Deniz Kurmay Yarbay (E) Özhan Bakkalbaşıoğlu, Eylül ayının Türk Deniz Kuvvetleri için önemine değindiği ve Türk Donanması'nın geçirdiği olayları özetlediği yazısını MarineDeal News okuyucularına özel kaleme aldı
Kuşkusuz bu ayın en önemli olayı Preveze Deniz Zaferi’dir. Strateji ve taktik ustası olan Barbaros Hayreddin Paşa’nın coğrafya ve meteorolojik olayları nasıl taktik sahnesine indirip Haçlı donanmasını stratejik bir zaferle neredeyse hiç kayıp vermeden yenmesidir.
Akdeniz hâkimiyetini kazandıran 27 Eylül 1538’de yapılan Preveze Deniz Savaşı Barbaros Hayreddin Paşa’nın büyük bir taktik manevra yapması ile kazanılmıştır. Dünya deniz harp tarihinde ilk defa uygulanan “yarma harekâtı” bu savaşta Barbaros tarafından uygulanmıştır. Düşman kuvvetlerini bölüp arkalarına sokularak çevirmesi ile mağlup etmiştir.
Bu taktik düşman donanmasını parçalara bölmek, aralarındaki irtibatı kesmek, bunları birer birer imha ederek ihtiyat filosu ile de arkalarından çevirerek düşmanın kaçış hattını ateş altına almaktır.
Bu taktik 1588’de İngiliz-İspanyol Deniz Savaşı’nda Amiral Francis Drake ve 1805 Trafalgar Savaşı’nda Amiral Nelson tarafından uygulanmıştır. Ama ne yazık ki bunlar bir kitap haline gelemediğinden tüm strateji ve taktikleri yabancı kaynaklardan öğreniyoruz. Sun Tzu dâhil Thukididis, Vegetius, Machiavelli, Clausewitz gibi strateji ve harp sanatını inceleyen yazarlara karşın Bayramoğlu Ali Ağa’nın “Ümmül’l-Gazâ” adlı savaş sanatı ve aletleri kitabından ne derecede faydalanılmıştır? Ani reaksiyon ve misli ile mukabele örneğinin en güzeli eylül ayında olmuştur.
1-2 Eylül 1928 tarihinde ATATÜRK Ertuğrul yatı ile Çanakkale civarında seyrederken Yunan donanmasının karasularımıza yakın ve Boğaz önünde manevralar yaptığı rapor edilmiştir. Atatürk derhâl seyir halindeki donanmaya haber ileterek bizzat kendisinin verdiği hal tarzları ile Çanakkale ve Gelibolu önlerinde 2 ayrı manevra yaptırmış ve akabinde Yunan donanması çekilmiştir. 1697 tarihine gelindiğinde Donanmaya gösterilen ilgisiz siyaset sonucu Venedik donanması Çanakkale Boğazı’nı ablukaya almıştır. Mezamorta Hüseyin Paşa komutasındaki donanmamız önce Bozcaada Deniz Savaşı ile Venedik donanmasını yenmiş ve 2 Eylül 1697 tarihinde yapılan ikinci savaşta 90 toplu ve 800 mürettebatlı Venedik Amiral gemisi imha edilerek Boğaz önündeki abluka kaldırılmıştır. Yine 2 Eylül 1842’de Modernizasyon kapsamında Donanmaya makinalı gemilerin girmesi ile yetiştirilmek üzere Avrupa’ya öğrenci gönderilmiştir. Ayrıca mimar ve mühendislerde eğitim almak için kafileye dâhil edilmiştir. Akdeniz hâkimiyetini tamamlayan 3 Eylül 1574 Tunus seferine Kaptan-ı Derya Uluç Ali Paşa komutasında 200 savaş gemisi toplam 500 gemilik bir Donanma ile Halkulvadi kalesi alınmış ve Tunus kesin olarak Türk hâkimiyetine girmiştir. 1785 tarihinde Cezayir Dayısı, 2 ABD gemisini ele geçirmiş karşılıklı yapılan savaşlar sonucu yapılan barış ile 5 Eylül 1795 tarihinde ABD Cezayir Dayısı’na her yıl 12 bin altın ve esirlerin iadesi içinde 274 bin Meksika Doları ödeyecektir. Tarihte ABD’nin yabancı bir ülkeye verdiği ilk ve son vergidir. 6 Eylül 1886’da Türk Donanması iki denizaltı satın almıştır. Dünyada ilk defa torpido atışı gerçekleştiren ve İstanbul’dan İzmit’e kadar 6,5 saat seyir yapan Abdülmecid ve Abdülhamid adlı denizaltılar maalesef Padişah Abdülhamit tarafından alındığı halde diğer donanma gemileri ile birlikte Haliç’te çürümeye terk edilmiştir. 8 Eylül 1845 tarihinde donanmanın stratejik kararların alınması ve sevk /idaresi için Bahriye Meclisi kurulmuştur. 10 Eylül 1537 tarihinde Fransa’yla, İtalya’nın paylaşılması konusunda stratejik bir antlaşma yapılmıştır. Buna göre Kuzey İtalya Fransızlara Güney İtalya da Türklerin olacaktır. Ancak Fransa’nın kararsızlığı nedeniyle İtalya’ya yapılacak çıkarma harekâtı oluşmamıştır.
