Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 21 Eylül 2023 tarihinde Orta Doğu’daki etkisi büyüyen Pekin’e bir ziyaret gerçekleştirecek. Bu, 2004 yılında başa gelen Esad’ın Çin’e ilk ziyareti olacak
Esad ve eşi Esma Esad, Çin Başbakanı Xi Jinping’in daveti üzerine Çin’e gidecek. Esad ve Jinping arasında Suriye-Çin zirvesi gerçekleştirilecekken Suriye Devlet Başkanı başkent Pekin ve Hangzhou’da başka toplantılara da katılacak. Suriye’nin resmî haber ajansı SANA’nın haberine göre, Esad’ın delegasyonu Dışişleri Bakanı Fayssal Mikdad ve Ekonomi ve Dış Ticaret Bakanı Mohammed Samer al-Khalil’den oluşacak. Reuters bu ziyaretin, Suriye ve Çin arasında 1965’te kurulan ilişkilerden bu yana, bir devlet başkanının yaptığı ilk ziyaret olacağını söyledi.
Al Monitor’dan Adam Lucente 19 Eylül 2023 tarihli yazısında, bu ziyaretin Esad’ın başkanlığından bu yana ilk ziyaret olacağı için Suriye ve Çin ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası olacağını belirtti.
Uluslararası platformlarda ortaklık
Suriye İç Savaşı’nın da etkisiyle, Çin’le ilişkilerin uzun zamandır geliştiğine değinen Lucente yazısında şu ifadelere yer verdi:
2020’de Çin ve Suriye’nin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde veto haklarını kullanarak, Suriye’ye yapılan yardımların sadece Şam’a gelmesini sağlamak için, hükûmetin kontrolü dışında kalan Türkiye, Irak ve Ürdün’den geçen 4 sınırötesi yardım hattından 3’ünün kapanması lehinde oy verdi. Yardımlar için tek geçiş yolu olan ve Türkiye sınırında bulunan Bab al-Hawa’nın kullanım süresi Temmuz 2023’te biterken, Suriye Hükûmeti süreyi 6 ay daha uzattı.
Ekonomik cephede Suriye 2022’nin başında Çin’in Global Altyapı için Kuşak ve Yol Girişimi’ne katıldı. Çin, aynı zamanda, Esad’ın ana müttefîki olan İran’la da yakınlaşıyor. Mayıs ayında, Esad ve İran Başkanı İbrahim Reisi, Çin’in İran ve Suudi Arabistan arasındaki ilişkileri devam ettiren mart anlaşmasındaki arabuluculuğunu öven ortak bir açıklama paylaştı. Açıklama, Reisi’nin Şam’a ziyareti sırasında geldi. İran’ın Çin’e gaz ihracatı da yükselişte.
Savaştan sonra uluslararası düzende Suriye
Ziyaret, aynı zamanda Suriye’nin devam etmekte olan iç savaşın ortasında, uluslararası düzende iyileşen duruşunu gösteriyor. Savaşın başladığı 2011’den bu yana, Esad sadece müttefîki Rusya ve Orta Doğu ülkelerine ziyaretlerde bulunmuştu.
Observatory of Economic Complexity’e göre, Çin ve Suriye arasındaki ticaret çok güçlü değil. Çin’in, 2021 yılında en fazla ihraç ettiği ürün pirinç olurken ülke, Suriye’ye 482 milyon dolar ihracat yaptı. Suriye ise, aynı yıl yüzde 30’u sabun olmak üzere Çin’e 1.21 milyon dolar ihracat yaptı.
Çin’in özellikle Birleşmiş Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan olmak üzere, diğer Orta Doğu ülkeleriyle de ilişkileri hızla gelişiyor. UAE Sovereign Wealth Fund Mubadala, eylül ayının başında Pekin’de şube açtı. Suudi ve Çin menkul kıymetler borsası ise, yine eylül başında bir işbirliği anlaşması açıkladı.
