İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri Deniz Ticaret Odası (İMEAK DTO)’nın mayıs ayı Meclis Toplantısı ve müteakiben yapılan 5’inci Müşterek Meslek Komiteleri Toplantısı, 7 Mayıs 2020 Perşembe günü, koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle video konferans yöntemiyle gerçekleştirildi.
İMEAK DTO Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır başkanlığında gerçekleştirilen mayıs ayı Meclis Toplantısı’nın ardından 5’inci Müşterek Meslek Komiteleri Toplantısı’na geçildi. Toplantıya, son Başbakan ve AK Parti İzmir Milletvekili Binali Yıldırım konuk olarak katıldı. Yıldırım, Türkiye ve dünyada Covid-19 gündemi ve sonrasında yaşanması beklenen durumlar hakkında değerlendirmelerde bulundu. Toplantıya ayrıca, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı eski Müsteşarı, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) nezdinde Türkiye Daimi Temsilcisi Büyükelçi Suat Hayri Aka da, Kanada’dan video konferans ile konuk olarak katıldı.
Denizcilik sektörü dahil olmak üzere hayatın tüm alanlarında hiçbir şeyin artık eskisi gibi olmayacağını belirten Binali Yıldırım, “Denizcilik sektörü olarak Covid-19 sonrası iş tutuş şekillerimizi ve dünyanın denizcilikte hangi yeni uygulamalara gireceğine yönelik düşüncelerini yakından takip etmemiz gerekir. Yeni kurallar gelecek. Dijital teknolojiler daha çok kullanılacaktır. Uzaktan kontrollü gemiler söz konusu olacaktır. Fosil yakıtların gittikçe daha az kullanılacağı, elektrikli ve çevre dostu yakıtlarla işletilen gemiler söz konusu olacaktır. Dolayısıyla gerek gemilerde gerek kara tesislerinde dijital teknolojiler çok yaygın olarak kullanılacaktır. Gemi adamlarımızın buna göre donanımlı hale getirilmesi önemli olacaktır. Gerek IMO gerek diğer uluslararası organizasyonlar denizciliğin kurallarını, geleceğini belirleyecek yeni çalışmalara hız verecek. Türkiye bu yapı içerisinde izleyici değil karar verici konumda olmayı başarmalıdır. Bunu da Deniz Ticaret Odamız, Bakanlıklarımız, diğer sivil toplum örgütlerimizin müşterek çalışmasıyla başarabiliriz.
Türkiye bu krizden bir fırsat penceresi açabilir. Bununla ilgili çalışmalarımızı yapıyoruz. Çünkü Türkiye’nin hazır bir alt yapısı var, üretim kabiliyeti var, yetişmiş insan gücü var. Gelişmiş ülkeler her ne kadar ABD, Avrupa bu kriz dolayısıyla küçülecekse de, bunun yanı sıra dünyada bu kriz sonrası alt yapısı yetersiz hale gelen, üretim kabiliyetini kaybeden ülkelerin yerini alacak bir Türkiye var. Çin, tek başına artık bu işi götüremez. Türkiye bu anlamda Pazara yakınlığı dolayısıyla ve yetişmiş insan gücü dolayısıyla çok büyük bir boşluğu dolduracak imkân ve fırsata sahip. Şansımız Covid sürecinde başarılı bir performans göstermemizdir. Dünya bunu görüyor. Türkiye’nin bu konudaki başarısını, hakkını herkes teslim ediyor. Bu da bize Covid sonrası güvenilen ülke fırsatını veriyor. Nerede verecek? Turizmde verecek, ticarette verecek, uluslararası ilişkilerde verecek. Bu fırsatı ülkemizin katma değerine dönüştürmek elbette ki bizim öncelikli görevimiz olacak,” şeklinde konuştu.
