Orta ve Güney Amerika arasında bir bağlantı noktası olan Kolombiya, yüzölçümü bakımından Latin Amerika ülkeleri arasında 5. büyük ülkedir. 45 milyonu aşan nüfusu ile dünyada en fazla nüfusa sahip 29., Latin Amerika’da ise 3. ülke olan Kolombiya, dünyada İspanyolca konuşan nüfus açısından 2. büyük ülkedir.
Genel ekonomik durum
Kolombiya, Latin Amerika’nın 4., dünyanın 28. büyük ekonomisidir. OECD’ye üye olmayan ekonomilerin de en büyüklerinden biridir. Kişi başı GSYİH son 6 yılda ikiye katlanmış olup, orta sınıf giderek genişlemektedir. 2011 yılında ülke ekonomisi yüzde 5.9 oranında büyümüştür.
Economist Intelligence Unit tarafından, BRIC ülkelerine (Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin) ek olarak belirlenen yeni gelişmekte olan ülkeler sınıflaması CIVETS (Kolombiya, Endonezya, Vietnam, Mısır, Türkiye ve Güney Afrika Cum.) içinde Latin Amerika’dan yalnızca Kolombiya yer almaktadır. Bu ülkeler nüfusları, dinamik ve istikrarlı ekonomileri ile geleceğin yıldız ekonomileri olarak görülmektedir.
HSBC tarafından hazırlanan ve 2050 yılında dünya ekonomilerinin büyümelerine ilişkin öngörüleri içeren bir rapora göre, Kolombiya en iyi 26. ekonomi olarak gösterilmektedir. Raporda, ülke GSYİH’sinin yüzde 155 artışla 2050 yılında 725 milyar dolara ulaşacağı; kişibaşı gelir, nüfus ve yatırım göstergelerinde de önemli ölçüde gelişme kaydedileceği öngörülmektedir. Kolombiya’nın Latin Amerika ülkeleri içinde en yüksek büyüme kaydedecek ülke olacağı tahmin edilmektedir (The World in 2050, Ocak 2011).
Sektörler
Ekvatora yakın konumu, toprak çeşitliliği ve Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya ülkelerine kıyasla su kaynaklarının bolluğu, Kolombiya’da çok çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilmesini sağlamaktadır. Tarım üretiminin temelini kahve, kesme çiçek, muz, pirinç, tütün, mısır, şeker kamışı, kakao, yağlı tohumlar ve sebze oluşturmaktadır. Ormancılık, balıkçılık ve hayvancılık da yaygındır.
Sanayi sektörü, GSYİH’nin yüzde 38’ini oluşturmakta ve işgücünün yüzde 13’ünü istihdam etmektedir. Üretim faaliyetleri daha çok Medellin, Bogota, Cali ve Baranquilla çevresinde toplanmıştır. Sanayi üretimi tekstil (ülkede üretilen pamuk ve yünün kullanıldığı); konfeksiyon ve ayakkabı, gıda işleme; içecek, tütün, demir-çelik (kısmen ülkede çıkarılan cevher kullanılarak); madencilik, otomotiv; kimya, petrolden oluşmaktadır.
Kömür ve petrol, Kolombiya’nın en önemli ihraç kalemleridir. Dünyanın 5. büyük kömür ihracatçısı olan Kolombiya, petrol rezervleri açısından da Güney Amerika’da 5. sırada yer almaktadır.
Doğrudan yabancı yatırımlar
Standard&Poor’s, Moody’s ve Fitch gibi derecelendirme şirketleri tarafından son yıllarda yapılan çalışmalarda yatırım notu, dış ticaret ve finansal göstergeleri iyileşen Kolombiya ekonomisi, dış şoklara dayanıklı ve orta dönemde dış yatırımlar açısından son derece elverişli bir yapı sergilemektedir. The Independent gazetesi de, Kolombiya’yı yatırım koşulları ve kalkınma yönünden iki yeni Latin Amerika ülkesinden biri olarak göstermiştir.
Dünya Bankası tarafından hazırlanan yıllık raporlar serisi “Doing Business 2012”nin sonuçlarına göre, Kolombiya iş yapma kolaylığı açısından dünyada 183 ülke içinde 42. sırada, (Singapur 1. sırada, Türkiye 71. sırada), Latin Amerika ülkeleri içinde 3. sırada (Şili 1. sırada) yer almaktadır.
Heritage Foundation&Wall Street Journal tarafından yayınlanan Ekonomik Serbestlik Endeksi’ne göre Kolombiya 2012 yılı itibarıyla dünyada 45. sırada (Hong Kong 1. sırada, Türkiye 73. sırada) yer almaktadır.
Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2012-2013 yılları için yayınlanan Küresel Rekabet Raporu’nda ise Kolombiya rekabetçilik düzeyi açısından dünyada 144 ülke içinde 69. sırada (İsviçre 1. sırada, Türkiye 43. sırada), Latin Amerika’da 9. sıradadır (Porto Riko 1. sırada).
