Gemilerin askeri amaçlar ile kullanılması denizcilik tarihi kadar eskidir. Savaş gemileri öncelikli olarak asker ve silah nakletme amacı ile inşa edilmiş, daha sonra da; kendi ticaret gemilerini korumak, düşmanın ticaret amacı ile denizi kullanmasını önlemek, düşman birliklerinin deniz yolu ile saldırmalarını engellemek ve düşmana deniz yolu ile saldırabilmek amacı ile dünya harp tarihinde sürekli genişleyen bir görev tanımına sahip olmuştur.
Gelişen teknoloji ile birlikte savaş gemilerinin savaşma yetenekleri artmış, deniz üzerinde icra edilen harp gittikçe karmaşıklaşmış, kritik işlevlerin zamanında yerine getirilme ihtiyacı vazgeçilmez hale gelmiştir. Harbin gelişmesiyle paralel artan ihtiyaçları karşılamak üzere komuta kontrol eşgüdümü ve komuta heyetine destek sağlamak amacı ile savaş yönetim sistemi (SYS) konsepti ortaya çıkmıştır.
Savaş Yönetim Sistemi; savaş gemilerinin muharebe gücünü desteklemek üzere; platformda mevcut savaş sisteminin beyni olarak görev yapan; komuta heyetinin durumsal farkındalığını artırmayı, savaş sisteminin silah ve sensörlerinin etkin bir şekilde kullanılmasına yardım etmeyi ve icra edilen harekâta yönelik olarak komuta heyetine karar desteği sağlamayı hedefleyen bir sistemdir. Savaş yönetim sistemi, bu hedeflerine ulaşabilmek amacıyla, gerek sensörleri gerekse haberleşme kanalları aracılığı ile elde ettiği bilgileri derlemekte; derlenen bilgileri operatör girdilerine ya da sistem ayarlarına uygun olarak işlemekte, elde edilen verileri operatöre sunarak veya kendi tanımlı algoritmalarında kullanarak hem durumsal farkındalığı artırabilmekte hem de karar desteği üretebilmekte.
Türk Deniz Kuvvetleri’nin sahip olduğu modern anlamda ilk savaş yönetim sistemi, 1970’li yılların sonunda yurtdışından tedarik edilen TCG Doğan hücumbotu ile gelen STACOS SEWACO sistemidir. Sonrasında, Barbaros Sınıfı fırkateynler ile birlikte daha etkin yeteneklere sahip TACTICOS savaş yönetim sistemi ile tanışıldı.
1990’ların ortalarında Tepe Sınıfı fırkateynler için Araştırma Merkezi Komutanlığı (ARMERKOM) tarafından geliştirilen K-5 Komuta ve Kontrol Sistemi, yurtdışı kaynaklı sistemlerden sonra yurtiçi kaynakların da kullanılmaya başlandığı, bazı SYS işlevlerinin de yerine getirildiği bir sistem olarak Türk Deniz Kuvvetleri’nin kullanımına sunuldu.
GENESİS SYS
K-5 projesinden elde edilen tecrübelerden sonra, ARMERKOM tarafından, envanterde bulunan 8 adet G sınıfı (Gabya) fırkateynin kullanım ömrünün uzatılması ve harp yeteneklerinin artırılması amacıyla 1998 yılında ilk milli savaş yönetim sisteminin geliştirilmesi çalışmalarına başlandı. Yaklaşık 7 yıllık bir çalışma sonunda, ilk milli deniz savaş yönetim sistemi olan Gemi Entegre Savaş İdare Sistemi (GENESİS) ortaya çıktı.
GENESİS Savaş Yönetim Sistemi, 2005 yılından itibaren ARMERKOM ve HAVELSAN A.Ş. işbirliği ile toplam 12 platforma kuruldu ve bu platformlar tarafından başarılı bir şekilde kullanıldı.
ADVENT SYS
GENESİS SYS’nin;
Donanım ve yazılım teknolojilerinin güncelliğini yitirmesi nedeni ile idame sıkıntıları yaşanması,
Artan ve değişen kullanıcı isterlerini karşılamada yetersiz kalması,
Artan iz sayıları nedeni ile gelecekte istenecek performansı sağlayamaması,
Değişen harekât ihtiyaçları, yeni harp nevileri ve harp dışı harekât ihtiyaçlarının artması nedeni ile fonksiyonel olarak yarının ihtiyacını karşılayamayacak olması nedenleriyle zaman içerisinde yeni nesil bir savaş yönetim sistemi geliştirilmesine yönelik bir ihtiyaç doğdu.