‘‘Normale dönüş için 1-1,5 yıllık bir süreci yönetmeye hazırlıklı olmalıyız’’
İMEAK DTO Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran da yaptığı konuşmada, Covid-19 ile mücadelenin ön safında yer alan doktor, hemşire ve tüm sağlık çalışanlarına iyi dileklerde bulunarak, denizcilerin de büyük bir teşekkürü hak ettiğini dile getirdi. Tamer Kıran, “Bu kriz sürecinde bütün dünya, sektörümüzün ne kadar hayati bir öneme sahip olduğunu çok net bir şekilde gördü. Toplumun günlük ihtiyaçlarının karşılanması, tedarik zincirinin bozulmaması için emek ve mesai harcayan tüm denizcilerimize şükranlarımı sunuyorum. Hakikaten fevkalade önemli bir hizmet sundular, sunmaya devam ediyorlar,” dedi.
Tüm dünyada olduğu gibi pandeminin ekonomimize olumsuz yansımasının hem arz yönlü hem de talep yönlü olarak gerçekleştiğini belirten Tamer Kıran, “Ötelenen üretimin devreye girmesi ile beraber ilk etapta ekonomik aktivitede görece güçlü bir toparlanma olasılığı yüksektir. Fakat başta turizm ve ulaştırma olmak üzere hizmet sektörlerindeki toparlanma zamana yayılacaktır.
Toparlanmanın tekrar ivme kazanması için pandeminin ikinci bir dalga olarak gelmemesi, bu süreçte etkili ilaç tedavisinin devreye girmesi ve koruyucu aşı önemli bir faktör olacaktır. Bu çerçevede firmalarımız eski normale dönüş için 1-1,5 yıllık bir süreci yönetmeye hazırlıklı olmalıdır. Yaşadığımız sürece ilişkin belirsizliğin yüksek olması nedeniyle temkinli bir iyimserliği korumak önemli görünmektedir,” diye konuştu.
Denizcilik sektörü için dünya ekonomisinin ve dünya ticaret hacminin büyüme oranının önemli parametreler olduğunu kaydeden Tamer Kıran, “Bildiğimiz gibi emtia fiyatları dünya ekonomisinin büyüme eğilimi için önemli bir göstergedir. Bu emtialar arasında ayrı bir yere sahip olan petrol fiyatlarında geçtiğimiz ay çok sert düşüşler hatta negatif fiyatlar bile oluştu. Petrol talebinin yüzde 30’a yakın düştüğü, arzın ise yüzde 10 bile düşemediği bir ortamda stok yapma imkânının bile kalmaması bu sonucu getirdi. Buna bağlı olarak VLCC (Çok Büyük Ham Taşıyıcı) ve ULCC (Ultra Büyük Ham Taşıyıcı) gemilerinin depo gibi kullanımıyla günlük getirilerinde ciddi artışlar ortaya çıktı. Arz yönlü ciddi kesintiler gündeme gelmedikçe geçtiğimiz ay kadar olmasa bile talep yetersizliğinin fiyatlara baskı yapma, buna bağlı olarak da VLCC ve ULCC’lerin yüksek getiri sağlama olasılığı önümüzdeki dönemde de devam ediyor,” dedi.
2019 yılında yüzde 0,9 büyüyen dünya ticaretinin 2020 yılında yüzde 11 daralması, 2021 yılında ise yüzde 8,4 büyümesi beklendiğini kaydeden İMEAK DTO Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, “Bu yılki daralma büyük oranda yılın ilk yarısında yaşadığımız gelişmeler sonucu gerçekleşmiş olacak. Denizcilik sektörü için de yılın ikinci yarısı ve gelecek yılı temel senaryoda bir toparlanma dönemi olarak düşünmek mümkün. Bu toparlanma ve sonrasında tedarik zincirlerindeki riski azaltmak anlamında Çin’in dünya imalat sanayi üretimindeki payının azaldığı, alternatif lojistik ve üretim merkezlerinin ortaya çıktığı bir döneme girme ihtimalimiz bulunuyor. Bir başka ifade ile tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılması, bunun taşıma yolları ve limanların dikey entegrasyonunda değişimler ortaya çıkarması söz konusu olabilir. Tüm bu değişimler ülkemiz için fırsatlar yaratacaktır. Buna hazırlıklı olmak, sürecin dinamiklerini doğru okumak fırsatları realize etmek açısından önemli olacaktır,” şeklinde konuştu.
