Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye, deniz yetki alanlarındaki ekonomik, bilimsel ve askerî menfaatlerini daha etkin şekilde kullanmak amacıyla önemli bir planlama evresini geride bırakıyor. Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM), Türkiye'nin çevre denizlerinde deniz mekânsal planlama (DMP) çalışmalarına ilişkin ilk akademik haritayı yayımladı.
Yayımlanan bu dijital seyir haritası, yalnızca karasularını değil, aynı zamanda münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı gibi deniz yetki alanlarını da kapsayacak şekilde tasarlandı. Bu plan dahilinde bilimsel araştırmalardan enerji üretimine, balıkçılıktan ulaşım koridorlarına ve askerî tatbikat sahalarına kadar pek çok faaliyete ayrılmış belirli sahalar tespit edildi.
Deniz mekânsal planlama süreci, Avrupa Birliği müktesebatıyla uyum içinde yürütülmekle birlikte, Türkiye'nin millî deniz stratejisi olan Mavi Vatan vizyonuna hizmet eden bütüncül bir yaklaşım sergiliyor. Söz konusu harita, www.dmpturkiye.dehukam.org adresi üzerinden kamuoyunun erişimine açıldı.
Koordinasyon kurulu yolda
DMP; deniz sahalarında hangi faaliyetin hangi mevkide, ne şekilde ve hangi yoğunlukta yürütüleceğini gösteren, seyir planlamasına benzer şekilde hazırlanan bir ana hat niteliği taşıyor. Bu bağlamda devlet ricali nezdinde yürütülen çalışmalar kapsamında, Cumhurbaşkanlığı himayesinde ve Dışişleri Bakanlığı'nın eşgüdümünde bir “Kurumlararası Koordinasyon Kurulu” kurulması öngörülüyor. Aynı zamanda, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin de Türkiye ile eşgüdüm içinde benzer bir DMP çalışması yürüttüğü bildiriliyor.
Mavi Vatan için bilim temelli seyir planı
Deniz mekânsal planlama; balıkçılık, turizm, doğal koruma, enerji altyapısı ve deniz ulaşımı gibi farklı kullanım sahalarının çakışmadan, rüzgârüstü seyir gibi uyumlu şekilde organize edilmesini hedefliyor. DEHUKAM'ın hazırladığı açıklamada, planlamanın bilimsel temellere dayandığı ve deniz yetki alanlarında seyrüsefer emniyetini, çevresel sürdürülebilirliği ve ekonomik verimliliği artırmayı amaçladığı ifade edildi.
Açıklamada ayrıca DMP'nin yalnızca ekonomik değil, çevresel ve jeopolitik etkileri gözeten çok katmanlı bir haritalama süreci olduğu, kıyı yapıları ve deniz üsleri gibi stratejik unsurların da bu çerçevede değerlendirildiği belirtildi.
Türkiye DMP platformu kuruldu
Akademik çevrelerin artan ilgisiyle birlikte, Türkiye DMP Platformu kurulmuş durumda. Bu platform, ülkede yürütülen tüm DMP projelerini, mevzuat altyapısını ve yetkili kurumları bir araya getirerek bilgi paylaşımını sistematik bir yapıya kavuşturmayı hedefliyor. Söz konusu platform, yalnızca bir bilgi arşivi değil; aynı zamanda çok paydaşlı işbirliğini güçlendiren ve politika yapım süreçlerine yön veren bir referans kaynağı işlevi görüyor.
DEHUKAM tarafından hazırlanan harita, Türkiye Cumhuriyeti'nin resmî görüşünü yansıtmamakla birlikte, mevcut projelere dair bir proje uygulama alanları sunumu niteliği taşıyor. Bu da devletin yargı yetkisini değil, planlama vizyonunu ortaya koyuyor.
Somut ve stratejik adım
Yayımlanan bu harita ve yürütülen çalışmalar, Türkiye’nin deniz yetki alanlarında sadece bugünkü nesiller için değil, gelecek kuşaklar için de sürdürülebilir bir seyir çizgisi oluşturmayı hedefliyor. Türkiye, denizel kaynakları korurken aynı zamanda bilimsel ve ekonomik kazanımı da azami seviyeye çıkaracak bir yaklaşımı benimseyerek, Mavi Vatan'ın denizcilik pusulasını bilimsel verilerle kalibre ediyor.
