Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kıran, Türkiye gemi inşa ve tamiratı sektörü konusunda tüm merak edilenleri MarineDeal News’e değerlendirdi
Türkiye’yi gemi inşa ve onarım sektöründe tercih edilen ülke yapan faktörler şunlardır:
-Yat, römorkör, kimyasal tanker, ahşap tekne, koster, askeri gemi gibi segmentlerde branşlaşmış olma,
-Eğitimli ve vasıflı insan kaynağı,
-Tamir-tadilat ve geri dönüşümde uzmanlaşması ve bölgesel güç olma,
-Alt yapı ve teknoloji, tersane sayısı, teslim süresi ve kalite hassasiyeti bakımından üretim kapasitesi,
-Müşteri isteklerine karşı esneklik. Aynı anda hem yeni inşa, hem de bakım onarım yapan tersanelerimizin mevcudiyeti,
-Coğrafi konumumuz, 52 ülke’den 3 saatlik uçuş ile ulaşım imkânı.
-Gemi inşa sanayinde bölgesinde güçlü ülke olma,
-Demir çelik endüstrisinin desteği. Gemi geri dönüşüm tesislerinin mevcudiyeti.
-Askeri gemilerde bölgesel talebi karşılama fırsatı,
-Pek çok makine, techizat ve ekipmanda bayi ve servis bulabilme imkânı.
Tersanelerimiz 2002-2011 yılları arasında inşa ettiği gemilerin tamamına yakınını ihraç etmiştir. Yeni gemi ve yat ihracat verileri, GİSBİR 2011 Sektör Raporu’nda da belirtildiği üzere yukarıdaki gibidir.
2008 yılı sonu itibariyle ihraç edilen yeni gemi ve yatlar ile bakım-onarım faaliyetleri sonucu bu değerler yaklaşık 4 milyar dolara ulaşmaktadır. Global ekonomik krizin etkileriyle, bakım-onarım hariç, ekonomik krizin etkilerini göstermeye başladığı 2008 yılı sonu ile 2010 yılı sonu karşılaştırma yapıldığında, ihracatta yaklaşık 1.5 milyar dolar düşüş olduğu gözlenmektedir. Ancak, bakım-onarım faaliyetlerinin 2009 ve 2010 yıllarında artış göstermesi ve 2011 yılında da bu artışın devam etmesi, toplam rakamdaki düşüşü azaltmıştır. 2011 yılında yeni gemi ve yat ihracatı bir önceki seneye göre yüzde 15 artış göstermiştir.
Tersanelerimiz 2011 yılında 779 milyon dwt’e karşılık gelen toplam 95 adet sipariş almıştır. Bu rakamlar 2010 yılında sırası ile 1.185 milyon dwt ve 127 adet gemi idi. 2011 yılında 2010 yılına göre, adet bazında yüzde 25’lik, tonaj bazında ise yüzde 29’luk bir düşüşün olduğu görülmektedir. Bu düşüş 2009-2010 yılları arasında sırasıyla yüzde 21 ve yüzde 22 seviyelerindeydi. 2008-2009 yılları arasında sipariş alımlarında çeşitli ülkelerde yükselişler olduğu ve bu yükseliş grafiğinin 2009-2010 yılında düşüş gösterdiği görülmüştür.
Türkiye Tersaneleri, 2002-2011 yılları arasında 4.206.000 dwt’lik 720 adet geminin teslimini gerçekleştirmiştir.
Tersanelerimizin sipariş defterleri yönünden bakıldığında; dünya sıralamasında 2002 yılında 23. iken; 2007 yılı sonunda 3.356.000 dwt ile 6. sıraya yükselmiş, Aralık 2011 itibariyle de 779.382 dwt ile 11. sırada bulunmaktadır.
Global ekonomik krizin etkilerini gösterdiği Kasım 2008 yılından, 2010 yılı sonuna kadar toplam 1.520.000 dwt’lik 110 adet geminin siparişi iptal edilmiş ve bu siparişlerden Türk bayraklı olanlardan büyük bir kısmının inşa başlama tarihleri ise ileri bir tarihe ötelenmiştir.
