Sedef Tersanesi Ticaret Direktörü Fahri Arısoy, dünyadaki yeni enerji kaynaklarına duyulan ihtiyaç doğrultusunda oluşan Offshore üniteleri ve petrol platformları sektöründeki son durumu MarineDeal News okurları için değerlendirdi
1. Dünya Offshore gemi ve petrol platformu inşa sektöründeki gelişmeler doğrultusunda, Türkiye’de özel sektörün bu pazardan pay alabilmesi için neler yapılması gerekiyor?
Konvansiyonel tipteki gemilerin siparişlerinin daraldığı, var olanların da Uzakdoğu’ya gittiği bu dönemde, canlı olan enerji piyasası nedeniyle offshore gemiler tersaneler için çok değerli ve tüm tersaneler bu tür işlerin peşinde koşmaya çalışıyor. Tersanelerimiz bu işlerden pay kapabilmek için bir mücadele veriyorlar. Özellikle Norveç’te tersanelerimiz gayet iyi tanınıyor. Offshore gemiler, işçiliğin daha yoğun olduğu, yani Türkiye açısından istihdama olumlu katkıda bulunabilecek tipte gemilerdir. Devlet en azından istihdam üzerinde var olan yükleri azaltmış olsa veya bunları sübvanse etmiş olsa dahi tersaneler bu işlerden daha fazla pay alabilirler. 1.600 TL net maaş alan bir işçinin işverene maliyeti, Sigorta primi, Gelir Vergisi, İşsizlik Primi, Kıdem Tazminatı karşılığı, yıllık izin ve diğer izinler karşılığı sosyal ödemeler, yemek, servis derken 3.200 TL’yi geçiyor. 2008’de ortaya çıkan krizden sonra, bu sektörün istihdama katkısı biliniyor iken, devlet eliyle tersaneler için kayda değer bir şeylerin yapılmadığı ender ülkelerden biriyiz.
Türk tersaneleri, 2000’li yılların başından bu yanadır kuzey ülkeleri için balıkçı gemileri ve çeşitli büyüklüklerde offshore gemilerini inşa ediyorlar. Krize bağlı olarak sektörden kopmalar olmasına rağmen halen var olan yetişmiş işgücümüz bu projelerin üstesinden gelebilecek güçtedir. Tersanelerimizin önemli bir kısmının yatırımlarının ulaştığı nokta, bilgi ve teknoloji seviyeleri bu gemileri inşa edebilecek seviyededir.
2. Dünyada offshore gemi inşasında referans listesine girme konusunda Türkiye’nin güçlü ve zayıf yanları nelerdir?
Türkiye kuzey ülkelerinde daha etkin tanıtım faaliyetlerinde bulunmalıdır. Türkiye’nin güçlü yanı, üretimdeki kalitenin müşteri isteklerini sağlayabilmesi ve müşteri memnuniyeti sağlayabilmesidir. Türkiye’de müşteri isteklerine karşı esnek yaklaşım da bir avantajdır. Türkiye’nin zayıf yanı bu alanda kendisine rakip olan bazı projelerde Çin, bazı projeler de ise Doğu Avrupa ülkeleri ile fiyat açısından rekabet edememesidir. Türkiye sektöre verilecek selektif destekler ile maliyetlerini düşürebilme yeteneğini kazanır ise Avrupa’ya yakınlığı ve işi veren ülkelerin Türkiye’ye gelerek sipariş verme istekliliğini fırsata çevirebilir. Döviz kurlarının TL’ye karşı artışının, ülkedeki enflasyon ve işçilik fiyatları artışının gerisinde kalması her geçen gün rekabet şansını azaltmaktadır.
3. Petrol platformu ve platform destek gemileri inşasında Türk tersaneleri ne durumda ve önümüzdeki dönemde bu konuda neler planlanıyor?
Türkiye’deki tersanelerin hemen hemen hepsi çok küçük alanlar üzerine kurulu olduğu ve yeterli deniz cephesine sahip olmadığı için, geniş yüzer veya kuru havuzlara sahip değildirler. Tersanelerin önemli bir kısmının önündeki su derinliği de yeterli değildir. Bu durum, petrol platformlarının tersanelerimizde inşa veya tamir edilebilme potansiyelini kısıtlamaktadır. Platformlara destek veren OSV veya OCV tipteki gemileri ise tersanelerimizin çoğu elleçleyebilmektedir. Türk tersanelerindeki mevcut siparişlerin önemli bir kısmını bu tür gemiler oluşturmaktadır. Fakat bunlar yeterli değildir, bu işten daha fazla pay alınabilmelidir.
Devlet eliyle denizdeki potansiyel enerji kaynaklarının bulunabilmesi için Türkiye daha fazla kaynak ayırmalı ve buradaki işleri yaptırmakta yerli sanayi kullanmayı ilke edinmelidir. Bu projelerde ülke tersanelerine sipariş verilmeli ve hazır olanların satın almadan kaçınılmalıdır.
4. Pazarlama/tanıtım eksikliği nedeni ile ulusal ve uluslararası olumsuz algı ve bunun artışı konusu gündemi meşgul ediyor. Sektörle ilgili mevcut kamuoyunun negatif algısı ve bunun özellikle devlet ve STK’larda gereğinden fazla negatif yansıma oluşturmasının önüne geçmede neler yapıyorsunuz?
Türkiye’de iş kazaları en fazla inşaat sektöründe olmasına rağmen, inşaat sektörünün verdiği reklamlar ile basın ve medyaya sağladığı faydadan dolayı gündeme gelmediği malumlarımızdır. Maalesef geçmiş dönemlerde, tersaneler herhangi bir iş kazası olunca ortaya çıkan krizi çoğunlukla iyi yönetemediler. Tersaneler PR çalışması konusunda fazlaca amatör davranıyorlar ve profesyonel destek almıyorlar. Önümüzdeki dönemde işler açılır ise, herkes geçmişten çıkaracağı dersler ile daha profesyonel davranışlar sergileyecektir.
5. Şirketinizin Offshore üniteleri ve petrol platformları ile ilgili tecrübelerini ve önümüzdeki dönem projelerini aktarabilir misiniz?
Sedef Tersanesi, petrol platformları ve petrol platformlarına destek sağlayan gemileri inşa etmeye her zaman isteklidir. Bugüne kadar, bu tipteki çeşitli proje için çalışma yapmış ve fiyat vermiştir. 2003 ve 2004 yılında da toplam üç adet balıkçı gemisini Norveçli müşteriye, yüksek bir müşteri memnuniyeti ve beklentilerinin üzerinde bir kalitenin temini ile teslim etmiştir. Sedef Tersanesi, toplamda 230.000 m2’lik tersane alanı, 50 metre eninde 310 metre boyutundaki kuru havuzu, kuru havuzu üzerinde hizmet veren iki adet portal kreyni ile 1.050 ton kaldırma kapasitesi, otomasyona sahip panel hatları, profil hazırlama hattı, çevre dostu iklim kontrollü blok raspa ve boya holleri, 5 yıllık bir teknoloji ve bilgi değişimi anlaşması ile sahip olduğu bilgi teknolojisi seviyesi, kullandığı özel programlar ile gemi inşaatını izleme yöntemleri gibi özellikleri ile Türkiye’de sektöründe en değerli ve üstün niteliklere sahip kuruluşudur. Önümüzdeki dönemde, Sedef Tersanesi, enerji gemileri inşasına devam ederken, askeri projelerde daha fazla rol almaya çalışacak, sahip olduğu bilgi birikimi ve tersane özellikleri ile de değişik ve zorlu projeleri gerçekleştirmek için aday olmaya devam edecektir.