Bu sebeple Dz.K.K.lığının hava, suüstü, sualtı ve karaya konuşlu platformlarının modern bir savaş yönetim sistemi ihtiyacını karşılamak üzere, 2010 yılından itibaren ARMERKOM ve HAVELSAN A.Ş. tarafından Ağ Destekli Veri ENTegre Savaş Yönetim Sistemi (ADVENT) geliştirilmeye başlandı.
Sistem mühendisliği aşaması
ARMERKOM ve HAVELSAN A.Ş. mühendislerinin iki yıla yaklaşan bir sürede gerçekleştirdiği ortak çalışmaları ile yoğun bir sistem mühendisliği süreci geçirilip, bu süreçte;
Eski sistemler gözden geçirilerek, eksiklikler ve sorunlar tespit edildi,
Operatörler ile görüşülerek kullanıcı ihtiyaçları belirlenerek, öğrenilen dersler dikkate alındı,
Milli ve NATO taktik neşriyatları, STANAG’lar tarandı,
Güncel ve modern savaş yönetim sistemleri incelendi,
Denizde arama ve kurtarma, insani yardım, denizde denetim gibi savaş dışı harekât konularında literatür taramaları yapılıp,
Dz.K.K.lığı muharip unsurlarında çalışan personelin danışmanlığına başvuruldu.
Tüm bu çalışmalar sonucunda belirlenen ister seti ile Dz.K.K.lığının ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayacak bir savaş yönetim sisteminin tanımı oluştu.
Belirlenen ister setini gerçekleştirmek üzere, tasarım çalışmalarına başlanarak bu kapsamda; güncel yazılım ve donanım teknolojileri incelenerek ihtiyaçları en iyi karşılayacak, güvenilir ve kullanıcı dostu teknolojilerde karar kılındı.
ADVENT SYS ile ürün hattı yaklaşımlı bir üretim modeli hedeflenerek; ADVENT SYS’nin seyir, harp, arama kurtarma vb. her bir yeteneği ayrı bir yapı taşı olarak düşünülüp, platforma uygun yapı taşları bir araya getirilerek SYS’nin oluşturulması hedeflendi.
Benzer yaklaşım, ADVENT SYS’nin, kullanılacağı platformların savaş sistemine bütünleştirilmesi için de kullanılmış olup bu kapsamda; SYS-silah/sensör entegrasyonları, tak çalıştır mantığı ile gerçekleştirilecek şekilde planlandı. ADVENT SYS, entegre olacağı platforma ve sisteme göre davranış değiştirmemekte, ancak platformun ve sistemlerin kendisini SYS’ye tanıtmasına imkân verecek araçlar sunmakta.
Bu şekli ile ADVENT platformdan bağımsız bir SYS olarak alanında bir ilke imza atmıştır.
Geliştirme ve testler
ARMERKOM, İstanbul ve Ankara HAVELSAN A.Ş. tesisleri olmak üzere üç ayrı lokasyonda koordineli şekilde gerçekleştirilen ve yaklaşık 6 yıl süren 3 aşamalı ADVENT SYS geliştirme faaliyetlerinin her aşaması sonunda yoğun testler ile sistemin doğrulaması ve geçerlemesi yapıldı.
ADVENT SYS, içinde farklı görevleri olan 500’e yakın uygulama ve yaklaşık 10 milyon satır yazılım kodu ile en geniş kapsamlı savaş sistemlerinden biri olma özelliğine de sahip.
ADVENT mavi vatanda
ADVENT SYS, yoğun geliştirme ve test sürecinin ardından Türk Dz.K.K.lığı Ada Sınıfı korvetlerinin sonuncusu olan TCG Kınalıada’nın savaş yönetim sistemi olarak denize çıktı. Platform üzerinde gerçekleştirilen test faaliyetleri, icra edilen fiili silah atışları ile tamamlanmasıyla TCG Kınalıada, ADVENT SYS ile birlikte Dz.K.K.lığına teslim edildi.
İlerleyen dönemde ADVENT SYS’nin TCG Burgazada’da retrofit olarak, inşa faaliyetleri devam eden TCG Anadolu (LHD), TCG Ufuk (TVEG) ve TCG Derya (DİMDEG) ve modernize edilecek Barbaros Sınıfı fırkateynlerin savaş yönetim sistemi olarak kullanılması sözleşme altına alındı. ADVENT’in, Dz.K.K.lığı tarafından uygun görülmesi durumunda halen inşası devam eden ve gelecekte inşa edilecek tüm hava, suüstü, sualtı ve kara platformlarında kullanılması ve ayrıca verilecek izinlere istinaden yurtdışında inşası üstlenilecek platformlarda da kullanılmak üzere ihraç edilmesi planlanıyor.
