise Avrupa, Çin ve Kore’yle görüşmelerini sürdürüyorlar. Rusya’nın kartları gün geçtikçe zayıflıyor. Şimdiye kadar kendini tek güç gören Rusya bu oyuna göre her an mat olabilir.