Rusya’nın Ukrayna’ya fiili olarak askeri müdahalede bulunması küresel ticaret üzerinde yaşanan aksaklıkları kötüden daha kötüye doğru götürecek.
Bloomberg’den Brendan Murray’nin derlediği haber göre, Rusya’nın dün Ukrayna’ya askeri müdahalede bulunmasının ardından enerji maliyetleri yükselirken hisse senetleri de düşüşe geçti. Batı’dan yaptırımların gelmesinin kesinleşmesinin ardından enflasyon yüzünden endişeli olan merkez bankaları, zayıf tüketici güveninden ve kırılgan Avrupa ekonomilerinden daha fazla şokla karşı karşıya kalabilir.
Dünya Ticaret Enstitüsü Genel Müdürü Joseph Francois krizin enerji fiyatları, üretim ve ticaret için iyi olmayacağını belirtirken, “Kesinlikle enerji fiyatlarında bir artış yaşanacak ve biz bunu şimdiden görebiliyoruz. Özellikle Avrupa’da Covid-19 nedeniyle durgunlaşan ticaretin toparlanmasını engelleyecek ve üretime darbe vuracak,” dedi.
İlginizi çekebilir: Türk gemisi vuruldu
Rusya, petrol, kömür ve doğalgazın en büyük kategorilerde yer aldığı alanlarda dünyanın en büyük 16’ncı ihracatçısı konumunda. Dünya Ticaret Örgütü’nün 2020 verilerine göre, Ukrayna ise tahıl ve demir cevheri sevkiyatlarından 48’inci sırada yer alıyor.
TradeEconomista’nın kurucusu Hanna Norberg, hukukun üstünlüğünün altının oyulmasının artırdığı risk ortamının ticari faaliyetlerde bulunan şirketler adına her zaman artan belirsizlik ve maliyetler anlamına geldiğini söylerken, “Umarım, dünyanın geri kalanı bir araya gelecek ve Rusya’ya yönelik sert yaptırımlar konusunda birleşik bir cephe gösterecek ve bu da şiddetin daha fazla tırmanması, insan ve ekonomik kayıpların artması konusunda caydırıcı olacak,” diye konuştu.
İngiltere merkezli Flexport’ta çalışan bir ekonomist olan Chris Roger tarafından bu hafta yayımlanan bir raporda, Ukrayna’daki kinetik bir çatışmanın küresel tedarik zinciri için çok çeşitli zorluklar yaratabileceği belirtiliyor. Riskler, daha yüksek enerji maliyetlerinin ötesinde bölgedeki bozulan hava sahasının, nakliye sigortası ve siber saldırılar için belirlenen oranların daha fazla artıracağı şeklinde uzuyor.
Krizin geniş kapsamlı etkileri sıralandığında;
- Enerji artışı: Petrol, 2014’ten bu yana ilk kez varil başına 100 doların üzerine çıkarak arzın zaten kısıtlı olduğu bu dönemde enerji ihtiyaçlarının kesintiye uğraması korkularını tetikledi,
- Kilit emtialar: Ukrayna, gazın ötesinde, mahsul ve çelikte Avrupa’ya ve dışına hammadde ithal etmenin anahtarı sayılan geniş bir altyapı ağına sahip,
- Ekonomi rüzgarı: Enerji maliyetlerindeki artış, büyüme beklentilerini daha da azaltarak ve enflasyonu artırarak dünya ekonomisine çift darbe vuruyor,
- Cezai yaptırımlar: ABD ve Avrupa, Rusya’nın 2014 yılında Kırım,2ı ilhak etmesinin ardından Moskova’ya uygulanan yaptırımların çok daha ötesinde sert ve uzun süreli yaptırımlarda bulunacak.
Fiyat şoku
Çatışmaların yakınlarında hâlihazırda nakliye kesintileri yaşanıyor. Lloyd’s List’in editörü Richard Meade, Asov Denizi’ne giren ve çıkan gemi trafiğinin çatışmadan etkilenmiş göründüğünü paylaştı.
Xeneta’nın baş analisti Peter Sand, Karadeniz’deki Rus limanlarının konteyner ithalat ve ihracatının yüzde 15’ini, Baltık limanlarının yüzde 50’sini ve krizden etkilenme ihtimali en düşük olan Uzak Doğu limanlarının yüzde 35’ini oluşturduğunu söylerken, “Nakliyede herkes için önemli olan şey, yaptırımları ihlal etmekten kaçınmaktır. Bu operatörler için de mal sahipleri için de nakliyeciler için de geçerli,” dedi.
St. Gallen Üniversitesi’nden profesör Simon Evenett’e göre Batı yaptırımlarının tam etkisi henüz göstermese de 10 yıl öncesine göre daha az etkisi olacak. Rusya’nın son 10 yılda AB’den yaptığı ithalatın yüzdesi 38,3’ten 34,2’ye düşerken, Çin’den yapılan ithalatın payıysa yüzde 15,7’den yüzde 21,4’e yükseldi.
Avrupa Uluslararası Politik Ekonomi Merkezi Direktörü David Henig ise diğer etkilerin geniş kapsamlı olabileceğini söylerken “Bunun tedarik zinciri esnekliğini ve kuralların DTÖ’den uzaklaşıp AB ve ABD’ye doğru daha fazla bölünmesini, özellikle kendi kurallarını oluşturma konusunda hâlihazırda gördüğümüz bazı eğilimleri daha fazla teşvik edebileceğinden şüpheleniliyorum,” diye konuştu
İlginizi çekebilir: Ukrayna krizi deniz ticaretini de etkiledi
Charleston Tıkanıklığı
Güney Carolina, Houston ve Charleston Limanlarında bekleyen konteyner gemilerinin sayısı, ABD Batı Kıyısı’ndaki darboğazlardan kaçmak isteyen ithalatçıların yöneldikleri alternatif ağ geçitlerinde de artmaya başlayan tıkanıklıklar nedeniyle Pandemi döneminin yeni zirvelerine ulaştı. Bloomberg tarafından 2021’in ikinci çeyreğinden bu yana derlenen gemi verilerine göre, çarşamba günü Houston açıklarında en az 19 gemi demirledi ve Körfez Kıyısı’ndaki limanın geçen yılki rekor hacmi sürdü. Ocak ayında konteyner gemilerinde rekor bir artış gören Charleston, birkaç hafta daha yoğun bir tıkanıklık ile karşı karşıya kalacak. Kuyrukta bekleyen 33 gemi ve artan deniz trafiği sıkışıklığı, şu anda bile komşu liman Savannah’nın 2021’de gördüğü en yüksek sayı olan 28’i aşıyor.
Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
