Deniz Ticaret Odası (DTO) ekonomi danışmanı ve Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Oral Erdoğan, DTO’nun aylık olağan toplantısında, “global denizcilik ve ekonomi” konulu bir sunum yaptı. Yıllarca yaptığı araştırma ve çalışmaların bir kısmına özetle değindiği ve grafiklerle de desteklediği sunumunda Erdoğan; faiz açıklığının negatife geldiği, yani ABD’nin 10 yıl vadeli tahvillerinin iskonto oranının 3 aylık faiz oranlarından daha düşük hale geldiği dönemi takip eden iki veya üç çeyrek sonra, global ekonomideki büyümenin dip seviyelere doğru gerilediğine vurgu yaptı. Daha önce yaşanmış olan ve son yaşadığımız ekonomik krizlerden de örnekler veren Erdoğan, “Bugüne gelindiğinde, şu anda mevcut durumdaki faiz açıklığı yüzde 2.5-3 civarında ve son 7-8 çeyrektir de pozitif seviyelerini koruyor. Bu durum ise önümüzdeki en az 8-10 çeyreğin, yani 2-3 senenin kesinlikle ekonomik büyümeye işaret ettiğini gösteriyor” diye konuştu.
Global ekonomiyi daha iyi yorumlamak için altın ile petrol arasında bir parite ilişkisi kurduğunu belirten Erdoğan, “Bu ilişki, basitçe anlatmam gerekirse, 1 ons altınla kaç varil petrol alındığını gösteriyor. Kriz dönemlerinde parite yukarı çıkarken, ekonomik canlanmanın olduğu dönemlerde aşağı seviyelerde bulunur. 1946 yılından bugüne kadar olan dönemin tarihi ortalaması 15.6-16 varil seviyeleri. Bugüne baktığımızda, parite 17-18 varil civarında. Yani şu anda, normal dönem seviyelerindeyiz. Rezerv birikimi yüksek dönemdeyiz. Üretim ve tüketim artışı ile altın/petrol paritesinin çok daha fazla yükselmesi beklenmemeli” diye konuştu.
“Global filo artacak”
Sunumunun denizciliğe ayırdığı bölümünde Erdoğan, 2010’un 11 aylık döneminde 15.5 trilyon dolar ile dünya ticaretinin 2008’de ulaşılmış olan ve maksimum olarak nitelenen seviyelerini yakaladığını belirterek, “2009’da krizin etkisiyle gelinen 13.7 trilyon dolar’lık seviyeye göre, 2010’da ciddi bir ivme yakalandı. Tonaj olarak bakıldığında ise daha fazla artış olduğunu görüyoruz” diye konuştu. 2010’da 1 dwt gemi kapasitesi ile ortalama 6 bin dolar’lık bir ticarî değer taşındığını ifade eden Erdoğan, “Buna tonaj olarak bakarsak, yani 1 dwt’lik kapasite ile ne kadar yük taşınıyor diye bakarsak, denizciler için 2010’un 2009’a göre takdir edilmesi gereken bir yıl olduğunu görüyoruz” dedi.
Önümüzdeki dönem için filo anlamında tahminde de bulunan Erdoğan, “2011 ve 2012’de, ortalama bazda global filonun artışına hızla devam edeceğini kesinlikle söyleyebilirim. Global filo 1.5 milyar dwt’ye ulaşabilecek gibi görünüyor” dedi.
Şu anda sipariş halindeki gemilerin yaklaşık değerinin 380 milyar dolar olduğunu kaydeden Erdoğan, “Bunların yaklaşık 180 milyar dolar’lık kısmı 2011’de tamamlanacak. 2012’de 100 milyar dolar ve 2013’te 60 milyar dolar’lık kısmı tamamlanacak. Bankacılık kesiminin bu miktarın yüzde 80’ini kredilendirmesi gerekiyor. Bu da, yaklaşık 300 milyar dolar anlamına geliyor. Bu kredinin ne kadar mümkün olduğu noktasında şu anda sorun var. Sorunu rahatlatan bir tek faktör, maliyetlerin 3-4 sene önceye göre düşmesidir. Bugün için Türk denizcilik firmalarını da dahil edebileceğimiz bir kesim, Libor + 4 ile kredi sağlayabiliyor. Bunun maksimum seviyesi de yüzde 12’dir. Yani bu şu anlama geliyor; şu anda yüzde 12’nin üzerinde kredi bulunması halinde, o işe hiç girilmemelidir” şeklinde konuştu.