ADVENT nedir?
ADVENT SYS;
Tam bütünleşik taktik veri linkleri 11/16/22, SIMPLE, JREAP ve VMF işlevlerine tüm operatör konsolları üzerinden erişimin mümkün olacağı,
Tek gemi yerine kuvvet odaklı,
Ağ destekli harekât yaklaşımının gerektirdiği ihtiyaçlara cevap veren,
Karar destek sistemleri ile kullanıcının süratli ve doğru karar vermesini kolaylaştıran,
Yeni silah ve sensörlerin kullanımında esnek bir yapıyı hedefleyen, tamamen milli ve yerli bir savaş yönetim sistemidir.
Çoklu görev profillerine ve çeşitli platform tiplerine uyan modüler bir yapıda geliştirilmiş olup bu hali ile platformdan bağımsız bir sistemdir. Ölçeklendirilebilen açık mimari yapısıyla, hedeflenen suüstü, sualtı ve hava platformları ile kara tesislerine uygun bir şekilde özelleştirilebilmektedir.
Modüler ADVENT
ADVENT’in modülleri; ADVENT stil rehberine uygun olarak, birbirinden bağımsız geliştirilmiş, farklı yetenekler ve hizmetler sunan ancak ADVENT tarafından tanımlanmış veri arayüzlerini sağlayan birimlerdir. Durumsal Farkındalık, Durum Sergileme, SYS Destek, Harekât Destek, Harp Yönetimi, Seyir, Savaş Dışı Harekât, Platform ve İstihbarat, Altsistem-SYS Bütünleştirme, Eğitim ve Benzetim Sistemi ile Altyapı ve Destek birimlerinden, hedef platformun ilgi alanına girenler bir araya getirilerek bu platform için savaş yönetim sistemi oluşturulmakta. ADVENT’in mevcut yeteneklerinde olmayıp, hedef platform için ihtiyaç duyulan yetenekler ise ADVENT’in platform bütünleştirmesi faaliyetleri kapsamında geliştirilerek ADVENT ürün ağacına dâhil edilmekte.
Ağ destekli yetenek (ADY)
Etkili ve tam otomatik bir savaş yönetim sistemi olan ADVENT, özellikle “Ağ Destekli Yetenek” konusundaki avantajlarıyla ön plana çıkıyor. Hiyerarşik bir yapıda merkezi kontrol ve dağıtık icra mimarisine uygun olarak geliştirilen ADY, platformun yeteneklerini diğer platformlar ile paylaşmasına imkân vererek, icra edilen harekâtın etkinliğini artırmakta. ADVENT kapsamında mevcut olan ADY uygulamaları şu şekilde:
Ortak Angajman Yeteneği
ADVENT SYS tarafından dinamik ve hızlı gelişen hava savunma harbi (HSH) ortamı ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde, ADY üzerinden tüm kuvvetin HSH etkinliğinin koordineli bir şekilde kullanılması amacı ile hızlı ve etkin bir planlama yapılmasına, kaynakların doğru şekilde tahsis edilmesine ve bu planlamanın diğer platformlarla koordine edilmesine imkân sağlayacak ortak angajman yeteneği kullanılmakta.
Bu yöntemle; birlikte hareket icra edilen platformların sahip olduğu silah ve sensör kaynakları ADY üzerinden paylaşılır; tehditler, korunacak birimler ve kaynaklar göz önüne alınarak görev grubu çapında bir planlama yapılır, plan tüm gruba dağıtılır ve koordineli bir şekilde icra edilir.
Görev Kuvveti Odaklı Hizmetler
Özgemi odaklı olarak sunulan SYS yetenekleri beraber harekât icra edilen diğer platform kabiliyetleri göz önüne alınarak planlanmakta, ADY üzerinden diğer platformlarla paylaşılabilmekte ve kontrollü olarak gerçekleştirilmekte.
Eğitim Yetenekleri
ADVENT SYS ile gerek simülatör destekli olarak sanal ortamda, gerekse gerçek sistemler ile gerçek ortamda ileri derecede eğitim yetenekleri sunulmakta. Bu eğitimler tek platform özelinde icra edilebildiği gibi, ADY altyapısı kullanılarak, beraber harekât icra edilen diğer platformlarla birlikte gerçekleştirilebilmekte.
