Başta Avrupa olmak üzere küresel ekonomide yaşanan yavaşlama, artan jeopolitik risklere rağmen petrol fiyatlarını aşağı çekmeye devam ediyor. Öyle ki, haziran ayından bu yana brent petrolün varil fiyatındaki düşüş yüzde 31’i aştı
Petrol fiyatları kasım ayı sonunda 78 dolara kadar gerileyerek son 4 yılın en düşük seviyelerine indi. Peki bu düşük petrol fiyatları hangi ülkeyi nasıl etkileyecek? Fransa’nın önde gelen bankalarından Societe General, geçtiğimiz günlerde yayınladığı bir raporunda bu sorununun yanıtını aradı ve petrol fiyatlarındaki hareketin dünya ekonomilerine etkisini değerlendirdi. Fiyatlardaki düşüşün bir, iki ve üç yıllık etkisinin değerlendirildiği rapora göre, bu durumdan en çok etkilenecek ülke Türkiye. İşte Societe General’e göre petroldeki düşüşün etkileri ülke ve bölgelere etkisi…
Ortadoğu: Petrolün varil fiyatındaki 20 dolarlık düşüş bir yılda Ortadoğu ekonomisinde yüzde 0.5 küçülmeye neden oluyor. Rapora göre, düşüşün iki yılda etkisi hissedilmeyecek, üç yıldaysa bölgenin ekonomik büyümesine yüzde 1 katkı sağlayacak.
Rusya: Petrolün varil fiyatındaki 20 dolarlık düşüş ilk yıl en çok Rusya’yı etkileyecek. Rusya ekonomisinde bir yılda yüzde 1.5’in üzerinde küçülmeye neden olacak. İki yılda Rusya ekonomisini yüzde 0.5’in üzerinde büyütürken, üç yılda ekonomiye katkısı yüzde 1 seviyesinde olacak.
ABD: Petrolün varil fiyatındaki 20 dolarlık düşüş, ABD ekonomisine bir yılda 0.5’in üzerinde katkı sağlayacak. İki yılda bu katkı yüzde 1.5’i geçerken, üç yıldaysa katkı yüzde 2’ye yaklaşacak.
Kanada: Petrolün varil fiyatındaki 20 dolarlık düşüş, Kanada ekonomisine bir yılda 0.5’in üzerinde katkı sağlayacak, iki yılda bu katkı yüzde 1.5’i geçecek, üç yıldaysa katkı yüzde 2’yi aşacak
İngiltere: Düşüş, İngiltere ekonomisine bir yılda 0.5’in üzerinde katkı sağlayacak, iki yılda bu katkı yüzde 1’e yaklaşacak.
Çin: Düşüş, Çin ekonomisine bir yılda hafif bir büyüme katkısı yapacak, iki yılda Çin ekonomisine yüzde 0.5’in üzerinde katkı sağlayacak. Üç yıldaysa Çin ekonomisine katkısı yüzde 1’i aşacak.
Japonya: Petroldeki 20 dolarlık düşüş, Japonya ekonomisine bir yılda yüzde 0.5’in üzerinde katkı sağlayacak, iki yıldaysa katkısı yüzde 1’i aşacak. Üç yıldaysa Japonya ekonomisinde hafif bir daralma yaratacak.
Türkiye: Türkiye, petrol fiyatlarındaki 20 dolarlık düşüşten en çok etkilenecek ülke olacak. Düşüş bir yılda Türkiye ekonomisine yüzde 1’in üzerinde katkı sağlayacak, iki yılda bu katkı yüzde 1.5’e kadar çıkacak ancak üç yıllık süreçte petroldeki düşüş Türkiye ekonomisini yüzde 0.5’in üzerinde daraltacak.
1.5 milyar Türkiye’de kaldı
Petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye’ye olumlu etkisi ilk dokuz ayda kendisini zaten göstermeye başladı. Ham petrol ithalatının azalması ve petrol fiyatlarının gerilemesiyle Türkiye’nin bu alandaki ihtiyacını karşılamak için yaptığı ödeme yılın ilk dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre 1.5 milyar dolar düştü. Türkiye geçen yılın ilk dokuz ayında petrol ithalatı için 11.3 milyar dolar ödedi. Bu yılın aynı döneminde bu rakam 9.8 milyar dolara geriledi. Eylül ayından sonra fiyatlardaki düşüşün devam ettiği göz önüne alındığında bu alanda yapılan tasarrufun daha da artması muhtemel.
Peki bu durum daha ne kadar sürecek? Kasım ayı ortasında Londra’da düzenlenen “Küresel Enerji Görünümü” toplantısında konuşan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başekonomisti Fatih Birol, petrol fiyatlarındaki düşüşten Türkiye’nin olumlu yönde etkileneceğini belirterek, “En azından 1-2 yıllık bir soluk alma zamanımız var” dedi. “Bunun hem Türkiye’deki cari açığa olumlu bir etkisi olacak, hem de dünyadaki Türkiye gibi petrol ve doğalgaz ithal eden ülkelerin cari açığını olumlu bir seviyeye getirecek. Türkiye için bu, hem petrol fiyatlarının düşmesi hem de petrole endeksli olan doğalgaz ithalatında da bir rahatlama, düşüş getirecek” diyen Birol, bunun yanında küresel petrol fiyatların belirli bir süre yeniden yükseliş trendine girebileceği uyarısını yaptı.
Birol, “Bunun uzun süre devam edeceğini düşünmememiz gerekir. Bunun iki nedeni var. Petrol fiyatlarının düşmesinin arkasındaki en önemli nedenlerden birisi ABD’deki kaya petrolündeki yükseliş ama petrol fiyatları 80 dolar civarlarında kalırsa orada yatırımlarda bir zayıflama bekliyoruz. 2015 yılında fiyatlar bu seviyede kalırsa ABD’de kaya petrolüne olan yatırımlarda yüzde 10’a varan düşüşler bekliyoruz” dedi. Aynı zamanda petrol fiyatlarının düşmesinin petrol talebinin de hızlanmasına yol açacağını dile getiren Birol, hızlanan petrol talebinin, ABD’de yavaşlayacak olan petrol üretiminin, petrol fiyatlarında tekrar yukarı doğru baskı yaratacağını bildirdi.
