2022’ye küresel merkez bankalarının artan ve kalıcı olmasından endişe edilen enflasyona karşı attığı adımlarla devam ediyoruz. Fed’in önderliğinde birçok merkez bankası politika faizlerinde şahin adımlar atarak enflasyonun önüne geçmeye çalışıyor. Son olarak küresel piyasaların yakından takip ettiği Avrupa Merkez Bankası (ECB) 11 yıl aranın ardından ilk kez üç temel politika faizinde artışa gitti ve negatif faiz dönemine son verdi. Tüm bu gelişmeleri ve etkilerini Nurol Bank Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Akkurt, MarineDeal News okurları için değerlendirdi stagflasyon
Merkez bankalarının para piyasaları tarafından adım adım takip edilen para politikaları enflasyona ne kadar etki eder? Küresel piyasalar kalıcı ve yüksek enflasyondan ne zaman kurtulur?
Enflasyonist ortamlarda klasik ekonomi bilimine göre faiz artışı ile ekonomi yavaşlatılarak paranın alım gücünün korunması sağlanmaya çalışılır. Paranın alım gücüyle mal ve hizmetler arasındaki dengenin korunması veya diğer bir değişle paranın değersizleştirilmesi önlenmeye çalışılır. Pandemi nedeniyle bozulan arz talep dengesi, tedarik zincirinin bozulması ve hükûmetlerin ekonominin baş aktörü olan insan faktörünü ayakta tutabilmek için piyasaya parasal (parasal genişleme) müdahaleleri, hibeleri, bugünkü enflasyonist ortamı doğurmuştur. Ukrayna-Rusya savaşı da buna tuz biber ekmiştir. Tek başına parasal tabanı en çok genişleten Fed, aynı zamanda bir anlamda dünyanın da merkez bankası olduğu için tüm dünya Fed’in attığı veya atacağı adımları yakından takip etmekte. Bu nedenle doğal olarak Amerikan Merkez Bankası’nın politikaları referans alınmaktadır. Bu önlemler doğal olarak talebi azaltacağından arz fazlasına yol açması haliyle fiyatların düşmesi amaçlanmakta. Başarı sağlanır mı sorusunun cevabı ise bana göre kısmidir. Sebebi de yukarıda bahsettiğim birden çok faktör. Tahminen 2023’ün ikinci yarısından itibaren gelecekte ne olacağını ve enflasyondaki kalıcı düşüşü görebiliriz. Ancak anormal bir gelişme, iklim değişikliği, salgın hastalık, savaş veya siyasi istikrarsızlık bu durumu daha da uzatabilir, hatta bozabilir de. stagflasyon
Piyasalar uzun süredir resesyon korkusu sarmalında. Her ne kadar bu kaygılar bir süredir fiyatlansa da resesyonun yaratacağı tahribat merak ediliyor. Ekonomilerde meydana gelen belirgin düşüş beklentisi genel anlamda piyasalarda bir karamsarlık yaratıyor. Bazı uzmanlar ise enflasyonla birlikte durgunluğun olduğu senaryonun uzak olduğunu düşünüyor. Sizce resesyon ihtimali ne kadar yakın? stagflasyon
Bu kadar dengesizliğin ve çalkantının ardından resesyon kaçınılmaz oldu. Burada tüm dünyada biraz da hayat pahalılığından da bahsetmek lazım. Mal ve hizmet fiyatlarında açıklanan enflasyon rakamlarının üzerinde artışlar oldu. Ücretler aynı şekilde artmadı bu nedenle alım gücü azalan hane halkı, doğal olarak tüketimi azaltmak suretiyle talebi kısacaktır. Para politikaları doğal olarak bu şekilde desteklenmiş olacaktır. Diğer taraftan tedarik zincirlerinin hemen düzelmesi söz konusu olamayacağından fiyat artışları devam edebilir bu da bizi stagflasyona götürecektir. Ben kısa bir süre de olsa stagflasyon yaşayacağımızı düşünüyorum.
Peki enflasyon beklentilerinin kontrolden çıktığı noktada para ve maliye politikalarının işlevselliği ne kadar işe yarar?
Yukarıda maliye politikalarından fazla bahsetmedik. Bu uygulanan ve uygulanacak para politikalarının yanı sıra mali politikaların da uyumlu bir şekilde uygulanması gerekir. Artık devlet destekleri, hibeler kaldırıldığından, mali politikalar bir anlamda para politikalarını desteklemeye başladı. Haliyle para tabanının genişlemesi durdurulacaktır. Bu da enflasyonla mücadelede en temel harekettir. Para tabanı çeşitli yöntemlerle daraltılarak para politikalarının etkinliği artırılır. Ancak, bunların acı bir reçete olduğu unutulmamalıdır.
Aynı zamanda yeniden yüksek sesle konuşulmaya başlanan artan Covid-19 vakaları var. Özellikle sıfır vaka hedefiyle hareket eden dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin’den gelen haberler nedeniyle, kapanmaların yeniden yaşanabileceği öngörülüyor. Bu süreç sonbaharda ekonomiler için ne anlam ifade eder?
Şu anda bazı kısıtlamalar devam ettiği için daha kötü bir durum olmaz diye biraz iyimser düşünüyorum. Gerçi yavaşlamaya başlayan dünya ekonomisi ve düşük tüketim hızı, bu olumsuz faktörün etkisini azaltacaktır.
Ukrayna ve Rusya arasında devam eden savaş, hem fiyatlamalarda hem makroekonomide hem de merkez bankalarının atacağı adımlarda etkin oldu. Savaş bitse dahi Rusya’ya yapılan yaptırımların devam edeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Bu süreçte pandemi sonrası toparlanması beklenen ekonomiler ise yeni bir darbe alarak ayakta kalmaya devam ediyor. Sizce bu belirsizlik ne kadar daha sürer ve etkileri azalır mı yoksa çoğalır mı?
Eğer öngörülerimiz doğru ise dünya ekonomisinde yavaşlama olacaksa ve şu anda yaşanan enerji krizi de bu etkiyi törpüleyecektir. Tüketim azalacağı için arzdaki sıkıntılar daha az etkili olacaktır.
Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