Harp yetenekleri
Harp gemilerinin icra ettiği temel harp nevilerine destek olmak üzere, NATO ve Milli Taktik yayınlarda bu harp çeşidi için verilen taktikler ve (alan, saha vb.) tanımlamalar ADVENT SYS kapsamında komuta heyeti kullanımına sunulmuştur.
Tam Bütünleşik TDL işlevselliği
ADVENT SYS ile birlikte Link 11/16/22, SIMPLE, JREAP ve VMF ağlarına tam entegre olundu; bu entegrasyon ile sahip olunan çoklu link sistemi işlevlerine sadece müstakil konsollar üzerinden değil tüm SYS konsollarından aynı şekilde erişilebilmekte. Bu şekilde kazanılan TDL işlevleri tüm SYS uygulamalarına dağıtılmış durumdadır. Aynı anda benzer tipte, birden fazla sayıda linki farklı tipteki linkler ile birlikte işletebilme yeteneğine sahiptir.
Savaş dışı harekât
Günümüzde deniz kuvvetine insani harekât olarak tabir edilen faaliyetler kapsamında da büyük görevler düşmektedir. Savaş dışı harekât, tahliye, denizde denetim ile arama ve kurtarma gibi faaliyetleri desteklemek üzere ADVENT SYS muhtelif yetenekler sunuyor.
Seyir ve harekât desteği
Platformun emniyetle seyir etmesi ve harekât görevlerini yerine getirmesi için de ADVENT SYS kapsamında birçok çözüm sunulmuş. Harekâtın planlanması, ön oynatımı ve icra ettirilmesi, seyir esnasında emniyet kontrolleri, mevki alma, seyir planı yapma ve icra etme, demirleme vb. birçok seyir yardımcı hizmeti operatör kontrolüne sunulmuş.
Platform sistemlerin entegrasyon
ADVENT, platformdan bağımsız bir savaş yönetim sistemidir. ADVENT’in her türlü platforma süratle ve maliyet etkin bir şekilde entegre edilebilmesi için platform sistemlerine entegrasyonunda tak-çalıştır benzeri bir yapıya gidilmiştir. Bu yetenek ile ÇAFRAD, Milli G/M vb. yeni silah ve sensörlerin ortak angajman altyapısını da destekleyecek şekilde dinamik ve esnek olarak SYS’ye entegrasyonu sağlanmış.
Kural tabanlı karar destek sistemi
Operatörün sürekli olarak izler üzerinde kontroller yapması ve bu kontroller sonrasında tespit ettiği izlere karşı eylemlerde bulunması, SYS kullanımında çokça karşılaşılan bir durum. ADVENT, kural tabanlı karar destek sistemi yeteneği ile operatörün izler üzerinde geçerli olacak kurallar tanımlama ve bu kurallara uyan izler tespit edildiğinde icra edilecek eylemler planlama imkânı sunuyor. Bu kuralların devreye alınması ile birlikte sistem bu kuralları izler üzerinde uygulamaya başlamakta ve tespitte bulunması durumunda tanımlı eylemi gerçekleştiriyor. Bunun yanında, operatörün mevcut durumu farklı bakış açılarıyla analiz ederek durum farkındalığına sahip olmasına yönelik sergileme hizmetleri de sunulmakta.
Harekât yetenekleri
ADVENT SYS, platformlarımızdaki mevcut kabiliyetlere ilave olarak, imzalanacak platform sözleşmeleri ile mayın harbi, denizde denetim, insani yardım harekâtı vb. ilave harekât nevileri içinW yazılım altyapısı üzerinde geliştirilmiş, esnek ve kullanıcı dostu bir operatör ara yüzü sunuyor. Bunun yanında çoklu çalışma alanları, işlevlere yetkili erişim, sorgulamalı ve dinamik yardım, durumsal menü, Türkçe dâhil çoklu dil desteği, operatör etkileşimli ikaz altyapısı, 2 ve 3 boyutlu durum sergileme, dinamik veri kayıt ve oynatma altyapısı vb. ilave yeteneklere de sahip.
Son söz
ADVENT bugün ve gelecekte, Türk Deniz Kuvvetleri’nin inşa ve modernize edilecek tüm platformlarının savaş yönetim sistemi olmak üzere göreve hazır. Bunun yanı sıra, Türk Deniz Kuvvetleri’nin onayı doğrultusunda dost ve müttefik ülke donanmalarına da hizmet etmek üzere kullanılması planlanıyor.
