Emtia fiyatları Türkiye’yi nasıl etkileyecek?

MDN İstanbul

Hükümetlerin ekonomileri canlandırmak umuduyla birbiri ardına uygulamaya koydukları teşvik paketleri ve merkez bankalarının faizleri tarihin en düşük seviyesinde tutması toparlanmaya hazırlanan ekonomilerde talep artışına neden olurken, emtia fiyatları da son sekiz yılın en yüksek seviyelerine ulaştı.

Öyle ki 23 hammaddenin fiyat hareketlerini izleyen Bloomberg Emtia Spot Endeksi’nde Mart 2013’ten bu yana en yüksek seviyesini gördü. Petrol başta olmak üzere tüm enerji emtialarından değerli metallere ve tarım emtialarına kadar birden fazla ürünün fiyatlarında ciddi artışlar gözlemlenirken, Bloomberg Emtia Endeksi’nde 2020 yılı mart ayından bu yana yaşanan artış yüzde 67’ye ulaştı. Emtia grupları enerji, metal ve tarım kategorilerine ayrıldığında yılbaşından bu yana enerji ürünlerinde artış ortalama yüzde 30, metal ürünlerde yüzde 10 olurken tarımsal ürünlerde yüzde 3 ile yüzde 20 arasında artış kaydedildi.

Petrolde kasımdan bu yana artış yüzde 70’e dayandı
Enerji sektörünün içerisinde bulunan ABD ham petrolü, Brent petrol ve doğalgaz fiyatlarında ciddi oranda prim izlendi. Özellikle petrol cephesinde aşılama etkisi ve arz-talep dengesindeki bozulmalar fiyatları yukarı çekerken, kurumların yılsonu tahminlerinde de revizeler gerçekleşti. Petrol fiyatları, dondurucu havayla beraber bir enerji krizi ABD’yi vurana kadar son seanslarda yüksek işlem görüyordu. ABD ham petrolünde kasım ayından bu yana fiyat neredeyse yüzde 69 artarken, aynı dönemde Brent petrol fiyatlarındaki yükseliş yüzde 68 oldu. Yılbaşından beriyse yüzde 30 artan ABD ham petrolü ve Brent fiyatlarında bundan sonraki süreçte, pandeminin seyri ve OPEC’ten çıkacak kararların etki yaratması bekleniyor. Uzmanlar, Covid-19 aşısına bağlı beklentilerin petrol için kesinlikle çok olumlu olduğunun altını çizerken, petrol tüketiminin yaklaşık üçte ikisinin hareketlilik ve ulaşıma bağlı olduğunu, bu nedenle Covid-19 cephesinde olumlu olan her şeyin petrol fiyatları ve petrol talebini yukarıya çekeceğini söylüyor.

Uzmanlara göre, doğalgaz cephesinde ise soğuk hava koşulları ve fabrikaların tekrardan üretim bantlarını eski kapasitelere yakın çalıştırması talebi artırıyor. Doğalgaz girdisi kullanan sektörler de gelişmeleri yakından takip ediyor. Küresel doğalgaz fiyatlarında, özellikle aşı üretimine yönelik gelişmelerin görülmeye başlanmasıyla kaydedilen ve ardından gelen olumlu haber akışlarıyla devam eden artışların takip edildiğini kaydeden uzmanlar, fiyat artışındaki gerekçeyi doğrudan ve kalıcı talep bazlı olarak yorumlamaktansa, mevsim etkileri ve küresel soğuk hava koşullarının yanında olumluya dönen geleceğe yönelik talep beklentisi olarak yorumlamanın daha anlamlı olacağının altını çiziyor.

Metal cephesinde bakır öne çıkıyor 
Enerji emtialarından sonra en sıcak emtia grubu ise metaller oldu. Bu tarafta alüminyumdan bakıra, demir cevherinden nikele birçok emtiada yılbaşından bu yana yüzde 10 fiyat artışı yaşandı. En yakın vadede bakır fiyatları 9 bin doların üzerine çıkarken 1 ay üst üste fiyatı yükseldi. Özellikle hükümetlerin altyapı harcamaları, yeşil ve temiz enerji yatırımları ve otomotiv sektöründeki elektrikli araç pazarının hareketlenmesi fiyatlarda etki yarattı. Metallerin geneline bakıldığında Çin’den gelen kuvvetli ve ertelenmiş talebin fiyatlardaki artışın katalizörü olduğu görüldü. Türkiye’deki durumu değerlendiren uzmanlar, demir cevheri fiyatlarında son 1 yılda oldukça dalgalı bir seyir olduğuna dikkat çekerken, hammadde kullanımında demir cevherinin en büyük maliyet kalemlerinden biri olduğunu, demir cevherinde büyük bir çoğunluğun halihazırda yurtdışından temin edildiğini ifade ediyor.

Emtia fiyatlarındaki artış Türkiye’yi nasıl etkiler? 
Emtia fiyatlarında yaşanan bu artışın özellikle enerji alanında büyük oran dışa bağımlı Türkiye ekonomisini nasıl etkilemesi beklendiğine gelince. Ekonomistlere göre, özellikle başta petrol ve diğer enerji emtia fiyatlarında yaşanan bu artış Türkiye ekonomisi için bazı olumsuz sinyalleri de beraberinde getiriyor. Yaşanan bu fiyat artışının, Merkez Bankası’nın düşürmek için büyük çaba  harcadığı enflasyon ile mücadelede Türkiye’nin elini zayıflatacağının altını çizen ekonomistler, diğer yandan cari açık tarafında da istenmeyen artışların gündeme gelebileceğini ifade ediyor. Uzmanlar, olası yaşanacak bu olumsuz etkilenmenin de son dönemde düşme eğilimine girdiği gözlemlenen kredi faizlerine de yukarı yönlü olumsuz etki edebileceğinin de altını çiziyor.

Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Bunu Paylaşın