HAVELSAN Komuta Kontrol ve Savaş Sistemleri Ar-GE & Platform Entegrasyon Grup Müdürü Coşkun Cebeci: Yeni nesil SYS, Taktik ve Angajman ağı seviyelerinde servisler sunabilecek ve Stratejik ağ seviyesindeki sistemler ile bilgi alışverişinde bulunabilecektir
Bir deniz muharip platformunun savaş sisteminin merkezindeki bileşen olarak Savaş Yönetim Sistemi (SYS); komuta heyetinin komuta ve kontrol gereksinimlerini karşılayan, bu kapsamda özet olarak; taktik resmin kendi gemi ve görev organizasyonu çapında tesis edilerek durumsal farkındalığın sağlanmasına, tehdit değerlendirmesi ve önceliklendirilmesine, angajman planlamalarının yapılmasına ve bunların icrasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesine destek sağlayan sistemdir.
Deniz Savaş Yönetim Sistemleri; savaş gemilerinin radar, elektronik harp, akustik sistemlerinden ve kendi platformundan bilgi toplayan ve bu bilgileri füzyona tabi tutarak komuta kademesine sergileyen, söz konusu bilgileri taktik data linkleriyle diğer birliklerle paylaşan, geminin top, güdümlü mermi, nokta savunma, torpido gibi silah sistemlerinin merkezi bir yerden yönetimini sağlayan ve gemi savaş sisteminin beyni olarak nitelendirilebilecek yazılım ve donanımdan oluşan komuta kontrol ve karar destek sistemleridir.
II. Dünya savaşıyla birlikte sensör ve silahlar hızla gelişmeye başlamış, teknolojik ilerlemeler sonucunda daha karmaşık hale gelmiş ve başlı başına birer sistem olmuşlardır. Savaş gemilerinde bu sistemlerin artması, yönetimlerinin ve farklı sistemlerle koordinasyonlarının zorlaşmasıyla birlikte, bütün bu sistemleri merkezi bir yerden yöneten yeni bir sistem ihtiyacı oluşmuş ve SYS’lerin ilk sürümleri oluşmaya başlamıştır. 1980’li yıllardan itibaren ise günümüz modern SYS yaklaşımlarına uygun yazılım ağırlıklı sistemler hayata geçmiştir.
Yüksek vuruş gücüne sahip olanlar başta olmak üzere savaş gemilerinin SYS ihtiyacı tüm dünya bahriyelerince hissedilmiş ve bunun neticesinde farklı SYS ürünleri ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları; ABD üretimi AEGIS, Fransız THALES firmasının Hollanda temelli üretimi TACTICOS, İngiltere BAE firması üretimi CMS-1, Alman ATLAS firması üretimi ANCS ve Rusya üretimi SIGMA’dır.
Türk Deniz Kuvvetleri, modern anlamda SYS kullanımına ilk olarak 1980’lerin sonunda Meko Sınıfı fırkateynlerle başlamıştır. Türk Deniz Kuvvetleri’nin büyük öngörüsüyle o zaman tedarik edilen fırkateynlerde kullanılan TACTICOS SYS konusunda bilgi transferi (know-how) sağlanmış ve Türk Deniz Kuvvetleri bünyesinde SYS bakım, iyileştirme ve geliştirme kabiliyeti kazanılmıştır.
1999 yılında Türk Deniz Kuvvetleri’nin kendi harekât ihtiyaçları paralelinde, gelişmiş bir savaş yönetim sistemi üretimi projesi başlatılmış ve proje GENESİS (Gemi Entegre Savaş İdare Sistemi) olarak adlandırılmıştır. GENESİS’in bütün yazılım ve donanımları Deniz Kuvvetleri Araştırma Merkezi Komutanlığı (ARMERKOM) tarafından tasarlanmış ve patenti Deniz Kuvvetleri Komutanlığı adına alınmıştır. Geliştirilen sistem milli sanayiye aktarılmıştır.
Projenin ana milli yüklenicisi olarak HAVELSAN seçilmiş ve Türk Deniz Kuvvetleri ile beraber, deniz kuvvetlerinin ana vurucu güçlerinden olan 8 adet GABYA sınıfı fırkateyn, 2 adet MİLGEM sınıfı korvet ve 2 adet amfibi gemiye (LST) başarıyla uygulanmıştır.
