Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump’ın “karşılıklı gümrük vergileri” kararına dair açıklamaları, küresel piyasalarda şok etkisi yarattı. 2 Nisan'da yapılan tarife duyurusu sonrası, dünya ekonomisinde bir ticaret savaşının habercisi olabilecek sert dalgalanmalar gözlemlendi. ABD borsaları, COVID-19 salgınının başladığı 2020’den bu yana en ağır seansını yaşarken, yatırımcılar endişe içinde yön arıyor.
Trump, Air Force One uçağında gazetecilere verdiği demeçte, bazı ülkelerle “olağanüstü” teklifler sunulması hâlinde gümrük tarifelerinin müzakereye açık olabileceğini belirtti. “Bize gerçekten iyi bir şey teklif ederlerse, konuşmaya açığım” diyen Trump’ın bu mesajı, Beyaz Saray’dan bazı yetkililerin tarifelerin “müzakereye kapalı olduğu” yönündeki açıklamalarıyla çelişti.
Küresel çöküş korkusu: Borsa ve para birimleri sarsıldı
Trump’ın açıklamaları, küresel piyasalarda panik havasına yol açtı. S&P 500 endeksi yaklaşık iki trilyon dolar değer kaybederken, Dow Jones Endüstriyel Ortalaması 1.600 puanı aşkın bir düşüşle yüzde 3,98 geriledi. Nasdaq Composite ise yüzde 5,97’lik kayıpla en sert düşüşü yaşadı. Teknoloji devlerinden Apple, Çin merkezli tedarik zinciri baskıları nedeniyle yüzde 9,25 değer kaybetti. Amazon ve Meta hisseleri yüzde 9, Nvidia ise yüzde 7,8 geriledi. Perakende sektöründe ise Nike, Lululemon ve Ralph Lauren gibi şirketler çift haneli kayıplar yaşadı.
Trump yönetiminin yüzde 54 seviyesine çıkardığı ithalat vergileri, mevcut yüzde 20’lik oranların üzerine eklenecek. Pekin yönetimi ise bu adımlara “kararlı karşı önlemler”le cevap verileceğini bildirdi.
ABD doları, yatırımcıların güvenli limanlara yönelmesiyle G10 para birimleri karşısında sert şekilde değer kaybetti. Dolar endeksi, Ekim 2024’ten bu yana ilk kez 102 seviyesinin altına gerilerken; euro, Japon yeni ve İsviçre frangı gibi güvenli para birimleri yükseliş gösterdi.
ABD Hazine tahvillerine olan talep artarken, 10 yıllık tahvil getirisi yüzde 4,04’e gerileyerek yatırımcıların riskten kaçınma eğilimini yansıttı. Tahvillerin yanı sıra altın da yükselişe geçti.
İlginizi çekebilir:
ABD’den Türkiye’ye yüzde 10 vergi kararı
Avrupa da kayıplarla kapandı
Trump’ın Avrupa Birliği’nden gelen ürünlere yüzde 20 oranında gümrük vergisi uygulayacağını açıklaması, Avrupa piyasalarında da sert satışlara yol açtı. Pan-Avrupa Stoxx 600 endeksi yüzde 2,7, Almanya DAX endeksi yüzde 3,01 ve Fransa CAC 40 endeksi yüzde 3,31 oranında değer kaybetti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupalı şirketlere ABD'deki yatırımlarını askıya alma çağrısında bulundu. Lüks tüketim devleri LVMH, Hermès, Richemont ve Kering hisselerinde yüzde 5 ila yüzde 7 arasında düşüş yaşandı. Adidas hissesi ise yaklaşık yüzde 12 değer kaybetti.
Çarşamba günü yürürlüğe giren yüzde 25’lik otomobil tarifeleri sonrası, otomotiv sektöründe de kayıplar derinleşti. Volkswagen, BMW ve Porsche hisseleri sırasıyla yüzde 4,42, yüzde 3,55 ve yüzde 3,06 oranlarında düştü.
Piyasalarda sis perdesi: Belirsizlik sürecek mi?
Pepperstone Londra’dan kıdemli araştırma stratejisti Michael Brown, yatırımcılara gönderdiği analiz notunda şu ifadelere yer verdi:
“Politika belirsizliğinin yakın zamanda ortadan kalkması beklenmiyor. Hem iş dünyasında hem tüketici cephesinde güven sarsılmış durumda. Bu atmosfer, piyasalarda riskin fiyatlandırılmasını da neredeyse imkânsız hâle getiriyor.”
ABD yönetiminin 5 Nisan’da yürürlüğe koyacağı yüzde 10’luk asgari gümrük tarifeleri ile 9 Nisan’da devreye girecek olan karşılıklı vergiler, müzakere alanını daraltıyor. Tüm bu gelişmeler, dünya ticaretinde yeni bir kırılmanın ve potansiyel bir resesyonun habercisi olabilir.
