Uzmar Bakım ve Yatırımlar Müdürü Nezir Cüneyt Furuncı; Türkiye’nin jeostratejik konumuna, kriz alanlarına yakınlığına, deniz ticaret rotalarının ve enerji havzalarının yakınında bulunmasına ve deniz sınırlarının uzunluğuna dikkat çekerek deniz kuvvetlerinin geliştirilmesinin önemine vurgu yaptı
Ülkemizin ana kara savunması, mavi vatan denizlerimizden başlamakta olup etkin bir deniz kuvvetinin varlığı, çağa ayak uyduracak şekilde geliştirilmesi ve güncel tehditlere göre modernize edilmesi vazgeçilmezdir.
Tüm bu mülahazaları dikkate aldığımızda bahriyemizin ana unsuru harp gemilerimizin dolayısı ile onların en önemli bileşenlerinden olan sevk sistemlerinin gelecekteki gelişimleri aynı derecede önem arz etmektedir.
Türk Donanması’na bağlı harp gemilerinin gelecekti sevk sistemleri gelişimini aşağıdaki başlıklar altında incelemek faydalı olacaktır.
- Konfigürasyon Teknolojilerinde değişim,
- Tedarik kaynaklarında değişim,
1- Konfigürasyon Teknolojilerinde Değişim
A. Elektrik Motorlu Hibrit Sevk Sistemi Konfigürasyonu
Su üstü harp gemilerimizde halihazırda ana ve yardımcı tahrik sistemlerinde dizel ve gaz türbinleri kullanılmaktadır.
Anılan sistemlerin mevcut konfigürasyonlarına ilave olarak özellikle karakol süratleri ile daha düşük süratlerde;
- Yakıt ekonomisi,
- Makine çalışma saatlerinin dolarak daha sık bakım planlaması ve bakım maliyeti,
- Makinelerin yüksek süratlere oranla daha fazla yıpranması,
- Arıza çıkarma olasılıklarının artması,
- Dünyada artan bir oranda düşük emisyona sahip sevk sistemlerinin tercih edilmesi,
Faktörlerine ilave olarak inşa edilmesi planlanan özellikle karakol gemilerinin uluslararası pazarda daha fazla rağbet görme olasılığı Elektrik Motorlu Hibrit Sevk Konfigürasyon Sistemlerini ciddi bir seçenek olarak önümüze çıkarmaktadır.
Bunun yanı sıra Hibrit Konfigürasyonlarda elektrik motorlarının kullanımıyla hareket ihtiyaçları hasıl olduğunda dizel ve gaz türbinlerinin yüksek süratlere çıkışlarda daha güvenilir bir seçenek olarak elimizde kalmasına katkı sağlayacaktır.
Aşağıda elektrik motoru, dizel ve gaz türbinlerini içeren örnek bir hibrit sevk sistemi konfigürasyonu gösterilmiştir.
CODELAG (Combined Diesel Electric and Gasturbine)
B. Su Jetli Sevk Sistemi Konfigürasyonu
Pervaneli sistemlerle su jeti karşılaştırıldığında;
- Sığ sularda harekat kabiliyeti,
- Düşük makine yükleri,
- Düşük titreşim,
- Yüksek verim,
- Kavitasyon,
- Yüksek sürat kabiliyeti,
- Düşük gürültü seviyesi,
- Yüksek manevra kabiliyeti, Avantajları nedeniyle bahriyemizde gelecekte özellikle yeni nesil Türk Tipi Hücumbot inşalarında su jeti sistemlerinin tercih edilmesi faydalı olacağı değerlendirilen sistemlerdir.
SU JETİ TAHRİK SİSTEMİ
Yine yeni nesil Türk Tipi Hücumbotlarda su jetlerinin dizel ve gaz türbini konfigürasyonlarıyla beraber kullanılabilme seçenekleri de mevcuttur.
SU JETİ CODAG TAHRİK SİSTEMİ
Hücumbotların yanı sıra su jeti uygulaması yukarıda bahsedilen avantajları nedeniyle denizaltı gemilerinde de uygulanabilir nitelikte olup dünya bahriyelerinde bu çalışmaların başladığına yönelik basında haberler yer almaktadır.
2. Tedarik kaynaklarında
değişim:
Bahriyemizin ana ve yardımcı tahrik sistemlerinde kullanılan dizel ve gaz türbinleri ana sistemleri ile yedek parçaları yurt dışı kaynaklardan tedarik edilmekte olup ELD (Entegre Lojistik Destek) mantığı içinde ömür devri boyunca işletme, bakım ve onarım maliyeti toplam maliyetin yaklaşık yüzde 65’ini oluşturmaktadır.
İhtiyaç duyulduğunda yurt dışından yedek parça bekleme süresi ve maliyeti ile uluslararası politik gelişmelerden kaynaklanan tedarik riskleri de harbe hazır olma etkinliğini doğrudan etkileyen hususlar olarak önümüzde durmaktadır.
Bu mülahazalar altında harp gemilerimizin gelecekte ana ve yardımcı sevk sistemleri ile yedek parçalarının milli kaynaklardan tedariği hayati öneme haizdir.
Son yıllarda Tümosan Dizel Motoru, Kale 3500 Turbo Jet Motoru ile TEI TJ90 Turbo Jet Motoru yerli sanayiciler tarafından üretilen heyecan verici prototiplerdir.
Bahse konu motorların AR-GE faaliyetlerinin desteklenmesi ile deniz platformlarına uygun yapı ve güç özellikleri kazandırılması sonucu gelecekte inşa edilecek harp gemilerinin öncelikle yardımcı tahrik ve daha sonra ana tahrik sistemlerinde kullanılabilmesine yönelik çalışmalar yapılmasının faydalı olacağı kıymetlendirilmektedir.
