İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Balıkçılık ve Su Ürünleri İşleme Teknolojisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Taner Yıldız, Marmara Denizi’ndeki tombik balığı sayısının arttığını söyledi
1980-1989 yılları arasında kaydedilen yıllık ortalama deniz suyu sıcaklığı 15 derece iken, 2012-2022 yılları arasında bu sıcaklık 17 dereceye çıktı. Artan sıcaklık, avcılık ve kirlilikle ekosistemde değişikliğe neden oldu. Palamut balığı sayısında azalma riski ortaya çıkarken, tombik balığında ise, artış gözlendi.
7 – 23,4 derece sıcaklıklarında yaşayabilen palamut balığı için ideal ortam ısısı 10,7 derece iken, 13,6 – 29 derece sıcaklıklarında yaşayabilen tombik balığı için bu değer 26 derece.
Yıldız, AA muhabirine verdiği röportajda dış görünüşleri birbirine benzeyen balıkların, göçebe Scombridae familyasının üyeleri olduğunu söyledi. Tombik balığının zararlı bir tür olmadığını ve tüketilebileceğini de ekledi.
“Tombik balığının Marmara’da artması iklim değişikliği, avcılık ve kirlilik sonucu”
Yıldız, sıcaklığın balık türleri üzerindeki etkisini şu sözlerle açıkladı, “Tombik balığının Marmara’da artması iklim değişikliği, avcılık, kirlilik gibi baskıların kombine neticesi sonucunda görülen bir durum. Suların ısınması denizlerdeki türlerin dağılımını etkiliyor. Marmara, diğer denizlerimiz kadar olmasa da ısınıyor, bu ısınmanın bir göstergesi olarak tombik giriyor olabilir. Olayların bir tanesi su sıcaklığının yavaş yavaş artması ki bu tür, sıcak sulara alışkın, biraz tropikal bölge türü ve kuzeye doğru daha fazla genişlemiş olabilir. Palamut, lüfer, tombik, yazılı orkinos, orkinos avcı türler ve birbirileriyle besin rekabetine giriyorlar, yem türlerinin üzerinden beslenen birkaç predator tür olmadığında diğer türlere yer açılıyor”
Sıcaklığın tek etken olmadığını not düşen Yıldız, Ege ve Akdeniz balığı olan tombiğin, Türkiye İstatistik Kurumu’nun av kayıtlarına göre, Marmara Denizi’ne 2005 yılında girmeye başladığını söyledi. Tombik, ısınan suların etkisiyle çoğalsa da Yıldız’a göre, aşırı palamut avı palamuttaki azalmanın ve tombikteki artışın nedenlerinden biri.
“Çok fazla avlıyoruz, herhangi bir kota yok”
Yıldız,”İstanbul Boğazı çok dar bir suyolu. Beykoz ve Sarıyer koylarında gırgır balıkçılığına izin veriliyor. Bu durum aşırı avlanmaya neden oluyor, daha ilk üreme boyuna gelmemiş balıklar avlanıyor. Çok fazla avlıyoruz, herhangi bir kota yok. Zaten kirlilik var, sular ısınıyor, bu türlerin başka denizlere gitme ihtimali artıyor” dedi.
Marmara Denizi’ndeki oksijen azlığına da dikkat çeken Yıldız, palamut ve tombikle aynı familyadan olan orkinos balığının uzun süredir görülmemesini bu nedene bağladı. Denizdeki ekosistemi korumamız gerektiğine şu sözlerle dikkat çekti:
Bizim, ilk üreme boyunun altında tek bir balığın dahi avlanmasına izin vermememiz lazım çünkü stoklarımız çok fazla yıpranmış. Kotayı bugün hesaplayıp yarın kullanmamız gerekir. Özellikle karaya çıkış noktalarında muhteşem bir denetlememizin olması gerekiyor. Gırgır teknelerine gerekirse gözlemci koymamız lazım. Ağları sezon başında değil, ortasında, belki her ay ölçmek lazım. Bizim bildiğimiz, alışık olduğumuz, tükettiğimiz türlerin yerine daha alışkın olmadığımız yeni türler, bilmediğimiz türler geliyor.
AA
