AB’den iyi Trump’tan kötü haber

MDN İstanbul

Türkiye’nin ABD ve AB ilişkilerinin geleceğinin şekillenmesi konusunda sıcak gelişmeler yaşanıyor.ABD’de Trump’ın Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA)’nı yasasını onayladığı iddia edilirken AB Parlamentosu’ndan ise iddia edildiği gibi Türkiye’ye karşı bir yaptırım kararı açıklanmadı ve işbirliği mesajları verildi.

Rusya’dan alınan S-400 Hava Savunma Sistemleri, Türkiye ve ABD arasında gerilime neden olmuş ve ülkemize karşı yaptırım uygulanması gündeme gelmişti. Bu kapsamda ABD’de hazırlanan NDAA’aya, Türkiye’ye S-400 yaptırımları uygulanması konusunda maddeler eklenmişti. Buna göre, Türkiye’ye karşı ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamındaki 12 maddeden 5’inin uygulanması isteniyor Ayrıca, Türkiye’nin geliştirme paydaşlarından birisi olduğu F-35 projesinden çıkartılması ve ücretini ödediği 5 uçağın da ABD Hava Kuvvetleri’nin hizmetine sokulmasını öngörüyor.

ABD Başkanı Donald Trump daha önce yasayı veto edeceğini açıklamış ve Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçilerin hayır oyu vereceğine inandığını belirtmişti. Ancak geçtiğimiz gün yapılan oylamada 78’e 355 gibi yüksek bir oranda onaylanmıştı. Tasarı için Senato’da yapılacak olan oylamada da benzer şekilde 3’te 2’den fazla bir oy oranıyla evet kararı çıkarsa Trump’ın veto hakkı bulunmuyordu.

Bugün, Bloomberg tarafından ortaya atılan bir iddiaya göre ise Trump tasarıyı onayladı. Haberde, iki partinin de desteklediği ve Türkiye’ye karşı yaptırımlar uygulanmasını da içeren 740 milyar dolarlık savunma bütçesi paketini veto edeceğini pek çok kez belirten Başkan’ı ikna eden kişinin ise Dışişleri Bakanı Mike Pompeo olduğu belirtildi.

Uluslararası basın, Trump yönetiminin son dönemlerini ABD’nin diğer ülkeler ile olan ilişkilerini kasıtlı olarak bozduğunu iddia ediyor. Bunun nedeninin de Joe Biden’ı görevi başladığında zor durumda bırakmak olduğu düşünülüyor. Geçtiğimiz günlerde de Birleşmiş Milletler’in dışişleri bakanları toplantısında Pompeo, Mevlüt Çavuşoğlu’na ve Türkiye’ye karşı ağır ithamlarda ve iddialarda bulunmuş ve tartışma yaşanmasına neden olmuştu.

Haber, konuya yakın iki kaynağa dayandırılırken Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi, Hazine Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’nın konuyla ilgili açıklama taleplerini reddettikleri bildirildi.

Reuters’in ikisi ABD’li yetkililer olmak üzere 4 kaynağa dayandırdığı habere göre, yaptırımlar Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) ve SSB Başkanı İsmail Demir’e uygulanacak.

CAATSA’da yer alan yaptırım maddeleri;

  • ABD Başkanı ABD Eximbank’ı (ithalat-ihracat bankası), yaptırım uygulanan kişinin ülkeden mal ve hizmet ithal etmesiyle ilgili sigorta ve garanti edinimi ile kredi uzatımı konularında onay vermemesi için yönlendirebilir.
  • ABD Başkanı ABD hükümetine, yaptırım uygulanan kişinin ülkeden herhangi bir dayanıklı mal veya teknoloji ithal etmesine izin verecek lisans veya yetki belgesi vermemesi yönünde direktif verebilir. Bu maddenin kapsamına askeri mühimmat ve nükleer bağlantılı malzemeler de giriyor.
  • ABD Başkanı, ABD’deki finans kurumlarına yaptırım uygulanan kişiye kredi vermeme yönünde direktif verebilir. Buna göre, yaptırım uygulanan kişi ABD’den toplamda en fazla 10 milyon dolar kredi kullanabilir.
  • ABD Başkanı, uluslararası finansal kuruluşlarındaki (IMF, Dünya Bankası gibi) ABD’li üst düzey yöneticilere, yaptırım uygulanan kişiye kaynak aktarılmaması için görüş bildirmeleri veya bu kuruluşların, yaptırım uygulanacak kişinin faydasına olabilecek kredi verme kararlarına karşı oy kullanmaları yönünde direktif verebilir.
  • Yaptırım uygulanan taraf finans kurumuysa, bu kurumun ABD piyasasındaki işlemleri kısıtlanırken, ABD devlet tahvillerine erişimi engelleniyor.
  • ABD yönetimi yaptırım uygulanan kişiden mal ve hizmet tedarik etmeyi durdurabilir.
  • ABD Başkanı, ABD’nin yetki alanı dahilinde, yaptırım uygulanan kişinin faydasına olacak herhangi bir döviz alım-satım işlemi yapmasını engelleyebilir.
  • ABD Başkanı, ABD’nin yetki alanı dahilinde, yaptırım uygulanacak kişinin faydasına olacak bir ödeme veya kredi aktarımının finansal kuruluşlar arasında veya finansal kuruluşlar aracılığıyla ya da finansal kuruluşlara yapılmasını engelleyebilir.
  • Yaptırım uygulanan kişinin ABD’de mülk edinmesi ve bir mülkle ilgili her türlü işlemi yapması engellenebilir.
  • ABD Başkanı, ABD’li bir kişi veya kurumun yaptırım uygulanan tarafa yatırım yapmasını veya her türlü tahvil ürünü almasını engelleyebilir.
  • ABD Başkanı, ABD Dışişleri Bakanlığı’na, kapsamı Başkan tarafından belirlenmek üzere yaptırım uygulanan tarafla ilgili kişilere vize kısıtlaması getirmesi için direktif verebilir. Başkan ABD İçgüvenlik Bakanlığı’na bu kişilerin ülkeden çıkarılması talimatını da verebilir.
  • ABD Başkanı, yaptırım uygulanan tarafın yöneticilerine ve yetkililerine bahsedilen yaptırımları uygulayabilir.

