NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler eski Komutanı (SACEUR) ABD’li Emekli Oramiral Stavridis “Deniz Gücü” (Sea Power: The History And Geoploitcs Of World Oceans) isimli bir kitap yayımladı.1
Yazar bu kitapta dünya denizlerini ayrı ayrı tarihi ve jeopolitik açıdan değerlendirmektedir.
Kitabın Akdeniz ile ilgili bölümünden alınan notlar özetle aşağıda aktarılmaktadır:
Akdeniz deniz harp tarihi bakımından çok önemlidir. İlk deniz savaşları burada yapılmış, deniz jeopolitiği ve denizcilik teknolojisi burada geliştirilmiştir.
Doğu-batı yönündeki uzunluğu 2400 mil (4 milyon kilometre) kıyılarının uzunluğu 23000 mil (42 milyon kilometre)’dir. ( Bu kıyıların 1700 kilometresi Türkiye’ye aittir C.D.).
Giriş ve çıkışları dar boğaz ve kanallara bağlıdır. Buraları kontrol eden Akdeniz’i kontrol eder.
Etrafındaki ülkeler çok farklı kültürlere ve ekonomilere sahiptir. Avrupa, Afrika ve Asya medeniyetleri burada birleşmektedir. Bu nedenle tarih boyunca yoğun ticarete ve savaşlara sahne olmuştur.
Akdeniz stratejik ihtiyaç maddelerinin (özellikle Orta Doğu petrolünün) pazarlara taşınmasında önemli bir deniz yoludur.
Kuzey kıyıları (Avrupa) ile güney kıyıları (Afrika) arasındaki gelişmişlik farkı Akdeniz’i bir “ekonomik fay hattı” haline getirmektedir. Bu nedenle yoğun mülteci hareketlerine sahne olmaktadır.
İki kıta arasında Sicilya, Sardunya, Malta, Girit, Kıbrıs gibi stratejik öneme sahip, atlama taşı niteliğindeki adalar bulunmaktadır. Bu adalar tarih boyunca mücadele alanı olmuştur. Kıbrıs Adası Orta Doğu’ya, Süveyş Kanalı’na ve Ege’ye açılım için önemli bir konumdadır.
Doğuda Türkiye ile Yunanistan arasında deniz yetki alanlarındaki sorunlar iki NATO üyesi arasında çatışma potansiyelini içermektedir.
Doğu Akdeniz’de bulunan önemli hidrokarbon kaynakları görüşmeler yolu ile adil ve kalıcı bir şekilde paylaşılamadığı takdirde çatışma potansiyelini barındırmaktadır.
Değerlendirme:
Yazarın tespitlerine genellikle katılmakla birlikte Türk-Yunan çatışma olasılığı konusunda ABD’nin Yunanistan’ı destekleyen ve kışkırtan tutumunun Akdeniz’i bir “barış denizi” yapma amacına hizmet etmediğini hatırlatmak gerekir.
Kıbrıs Adası yukarıda bahsedilen önemlerinin yanında Türkiye’nin güvenliği için de önemlidir.
Akdeniz Türkiye’nin güvenlik ve ekonomik çıkarları açısından yaşamsal öneme sahiptir. Hasım bir devletin kontrolüne girmesi kabul edilemez.
Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.