Kıbrıs Barış Harekâtı’nı başarı ile gerçekleştiren Çıkarma Filosu Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın stratejik öngörüsü ve Kıbrıs Cumhuriyeti garantörlük maddesinden vazife çıkararak 15 Eylül 1966’da kurulmuştur.
16 Eylül 1808’de Padişah 2’nci Mahmut emri ile donanma gemilerinin kırmızı sancaklarına ay yıldız konulmuştur. Gölcük Tersanesi’nin 1931 yılında kuruluşundan 6 yıl sonra 17 Eylül 1937 tarihinde yapılamaz denilen ilk gemi olan GÖLCÜK Akaryakıt gemisinin inşası başlamıştır. Büyük sorumluluk alan Müh. Yzb. Ata NUTKU’yu rahmetle anıyorum.
19 Eylül 1695 tarihinde Venedik Donanması ile Zeytin Burnu Deniz Muharebesi yapılmıştır. Kaptan-ı Derya Mezamorta Hüseyin Paşa Venedik Donanması’nın amiral gemisi dâhil 6 kalyonunu batırmış ve 7 adet kalyon ise savaşamayacak durumda bırakarak kesin bir zafer kazanmıştır. 19 Eylül 1890 tarihinde Japonya ziyaretinden yurda dönüş seferine geçen Ertuğrul Fırkateyni Kii Yarımadası Kaşinozaki Feneri açıklarında tayfun fırtınasına tutularak batmıştır. 527 personel şehit olmuş 69 personel sağ kurtulmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan bir yıl sonra Hamidiye gemisi ilk defa denize açılan ilk gemi olmuştur. 6 ay süre ile Karadeniz Ege ve Akdeniz’de seyir yapmış 11-21 Eylül tarihleri arasında Atatürk, Karadeniz’de Hamidiye’de kalmıştır.
20 Eylül 1924 tarihinde Atatürk Hamidiye gemi defterine “…..Mükemmel ve yeterli bir Türk Donanmasına sahip olmak hedeftir.” emri zaman içinde Deniz Kuvvetlerimiz tarafından lâyıkı vechile anlaşılmış ve başta Milgem projesi olmak üzere bugünkü seviyesine gelmiştir.
21 Eylül 1925 tarihinde Mareşal Fevzi Çakmak’ın itirazlarına rağmen Atatürk Türkiye Cumhuriyeti bekasının denizlerde olacağı öngörüsü ile İzmit’te bulunan Yavuz muharebe gemisini gezmiş ve onarılması için emir vermiştir.
27 Eylül 1938 tarihinde kutlanan Preveze Savaşı, Donanma Komutanı Oramiral Mehmet Ali Ülgen tarafından 27 Eylül 1948 tarihinde Donanma Günü olarak kutlanmasına başlanmıştır.
27 Eylül 2008 tarihinde ilk MİLGEM gemisi TCG HEYBELİADA F-511 suya indirilmiştir.
29 Eylül 1911 tarihinde başlayan Libya Savaşı’nda Beyrut Limanı’nda bulunan Türk Donanması “acele” mesajı ile İstanbul’a çağrılmıştır ve Çanakkale Nara Burnu’na demirlemiştir. Boğaz’ın korunma görevi verilerek atıl halde tutulmuş ve Oniki Adaların İtalya tarafından alınmasına neden olmuştur.
Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.