AB’den Türkiye ile işbirliğine dayalı ilişki mesajı
Türkiye ile Yunanistan ve GKRY arasında uzun zamandır devam eden Doğu Akdeniz’deki enerji anlaşmazlıklar ve giderek artan gerilim sonra AB Lider Zirvesi’nde ülkemize karşı yaptırım uygulanması gündeme gelmişti. Özellikle Yunanistan ve Fransa yaptırım uygulanması konusunu ısrarla vurguluyordu.

Dün Reuters tarafından sızdırılan taslak metinlerine dayandırılan bir haberde Türkiye’ye karşı uygulanması planlanan yaptırımlar konusunda anlaşma sağlandığı ve uygulama kısmının Mart ayına bırakılarak ABD’nin yeni başkanı Joe Biden ile ortak hareket edilmesi kararının alınacağı iddia edilmişti.

Ancak, dün gerçekleşen Zirve’de Türkiye bölümü paylaşıldı ve herhangi bir yaptırım kararı çıkmadı. Yapılan bildiride Avrupa Birliği’nin Türkiye ile karşılıklı çıkara ve iş birliğine dayalı ilişki geliştirilmesinde stratejik çıkarı bulunduğu belirtildi.

Açıklamada, “Türkiye’nin AB ve üyeleriyle gerçek bir ortaklığı desteklemek, farklılıkları diyalog ve uluslararası hukuka uygun şekilde çözmek için hazır olduğunu göstermesi halinde pozitif Türkiye-AB gündemi hâlâ masada. Bu tür bir gündem ekonomi ve ticaret alanlarını, halklar arasında teması, yüksek düzeyli diyaloğu ve göç konusunda devamlı işbirliğini kapsayabilecektir,” ifadeleri kullanıldı.

ABD ile ortaklık mesajı
Liderler, Türkiye ile Yunanistan arasındaki görüşmelerin yeniden başlayabilmesi için gerginliğin düşürülmesi gerektiğini dikkat çekerken, en geç Mart 2021’e kadar AB ile Türkiye ilişkilerinin durumu ve geleceği hakkında seçeneklerin belirlendiği bir rapor hazırlanmasını istediler.

Türkiye ve Doğu Akdeniz konusundaki görüşmelerin ise ABD ile eşgüdüm arasında yürütmek istendiği açıklandı

Sondaj çalışmalarına yeni engeller
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yürüttüğü sondaj çalışmalarına karşı uygulanan tedbirlerin ise genişletilmesi kararı çıktı.

Raporda, Konsey’in 11 Kasım 2019’da kabul ettiği kararlar çerçevesinde “Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yetkisiz bir şekilde gerçekleştirdiği sondaj faaliyetleri nedeniyle yeni kısıtlayıcı önlemlerle ilgili ek listeler hazırlaması,” istendi.

Karar, Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetlerine katılan kişi ya da kuruluşlara seyahat kısıtlaması ve varlıklarının dondurulması gibi yaptırımlar uygulanmasını öngörüyordu.

Kıbrıs ve göçmen sorunları
AB liderleri, Kıbrıs konusunda ise adanın yeniden birleşmesi için Birleşmiş Milletler çatısı altındaki görüşmelerin hızlı bir şekilde yeniden başlanmasına destek verdiklerini belirtilerek, Türkiye’den de aynısının beklediklerini açıkladılar.

Göçmen akınları konusunda ise Türkiye’nin bu sorunu sorumlu bir şekilde yönetmesi ve insan kaçakçılığı şebekeleriyle mücadele etme çabalarını artırması çağrısı yapıldı.

Bu haberin/makalenin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Kaynak gösterilse dahi aktif link verilerek kullanılabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayımlayanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

Bunu Paylaşın