Ülkemizin coğrafi konumu, bölge ülkelerindeki bakım onarım tersanelerinin yok denecek sayıda olması ve ülkemiz tersanelerinin kaliteli ve özverili faaliyetleri nedeniyle, 2000 yılında 4.856.168 dwt olan bakım onarım faaliyetleri 2011 yılında 13.071.654 dwt’e yükselmiş olup bu durum, ekonomik krizin etkilerini gösterdiği süreçte yeni gemi inşada büyük sorunlar yaşayan tersanelerimizin daha çok bakım-onarıma yöneldiklerini ortaya koymaktadır.
Türkiye tersaneleri, içinde bulunulan dönemde, yaşanan küresel ekonomik kriz ile başlayan sorunlar ve dünya ülkelerinin tersanelerine sağladığı yüzde 50’lere varan devlet destekleriyle mücadele etmek zorundadır. Bu koşullar içerisinde ülkemiz tersanelerinin rekabet edebilirliği oldukça zora girmiş durumdadır.
Rakip ülkelerde uygulanmakta olan korumacılık ve teşvikler ile ekonomik belirsizlik, sektörümüzün bugünü ve geleceğini tehdit eden iki önemli unsur olarak önümüzde durmaktadır. Rekabet edilen ülkelerle eşit şartlarda devlet desteği, teşviklerin verilmesi ve ayrıca ürünün tüketiciye cazip hale getirilmesi için kredi desteği sağlanması, bu anlamda iki önemli çözüm yolu olarak görülmektedir. Bu hususta sayısal verilere baktığımızda, örneğin üretimde işgücü maliyeti Çin’de 1,6 dolar/saat iken, bu rakam Türkiye için 5,5 dolar/saat olmaktadır. Bu veriler 2009 yılına ait olmakla birlikte, bugün kıyaslama yapmak için de dikkat çekici verilerdir.
Kamu kaynakları nispetinde gemi inşa sektörüne yönelik ilave desteklerin sağlanması üzerinde önemle durduğumuz bir konudur. Bunlardan biri olan ve önde gelen, Erdemir aracılığı ile saç alımı konusunda bir destek sağlanması hususu, sektörümüze önemli bir ivme kazandıracak ve sağlanan desteğin geri dönüşünü de önemli oranda devletimize sağlayacak olan bir modeldir.
Sağlanacak bu destek; öncelikle ülkemizin lokomotif sektörlerinden gemi inşa sanayimizin varlığını sürdürebilmesine imkân sağlayacaktır.
-İstihdam artışı sağlanması, nitelikli işgücünün kaybedilmesinin önüne geçilmesi,
-Döviz girdisi ve bu kapsamda cari açığın azaltılmasına katkı,
-2023 yılı için ülke çapında belirlenen 500 milyar dolar ihracat ve bir o kadar da ithalat olmak üzere toplam 1 trilyon dolar ticaret hacmi için gerekli taşıma filosu ihtiyacının karşılanmasına katkı gibi birçok olumlu sonucu da beraberinde getirecektir.
-Gemi inşa sektörünün, yüksek istihdam oluşturan, yurtiçi malzeme kullanımını sağlayan ve yan sanayi tetikleyici sektör olması nedenleriyle 1. derece önem arz eden stratejik sektör ilan edilmesi,
-Alt işverenlik ile ilgili yönetmeliğin uygun hale getirilerek muvazaa oluşumunun önüne geçilmesi, yeni sendika yasa tasarınsın uygun hale getirilmesi,
-Üst kullanım hakkı verilerek girişimcilere kiralanan tersanelerimizin düşük bedelle uzun süre kiralanması veya satışının yapılması,
-Asgari işçilik oranı tespiti yerine, fiili işçilik sarfının belirlenmesi,
-Ar-Ge ve inovasyon desteği sağlanması,
-Sektörle ilgili kararlarda sektör görüşünün alınması,
-Uzun vadeli devlet politikalarının geliştirilmesi,
Bu gibi hususlar, devletin bu ağır kriz döneminde sektöre sağlayacağı gerekli ve çok önemli faydalar olarak değerlendirilmektedir.
