Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği, Resmî Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik, sanayi kaynaklı kirliliği önlemek, çevresel sürdürülebilirliği artırmak ve sanayide yeşil dönüşüm hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla 1 Aralık 2025’te yürürlüğe girecek.
Yeni düzenleme, sanayi tesislerinin çevresel etkilerini en aza indirmek için sıfır kirlilik hedefi doğrultusunda kapsamlı kurallar getiriyor. Özellikle hava, su, toprak, gürültü ve koku kirliliğinin kaynağında önlenmesi, kaynakların verimli kullanılması ve döngüsel ekonomiye geçiş konularına vurgu yapılıyor.
Hangi tesisleri kapsıyor?
Yönetmelik, sanayi faaliyetlerini içeren EK-1 ve EK-2 listelerinde yer alan tesisleri kapsıyor. Bu kapsamda aşağıdaki sektörler düzenleme altına alınıyor:
- Kimya sanayi: Organik ve inorganik kimyasal üretim tesisleri, petrol rafinerileri.
- Enerji tesisleri: Termik santraller, biyokütle enerji üretim tesisleri.
- Metalurji ve madencilik: Demir-çelik fabrikaları ve metal döküm tesisleri.
- Atık yönetimi: Atık yakma tesisleri, geri dönüşüm ve atık su arıtma tesisleri.
- Gıda ve tarım: Hayvan besleme ve tarımsal işleme tesisleri.
- Kâğıt ve tekstil sanayi: Kâğıt üretimi ve tekstil işleme tesisleri.
Ancak milli güvenlik faaliyetleri, araştırma ve geliştirme projeleri ve yeni süreçlerin test edildiği tesisler yönetmelik kapsamı dışında bırakılıyor.
Sanayide yeşil dönüşüm belgesi zorunlu hale geliyor
Yönetmelikle birlikte Sanayide Yeşil Dönüşüm (SYD) belgesi, çevreye duyarlı faaliyetlerin temel şartı haline geliyor. Tesisler çevresel performanslarına göre A’dan F’ye kadar derecelendirilecek. 2030 yılına kadar tüm sanayi tesislerinin en az D kategorisinde SYD belgesi alması zorunlu hale getirilecek.
Bu belge, sanayi işletmelerinin sıfır kirlilik ve karbon nötrlüğü hedeflerine ulaşmasında önemli bir araç olacak. Ayrıca SYD belgesine sahip tesisler, teşvik, hibe ve kredi gibi finansal desteklerden yararlanabilecek.
Yeni teknolojiler ve çevresel standartlar öne çıkıyor
Sanayi tesisleri, yönetmelikte belirtilen Mevcut En İyi Teknikler (MET) ve Emisyon Sınır Değerleri (ESD) gibi standartlarla uyumlu olacak. Bu standartlar, sanayide temiz üretim tekniklerini teşvik ediyor ve hava, su, toprak kirliliğinin önlenmesine yönelik önemli adımlar içeriyor.
Yaptırımlar ve Bakanlık görevleri
Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden işletmeler hakkında 2872 sayılı Çevre Kanunu çerçevesinde idari yaptırımlar uygulanacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, SYD belgelendirme sürecini denetleyecek ve ulusal çevre politikalarını belirleyecek. İl müdürlükleri ise başvuruları inceleyecek, uygunluk raporları hazırlayacak ve tesislerin performanslarını takip edecek.
Avrupa standartlarına uyum
Bu düzenleme, Avrupa Birliği’nin 2010/75/AB sayılı Endüstriyel Emisyonlar Direktifi ile uyumlu olarak hazırlandı. Türkiye’nin uluslararası çevre hedefleri doğrultusunda önemli bir adım olarak değerlendirilen yönetmelik, sanayi tesislerinin çevresel etkilerini minimize ederek daha temiz bir gelecek için zemin hazırlıyor.
