Dış ticaret açığı Haziran’da 10.2 milyar dolar ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Bu açık rakamı Türkiye ekonomisi açısından bir rekora işaret ediyor. Aylık ihracat hacmi 11.39 milyar dolarken ithalat hacmi ise 21.59 milyar dolar ile Türkiye tarihinin ikinci en yüksek ithalat rakamı oldu
Dış ticaret açığı haziran ayında, ithalatta beklentilerin üzerinde artış sonucu yüzde 79.2 artışla aylık bazda rekorunu yenileyerek 10.2 milyar TL seviyesine yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre dış ticaret açığı ocak-haziranda yüzde 88.2 artışla 53.98 milyar dolar olurken, ihracat haziranda yüzde 19.3 artarak 11.39 milyar dolar, ocak-haziran döneminde yüzde 19.9 artarak 65.63 milyar dolar oldu. İthalat ise haziranda yüzde 41.7 artarak 21.59 milyar dolar, ocak-haziranda yüzde 43.4 artarak 119.61 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Cari açığın en önemli kalemi olan veriyi sürpriz olarak nitelendirmeyen ekonomistler, Merkez Bankası’nın son dönemde ekonomiyi yavaşlatma ve dış dengesizlikleri azaltmak için aldığı önlemlerin halen etkili olamadığını ve önümüzdeki dönemde iyileşme beklentilerinin sınırlı olduğunu belirtiyor. Merkez Bankası’nın cari açığın yılın son çeyreğinde düzelmeye başlamasını beklediğine de dikkat çeken ekonomistler, önlemlerin etkilerinin gecikmeli yansıyacağını ve önümüzdeki dönem verilerin seyrinin yanı sıra hükümet tarafından yapılan çalışmaların da önemine dikkat çekiyor.
Güçlü bir politika tepkisi gerekli
Citibank tarafından veri sonrası yayımlanan notta, “Enerji dışı ticaret dengesinde görülen belirgin bozulma, açıktaki artışın sadece enerji fiyatlarıyla ilgili olmadığını ve güçlü bir politika tepkisi ihtiyacının güçlendiğini gösteriyor. Bu anlamda gözler yeni hükümet tarafından açıklanacak olan pakette. Paketin kapsamı, özellikle de yeterince güçlü mali tedbirler öngörüp görmediği, TCMB’nin alışılagelmiş bir para politikasına dönüş sinyalleri Türk varlıklarının evrimini şekillendirecek” denildi. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ise cari açık konusunda iki yıldır çok yoğun çalışmalar yaptıklarını, üzerinde çalıştıkları ithal ikamesi modelinde yıl sonu itibariyle belli bir noktaya gelineceğini söyledi. Çağlayan, önümüzdeki yaz aylarında özellikle müteahhitlik, lojistik, turizm sektöründeki girdilerinin mevsimsel etkilerle beraber artacak olmasının cari açığın giderek azalmasını sağlayacağını belirtti ve “Cari açık yılın 3. ve 4. çeyreğinde ilk 6 aydaki gibi olmayacaktır” diye konuştu.
Oyak Yatırım notunda, otoritelerin aldığı önlemlere rağmen ithalat rakamının rekor seviyelere yükseldiği ve bir yavaşlama işareti görülmediği belirtilerek, “Önümüzdeki dönemde ekonomik aktivitede bir yavaşlama beklesek de emtia fiyatlarının mevcut seviyesi dış ticarette anlamlı bir gelişmeyi engelleyecektir. Bu arada güçlü euro, ihracatın yarısı Euro Bölgesi ülkelerine yapıldığından temmuzda ihracat performansını destekleyecek” denildi.
TÜİK verilerine göre 2010 Haziran’da yüzde 62.6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2011 Haziran’da yüzde 52.8’e geriledi. Danske Bank Ekonomisti Özhan Atilla, “Tekrar yeni bir rekor, pek de sürpriz olarak karşılamıyorum. TCMB’nin iç tüketimi ve kredi büyümesini yavaşlatıcı önlemlerinin halen gerçek bir anlamda başarıya ulaşmadığını tekrar görmüş olduk” dedi. Önlemlerin başarıya ulaşması için özellikle kredi büyümesinde ciddi işaretler görülmesi gerektiğini söyleyen Atilla, “Dün Enflasyon Raporu’nda halen ters yöne gidildiğini gördük. Geçen kasımda başlandı bu alışılagelmişin dışında yaklaşıma ve liranın değer kazanmasını durdurmanın dışında ciddi bir başarı henüz söz konusu değil. Gecelik faiz koridorunun yakın bir gelecekte daraltılması artık pek de piyasaları şaşırtmayacaktır temmuz sonu rakamlarından sonra.”
