Tarihi Ada’ya objektif bir bakış

MDN İstanbul

Geçtiğimiz ay İMEAK Deniz Ticaret Odası Müşterek Meslek  Komiteleri Toplantısı, eski adı Yassıada olan, TOBB tarafından  yenilenerek müze ve konferans merkezi olarak hizmete alınan Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nda gerçekleştirildi.Gazeteci olarak davet edildiğimiz toplantıdan önce Ada tanıtım turuna katıldık. Bugüne kadar tarihini kitaplardan, belgesellerden ve büyüklerimizden öğrendiğimiz Ada’yı detaylı tanıma fırsatı bulduk. Ada’nın resmi internet sitesinde, Dr. Öğr. Üyesi Furkan Kay’ın tanıtımdan alıntılar yaparak Ada’nın geçmişine ilişkin biraz bilgi vermek, restorasyon sonrasında ziyarete açılan Ada’da gazeteci olarak objektif bir gözle tespit ettiğimiz bazı konulara dikkat çekmek için bu yazıyı kaleme almaya karar verdik.

Hakkında bilgi veren kaynakların çok eskiye dayandığı ve 2013 yılında Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak ismi değişen Yassıada’ya yayvan görünüşü nedeniyle Bizanslılarca “Plati” (düz) ya da “Platea” adı verilmiş. O dönemde gözetleme üssü olarak kullanılan Yassıada, aynı zamanda Bizans tarihinin sürgün yerlerinden biri olarak kullanılmış. Birçok üst düzey Bizans  vatandaşı buraya Ada’nın zor şartları altında yaşayarak günah çıkarmak için getirilmiş. Tarihte Ada’ya gönderilen ilk sürgün 4’üncü yüzyılda Ermeni Kataligosu Nersen’dir ancak yazılı bir belge olmasa da bu tarihten önce bulunan yer altı zindan  kalıntıları daha önceden de Ada’nın bir sürgün yeri olduğunu destekliyor.

Yassıada, 1947 yılında Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı  tarafından satın alınmış, 8-9 katlı binalar yaptırılmış ve eski binalar restore edilmiştir. Yassıada günümüzde en çok 27 Mayıs 1960 askeri darbesi neticesinde Demokrat Partilileri yargılamak üzere kurulan Yassıada Mahkemeleri ile bilinmektedir. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde, demokrasiye kastedilen ilk askeri darbe olan 27 Mayıs neticesinde hazırlanan Yassıada mahkemelerinde, 1950-1960 yılları arası tek başına hükümet olan Demokrat Parti’den toplam 592 sanık 19 farklı davadan yargılandı. Mahkemeler neticesinde Demokrat Parti’nin ileri gelen  isimlerinden 14 kişi idama mahkûm edildi. Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın idam cezaları onaylandı. Yassıada’ya bir dönem turistik programlar yapılmış fakat 1986’da bundan vazgeçilmiştir. Ardından adaya İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Enstitüsü ve Fakültesi’nin ders olanakları verilmiş ama sonra bundan da vazgeçilmiştir. Son olarak 1978 yılında Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın Karamürsel’e taşınmasıyla Ada yeniden kaderine terk edilmiştir.

Günümüzde Yassıada 2015 yılı itibarıyla geçirmiş olduğu  dönüşümle Demokrasi ve Özgürlükler Adası hizmete sunuldu.

Ada’da yer alan Katre Island Hotel, Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret A.Ş’nin ekibi ile Temmuz 2021 itibarıyla Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nda hizmet veriyor. Ada’da orijinalinde bulunmayan ancak restorasyon sırasında eklenen bir cami de mevcut. Konferans salonu sayesinde büyük organizasyonların da yapılması planlanıyor ancak konferans salonunda İMEAK DTO toplantısında akustik ile ilgili ciddi bir problem tespit edildi. Salonda, basın mensuplarının kameralarını ve fotoğraf makinelerini şarj edebilecekleri elektrik prizlerinin bulunmadığı gözlendi.

Bunun yanı sıra müzelerle ilgili birkaç noktaya dikkat çekmekte fayda var. Demokrasi ve Özgürlükler Müzesi, enstalasyon sanat eserleri ve günümüz teknolojisinden yararlanarak Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemi’nden günümüze kadar olan süreçte verilen demokratik mücadeleleri bir zaman çizelgesi içinde anlatıyor. Balmumu heykellerin de bulunduğu müzede Senedi İttifak’tan başlayan anlatımlar günümüzde son buluyor. Bu noktada, Türkiye tarihinde önemli yer alan ve sonuçlarının 15 Temmuz darbe girişimine yol açtığı Ergenekon ve Balyoz Kumpas Davalarının kronolojiksırlamada yer almaması dikkat çekiyor. Dikkat çeken bir başka konu ise müzede küçük boyutlarda inşa edilen ve içinde balmumu heykellerden milletvekillerinin dahi bulunduğu Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi salonunda Mustafa Kemal Atatürk’ün balmumu heykelinin bulunmaması. Hatta müzede hiçbir yerde Mustafa Kemal Atatürk’ün balmumu heykelinin bulunmaması ve devrimlerine yer verilmemesi de dikkat çekiyor. Ada genelinde de (bize gezdirilen kısımda) Atatürk’e ait herhangi bir heykel ve büst yer almıyor. Ada’nın isminde bulunan ‘demokrasi’yi ülkemize kazandıran ismin Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk olduğunu unutmamakta fayda var. TOBB, müzedeki ve Ada genelindeki eksiklikleri aldığı geri beslemelerle muhakkak telafi edecektir diye umuyoruz.

Demokrasi ve Özgürlükler Adası’na ulaşım, belirli gün ve saatlerde Kadıköy İDO iskelesinde gerçekleştirilen seferlerle sağlanıyor.

Bilet satın alma işlemleri Biletix web sitesi ve mobil uygulaması üzerinden gerçekleştiriliyor. Düzenli seferler çarşamba, cumartesi ve pazar günleri Kadıköy’den saat 10.00’da ve Demokrasi ve Özgürlükler Adası’ndan (dönüş) 16.00’da yapılıyor. Tam biletin 50 TL, indirimli biletin 25 TL olduğu Ada turu ücretine
müze girişleri de dâhil edilmiş.

Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Bunu Paylaşın