İMEAK DTO üyelerinin en büyük sıkıntısı olan finansman kaynağı bulma sorununu gidermek için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği öncülüğünde yoğun çabalar sarf ettiklerini anlatan Tamer Kıran, “Bu çabaların sonucunda Türkiye Halk Bankası tarafından kullandırılan İşe Devam Desteği-Küçük İşletme Cansuyu Kredisi’nden üyelerimiz faydalanabiliyorlar. Yine, Kredi Garanti Fonu’nun kefaleti ve Odamızın maddi katkılarıyla Nefes Kredisi, Denizbank tarafından hayata geçirildi. Nefes Kredisi için Odamızın kaynaklarıyla yaklaşık 60 milyon TL’lik kredi hacmi sağlamayı hedefledik. Şu an itibarıyla Nefes Kredisi için 300 adet, Halkbank Cansuyu Kredisi için 17 adet faaliyet belgesi vermiş durumdayız. Bu süreçte üyelerimizin sıkıntılarını da göz önüne alarak Nefes ve Cansuyu kredi talepleri kapsamında vermiş olduğumuz faaliyet belgelerinden ücret almıyoruz. Meclisimizin bu konudaki onayı için de ayrıca teşekkür ediyorum. Tüm bu desteklerin zor zamanda mikro ölçekteki şirketlerimizin dertlerine bir nebze derman olacağına inanıyoruz,” diye konuştu.
Bir yandan da, salgın sürecinde sektörümüzü yakından ilgilendiren ve sorun teşkil eden konularda ilgili bakanlıklar ve kurumlarla yakın işbirliğini sürdürdüklerini belirten Tamer Kıran, salgında dünya genelinde uçuşların durdurulması neticesinde gemi çalışanlarının değişimi sürecinde ciddi sıkıntılar yaşandığını söyledi.
Deniz çalışanlarını unutmadıklarını, imkânlar dâhilinde en iyisini yapmaya çalıştıklarını anlatan Tamer Kıran, “Şahsi görüşüm kısmetse Ramazan Bayramı’ndan sonra, yurtdışı tarifeli uçak seferlerinin başlaması ile deniz çalışanlarımızı evlerine döndürmeye başlarız diye ümit ediyorum. Bu konuda herkesin anlayış gösterdiğini duyuyorum. Onlar da durumu görüyorlar. Bu vesile ile deniz çalışanlarımıza şükranlarımı sunuyorum. Bu konudaki sabırlarına bir müddet daha devam etmelerini istiyorum,” dedi.
Ayrıca, deniz turizmi sektörüne ilişkin destek taleplerden “Turizm Amaçlı Sportif Faaliyet İşletmelerinin Belge Sürelerinin Uzatılması” konusunu Kültür ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ilettiklerini belirten Tamer Kıran, turizm amaçlı sportif faaliyet işletmelerinden 5 yıla kadar izin verilen ve 2020 yılında turizm işletme belgesi yenilenmesi gerekenlerin, yenileme yapılmaksızın ve belge bedeli alınmaksızın mevcut belgelerinin 2020 yılı için de geçerli kabul edilmesinin uygun görüldüğünü söyledi.
Salgına karşı ilaç veya bir aşı veya bulununcaya kadar hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını artık yeni yaşam ve çalışma şekillerine alışmamız gerektiğini belirten Tamer Kıran, “Covid-19 salgını nedeniyle her yıl düzenlediğimiz geleneksel iftar yemeğimizi bu yıl maalesef yapamıyoruz. Onun yerine Odamız bütçesinden, TOBB’un da desteğini katarak ihtiyaç sahibi 2 bin 180 kişiye alışveriş çeki hediye ettik. Yardım çekleri şubelerimizdeki Meclis Üyelerimizin gayretleriyle yerlerine ulaştırıldı,” dedi.
Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
