Mustafa Kemal Atatürk’ün Harbiye Mektebi’ne girişinin yıl dönümünde, onun askerî eğitim hayatına kısa bir bakış sunuyoruz. 13 Mart 1899’da Harbiye’ye adım atan genç Mustafa Kemal, burada sadece askerî disiplin ve teknik bilgileri öğrenmekle kalmamış, aynı zamanda liderlik vasıflarını geliştirmiştir. Onun, Harbiye yıllarında aldığı eğitim, Osmanlı İmparatorluğu’nun zor zamanlarına tanıklık etmesini sağlamış, ilerleyen yıllarda büyük bir lider olarak yükselmesine zemin hazırlamıştır. İşte Mustafa Kemal’in Harbiye yıllarına dair detaylı bir bakış…
1899 yılının mart ayı ortalarına kadar Selanik’te tatilini geçiren Mustafa Kemal, İstanbul Pangaltı’daki Harbiye Mektebi’nde yüksek öğrenimine devam etmek için Selanik’ten vapura biner ve İstanbul’a hareket eder. Böylece, bütün çocukluk ve ilk gençlik yıllarının geçtiği Makedonya’dan ilk defa ayrılır. Birikimi ile yeni bir hayata atılacağı, kişiliğinin ve düşüncelerinin daha da olgunlaşacağı Harp Okulu’na girişi (duhulü) 1 Mart 1315 / 13 Mart 1899 olup, apolet numarası 1283’tür.
“Harbiyeli Mustafa Kemal”, buradaki “1315 Duhullülere Mahsus Künye Defteri”ne “Selanik’te Koca Kasım Paşa Mahalleli, gümrük memurlarından müteveffa Ali Rıza Efendi’nin mahdumu, uzun boylu, beyaz benizli, Mustafa Kemal Efendi, Selanik 96” olarak kaydedilecektir. Kaydı, 1282 Selanikli Ahmet Tevfik Efendi (96) ile 1284 Manastırlı Recep Fahri Efendi (95) arasına yapılır.
Mustafa Kemal, o sene sınıf mevcudu bazı hatıralara göre 900’ü geçen, bazı kaynaklara göre ise 739 olan Harp Okulu’nda altı kısma ayrılan birinci sınıfların birinci kısmında idi. Mustafa Kemal’in birinci sınıfta bulunduğu 1899-1900 eğitim-öğretim yılında Harbiye’de okutulan dersler şunlardı: “Akaid-i Diniye, Topografya, Hendese-i Resmiye, Hikmet-i Tabiye, Askerî Kimya, Askerî Kitâbet, Talim Nazariyatı, Terbiye-i Askerî, Lisan (Fransızca, Almanca, Rusça), Harita Tersimi (Çizimi), Talim Ameliyatı (Uygulaması), Topografya Ameliyatı.” Mehmet Esat’ın “Mirat-ı Mekteb-i Harbiye”sinde 1900 ve 1901 yılları için verilen dersler listesine göre birinci sınıfta; “Akaid-i Diniyye, Topografya Nazariyatı, Hendese-i Resmiye, Hikmet-i Tabiye, Kimya, Talim Nazariyatı, Malumat ve Terbiye-i Askeriye, Harita Tersimi, Hendese-i Resmiye Eşkâli, Topografya Ameliyatı, Talim Ameliyatı, Alman veya Rus Lisanı, Kitabet” dersleri okutulmaktaydı.
Buna göre Mustafa Kemal, birinci sınıfta öğrenci olduğu sırada, 1899-1900 eğitim-öğretim yılında, 635’i piyade, 88’i süvari ve 16’sı baytar sınıflarından olmak üzere toplam 739 öğrenci vardı. Bu yıla ait not çizelgelerinde notları bulunmayan 25’i piyade, 8’i süvari ve 3’ü baytar sınıfından toplam 36 öğrencinin, muhtemelen çeşitli sebeplerle okuldan çıkarıldığı ve gerçekte ikinci sınıfa devam eden öğrenci sayısının 703 olduğu anlaşılmaktadır. Mustafa Kemal, piyade sınıfından eğitimine devam eden toplam 610 arkadaşı arasından 484 not alarak ve 9’uncu olarak ikinci sınıfa geçmiştir.
