AB, Karadeniz'de bir ‘Deniz Güvenliği Merkezi' kurarak ‘erken uyarı sistemi' oluşturmayı hedeflediğini açıkladı. Merkez, bölgenin güvenliğini artırmayı, olası bir Rus müdahalesine karşı koymayı ve enerji ile ticaret yollarını korumayı amaçlıyor.
Avrupa Birliği (AB), Karadeniz’deki hayati öneme sahip altyapı ve deniz taşımacılığını korumak amacıyla bölgesel bir “deniz güvenliği merkezi” kurmayı hedefliyor.
Avrupa Komisyonu’nun yeni stratejisi kapsamında, Türkiye, Ukrayna, Moldova, Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan ile işbirliği yapılarak, Karadeniz’deki AB etkisinin güçlendirilmesi ve Rusya’nın nüfuzuna karşı koyulması amaçlanıyor.
Tehditlere karşı erken uyarı sistemi
Brüksel’de konuşan AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Asya ve Avrupa'ya bağlantısı nedeniyle ve güvenlik, ticaret ve enerji konularında AB için büyük stratejik öneme sahip olduğunu söyledi.
Kallas, “Rusya’nın hava sahası ihlalleri, limanlara ve deniz yollarına saldırıları bağlamında, bu stratejinin odağında bölgesel güvenliğin artırılması var” dedi.
Bölgenin potansiyelinin Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle “gölgelendiğini” ve “hava sahası ihlalleriyle limanlara ve nakliye yollarına yönelik saldırıların bu gerçeği gösterdiğini” ifade eden Kallas, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Karadeniz'de limanlar, demir yolları, kara yolları ve havalimanlarının ağır askeri teçhizatı idare edecek şekilde geliştirilmesine yönelik teklifte bulunduk. Yükseltmeler, birliklerin ihtiyaç duyuldukları yerde, ihtiyaç duyuldukları zamanda bulunabilmelerini sağlamaya yardımcı olacaktır. (Askeri) Ekipmanı bölgeye daha hızlı ulaştırmak caydırıcılığı güçlendirir ve ayrıca NATO'yu destekler.”
Yeni stratejinin en somut adımı olarak planlanan deniz güvenliği merkezinin, Karadeniz’deki durumsal farkındalığı artırmayı amaçladığını açıklayan Kallas, uzaydan deniz tabanına kadar gerçek zamanlı izlemeyi ve olası tehditler ile kötü niyetli faaliyetlere karşı erken uyarı sistemleri oluşturmayı düşündüklerini söyledi.
Mayın tehdidi de gündemde
Kallas bu merkezin, gelecekte olası bir Rusya-Ukrayna ateşkesini gözlemleme konusunda da rol oynayabileceğini belirterek, diğer amaçları da bölgesel ulaştırma altyapısının güçlendirilmesi ve askeri hareketliliğin artırılması olarak açıkladı.
Karadeniz bölgesinde “mayın tehdidi” bulunduğunu ve bölgenin bunlardan arındırılması için çaba vereceklerini söyleyen Kallas, AB'nin Denizcilik, Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Fonu'nun bu konuda katkıda bulunabileceğini kaydetti.
“Türkiye'nin çıkarına” mesajı
Yeni Karadeniz stratejisinin, Türkiye de dahil olmak üzere Karadeniz çevresindeki tüm ülkelerin ilgisini çeken konularda daha yakın bir şekilde birlikte çalışmaya yönelik bir davet olduğunu söyleyen Kallas, şunları kaydetti:
“Ukrayna ve Moldova gibi bölge ülkelerinin AB ile ilişkilerini geliştirdi. Türkiye de çok önemli bir ortak ve AB'ye aday ülke. Bu konuda tüm Karadeniz ortaklarımızla neler yapabileceğimiz konusunda bilgi paylaşımında bulunuyoruz. Proje Türkiye'nin de çıkarına. Dolayısıyla, sonuçlar olabilir veya Karadeniz çevresindeki tüm ülkeler bu sonuçlardan faydalanabilir. Bu bölgenin güvenliğinin yalnızca birkaç ülkenin omuzlarına yüklenemeyeceği, bunun için gerçekten işbirlikçi bir yaklaşım olması gerektiği de açık.”
Deniz güvenliği merkezinin tam olarak nerede kurulacağı, hangi ülkelerin içinde yer alacağı ve finansmanının nasıl sağlanacağı konusunda henüz net bir açıklama yapılmadı. Karadeniz, 7 ülkeyle sınır komşusu. Bu ülkelerden Bulgaristan ve Romanya AB üyesi. Türkiye, Gürcistan ve Ukrayna ise aday statüsünde. Moldova da Tuna Nehri üzerinden Karadeniz’e erişime sahip.