Teknolojik gelişmelere uygun olarak tüm dünya bahriyelerinin harekât ihtiyaçları artmakta ve bu ihtiyaçlar doğrultusunda SYS’ler de sürekli yenilenmekte ve iyileştirilmektedir. İlerleyen dönemlerde, birlikte harekât icra edilen diğer deniz, kara, hava ve hatta uzay unsurlarıyla güçlü şekilde koordinasyon yapabilen, 3 boyutlu gösterim ve sanal gerçeklik ile kullanıcı algısını artıran, insansız araçları etkili kullanan, gelişen ihtiyaçlara dinamik bir yapıyla cevap verip hızla gelişen harekât ortamına karşı etkili ve ani reaksiyon gösterebilen, komuta kademesine yüksek otomasyon ile karar desteği sağlayan kabiliyetlerle SYS’lerin daha da gelişmesi beklenmektedir.
Yukarıda bahsedilen ihtiyaçlar dikkate alınarak, Türk Deniz Kuvvetleri sahipliğinde, Deniz Kuvvetleri Araştırma Merkezi Komutanlığı ve HAVELSAN tarafından ürün hattı mantığı ile yeni nesil SYS çalışmalarına başlanmıştır. Ağ merkezli yeni nesil SYS; tam bütünleşik taktik data link işlevlerine tüm operatörlerin erişiminin mümkün olacağı, tek gemi yerine kuvvet odaklı, ağ destekli harekât yaklaşımının gerektirdiği ihtiyaçlara cevap veren, karar destek sistemleri ile kullanıcının süratli ve doğru karar vermesini kolaylaştıran ve yeni sensör/silah kullanımı için esnek yapıya sahip; bir sistem olacaktır.
Ağ merkezli katmanlı yapısı ile yeni nesil SYS; Stratejik, Taktik ve Angajman ağ katmanları ile etkileşimde bulunacaktır. Yeni nesil SYS ile bu bağlamda aşağıdakiler hedeflenmiştir;
• “Plan Koordinasyon” maksatlı stratejik ağ katmanı ile Türk Silahlı Kuvvetleri ve Kuvvet içi eşgüdüm ve ortak harekât resminin oluşturulması amaçlarıyla geniş alan ağı üzerinden en geniş kapsamlı kullanıcı kitlesine hizmet sağlanması,
• “Taktik Durumsal Farkındalık” maksatlı Taktik ağ katmanı ile Kuvvet kontrolü ve ortak taktik resmin oluşturulması amaçlarıyla görev kuvveti seviyesinde taktik data linkleri üzerinden hizmet sağlanması,
• “Atış Kontrol ve Koordinasyon” maksatlı angajman ağı katmanı ile silah yönlendirme ve atış kontrol amaçlarıyla Görev Grubu seviyesinde gerçek zamanlı veri linkleri üzerinden hizmet sağlanması.
Sonuç olarak yeni nesil SYS, Taktik ve Angajman ağı seviyelerinde servisler sunabilecek ve Stratejik ağ seviyesindeki sistemler ile bilgi alışverişinde bulunabilecektir.
Yeni nesil SYS; platformun icra edeceği suüstü harbi, hava savunma harbi, denizaltı savunma harbi, elektronik harp, akustik harp, amfibi harekât ve asimetrik tehdide karşı savunma ve arama kurtarma görevlerini destekleyecektir. Yüksek devamlılık ve güvenilirlik kriterleri dikkate alınarak dağıtık bir sistem mimarisine sahip olacaktır.
Yeni nesil SYS’nin; başta MİLGEM 3. ve 4. gemiler, Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi (LHD), İ sınıfı fırkateyn ve Hava Savunma Harbi Muhribi (TF 2000) olmak üzere, yeni inşa edilecek suüstü savaş gemilerinde kullanılması planlanmaktadır. Platformların uzun kullanım ömürleri ile sensör ve silah alanındaki süratli gelişmelere paralel olarak; modern sensör ve silahların platforma kazandırılmasını mümkün kılacak açık sistem mimarisine sahip yeni nesil SYS, Türk Deniz Kuvvetleri’nin yanı sıra tüm dünya bahriyelerine uygulanabilme imkânını sağlayacaktır.