Dış ticaret
2011 yılı itibarıyla dış ticaretinde 2.2 milyar dolar fazla veren Kolombiya’nın ihracatının aynı yıl yüzde 43, ithalatının ise yüzde 34 arttığı görülmektedir. Ülkenin ihracatı, toplam ihracatın yüzde 64’ünü oluşturan petrol ve petrol ürünlerine ve taşkömüründen elde edilen katı yakıtlara (yüzde 9.5) bağımlı bir yapı sergilemektedir.
Kolombiya’nın 2011 yılı ithalatında işlenmiş petrol ürünleri (yüzde 7), otomobil ve steyşın vagonlar (yüzde 5.1) ve hava taşıtları (yüzde 4.9) en yüksek paya sahip ilk üç ürün grubudur. Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, makine-teçhizat, ilaç, mısır, traktör, kauçuk lastik ve iş makineleri ise ülkenin ithalatındaki diğer başlıca ürünlerdir. Türkiye 2011 yılında Kolombiya’nın ihracatında 22., ithalatında ise 37. sırada yer almıştır.
Dış ticaret politikası ve vergiler
Kolombiya, serbest piyasa ekonomisinin hakim olduğu ve özellikle ABD ile yakın ticari ilişki içinde bulunan bir ülkedir. 1990’lı yıllardan itibaren sürdürülen liberal ekonomi politikaları sayesinde, ithalat sınırlamaları hafifletilmiş ve birçok sektör yabancı yatırıma açılmıştır. Bununla birlikte tarım ürünleri halen koruma altındadır. Kolombiya’ya ithalatta yüzde 0-20 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi uygulanmaktadır. Birçok sermaye ve endüstriyel üründe bu oran yüzde 5’i geçmemektedir. KDV oranı ise yüzde 16’dır.
Türkiye ile ticaret
Kolombiya, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın uygun görüşü ve Müsteşarlık Makamı’nın 13/04/2012 tarih ve 2012/365 sayılı onayı ile 2012-2013 döneminde öncelikli ülkelerinden birisi olarak belirlenmiştir.
2011 yılında Kolombiya’ya ihracatımızın yüzde 110,6 oranında, bu ülkeden ithalatımızın ise yüzde 128,5 oranında arttığı görülmektedir. İki ülke arasındaki ticarette 2003 yılından itibaren Türkiye aleyhinde seyreden dış ticaret açığı ise yüzde 131 artışla 564 milyon dolara yükselmiştir.
Pazar ile ilgili bilgiler
n Kolombiya pazarına girişte bir acente ya da temsilci veya distribütör ile çalışılmasında fayda vardır. Kolombiya, kişisel ilişkiler ve güvenin önemli olduğu bir pazardır.
n Şirket kurma ve yatırım sürecinde yerel bir avukatla çalışılmalıdır.
n Pazarlama, eğitim, numune, yedek parça, satış sonrası servis gibi konularda acentenin desteklenmesi ve sıkça ziyaret edilmesi gerekmektedir.
n Kalite ve fiyat düzeyinin iyi ayarlanması gerekmektedir.
n Kolombiya’da, her ne kadar büyük şehirlerdeki suç oranında büyük düşüş yaşanmış ise de güvenlik ile ilgili önlemlere özellikle kırsal kesimde ve büyük şehirlerde dikkat edilmelidir.
n Kolombiya’da Türk halkı veya iş adamlarımıza yönelik bir ön yargı bulunmamakta, ancak ülkemiz hakkında bilgi eksikliği söz konusudur.
İşadamlarının pazarda dikkat etmesi gereken hususlar
Kolombiya’nın resmi dili İspanyolca olup, İngilizce de iş çevrelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülkenin resmi para birimi Kolombiya Pesosu’dur. Kolombiya’nın yerel saati Türkiye’den 7 saat geridedir. Büyük şehirlerdeki suç oranında son yıllarda büyük ölçüde düşüş yaşanmış ise de güvenlik ile ilgili önlemlere dikkat edilmelidir.
Genel değerlendirme ve öngörüler
Kolombiya, Latin Amerika ülkeleri arasında politik ve sosyal açıdan belirli bir istikrarı sağlamış, terör ve uyuşturucu sorunlarını önemli ölçüde çözerek güvenlik problemini azaltmış, kısa vadeli sürdürülebilir büyüme hedefi yüzde 6 olan ve her yıl GSYİH’sinin yüzde 10’unu Ar-Ge harcamalarına aktaran bir ekonomi haline gelmiştir. Brezilya ve Meksika gibi bölgedeki güçlü ekonomiler ile rekabette öne çıkma hedefinde olan Kolombiya, son yıllarda sanayi altyapısını geliştirme, üretim süreçlerini modernize etme, ihraç ürünlerini ve pazarlarını çeşitlendirme çalışmalarına hız vermiştir.