Bu yılki not çizelgelerine göre “beher dersin tam numarası yekûn-ı umumisi 530” ve “beher dersin üssü mizanı yekûn-ı umumisi 234”tür. Mustafa Kemal’in ikinci sınıfta okuduğu dersler ve aldığı notlar şu şekildedir: “Akaid-i Diniye (42), Topografya Nazariyatı (33), Hendese-i Resmiye (29), Hikmet-i Tabiye (44), Kimya (42), Kitabet (45), Talim Nazariyatı (37), Malumat-ı ve Terbiye-i Askeriye (45), Lisan-ı Fransızca (44), Harita Tersimi (19), Hendese-i Resmiye Eşkali (20), Topografya Ameliyatı (20), Talim Ameliyatı (20), Alman veya Rus Lisanı (44).
Bu sınıfta okutulan toplam 14 ders vardı ve 4 dersin tam numarası 20, diğer 10 dersin tam numarası 45’ti. Mustafa Kemal, 5 dersten tam not almıştır. Sınıfın birincisi, Üsküplü Ali Şevket Efendi; ikincisi ise Vanlı Müştak Efendi’dir. Ali Şevket ve Müştak’ın toplam notları 509’dur. Mustafa Kemal, 1922’de anlattığı anılarında İstanbul’da geçen bu ilk yılı için sadece şunları söyler: “Birinci sınıfta gençlik hayallerine tutuldum. Dersleri ihmal ettim. Senenin nasıl geçtiğinin farkında olmadım. Ancak dersler kesilince kitaplara sarıldım.”
Birinci sınıftaki toplam 703 öğrenci içinde 29’uncu; not çizelgesindeki 610 piyade sınıfı öğrencisi arasından 9’uncu olarak bir üst sınıfa geçerek büyük bir başarı sağlaması, onun üstün bir öğrenci olduğunu göstermektedir. Mustafa Kemal, ikinci sınıfta öğrenci olduğu sırada, 1900-1901 eğitim-öğretim yılında, 445’i piyade, 56’sı süvari ve 14’ü baytar sınıflarından olmak üzere toplam 515 öğrenci vardı. Mustafa Kemal ikinci sınıfta, piyade sınıfındaki 445 arkadaşı arasından toplam 522 not alarak 11’inci olarak üçüncü sınıfa geçmiştir.
Üçüncü sınıfta, 1901-1902 eğitim-öğretim yılında 459 arkadaşı arasından ve 17.5 not olan üssü mizan ve üç yıllık notlarının toplamı üzerinden Harp Okulu’nu 8’inci olarak bitirmiştir. Numara defterine göre, “beher dersin tam numarası” bakımından öğrencilerin üç senede kazandıkları notların yekûn-ı umumisi 1635’tir. Mustafa Kemal’in üç yıllık not toplamı ise 1498’dir. Üç yılın sonunda genel başarı sırası 8 olup, bu sıra aynı zamanda “sicil sırası”nı göstermektedir. Diploma numarası 5998’dir.
Mustafa Kemal’in üçüncü sınıfta aldığı dersler ve notları şu şekildedir: “Sınıf-ı Salise Tabiyesi (41), İstihkâmât-ı Hafife (40), Fenn-i Esliha (45), Hıfzı’s- Sıhha-yı Askerî (45), Coğrafya-yı Askerî (42), Devlet-i Aliye Ordu Teşkilatı (43), Talim Nazariyatı (44), Malumat ve Terbiye-i Askerî (41), Lisan-ı Fransızca (43), İstikşâfât-ı Askeriye (17), İstihkâm Eşkâli (18), Talim Ameliyatı (19), Tabiye Tatbikatı (18), Alman veya Rus Lisanı (36).”
Bu sınıfta okutulan toplam 14 ders vardı ve 4 dersin tam numarası 20, diğer 10 dersin tam numarası 45’ti. Mustafa Kemal, 2 dersten tam not almıştır. Sınıfın birincisi Selanikli Ahmet Tevfik; ikincisi ise Ispartalı Faik’tir. Ahmet Tevfik’in üç yıllık toplam notu 1571, Faik’in toplam notu 1570’tir.
Bu haberin/makalenin/çevirinin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
