ABD’nin yüzde 30 gümrük vergisi uygulama tehdidinin ardından, AB de Amerika’dan ithal edilen ürünlere misilleme gümrük vergileri uygulamayı planlıyor. Bu durumdan en çok İrlanda, Almanya ve Hollanda’nın etkileneceği belirtiliyor
AB, Washington ile olan ticaret müzakereleri 1 Ağustos’a kadar sonuçlanmazsa misillemeye hazırlanıyor. Anlaşma sağlanamazsa ABD, bloktan ithal edilen neredeyse tüm mallara yüzde 30 gümrük vergisi uygulamaya başlayacak.
Geçtiğimiz hafta sonu AB mallarına yüzde 30 vergi tehdidi içeren bir mektupla hazırlıksız yakalanan Avrupa Komisyonu, hızla 72 milyar euro değerindeki ABD ihracatına misilleme gümrük vergileri koyma planını sundu. Bu, daha önce önerilen 95 milyar euro değerindeki ABD ürünlerine yönelik misilleme tarifeleri listesinin devamı niteliğinde.
Potansiyel vergiler, ABD’den ithal edilen sanayi ürünlerini hedef alıyor; bunlar arasında uçak ve uçak parçaları, makineler, otomotiv, kimyasallar, plastikler ile tıbbi cihaz ve ekipmanlar bulunuyor. Bu tür ithalatlar, toplam 72 milyar euronun 65,7 milyar eurosunu oluşturuyor.
Ayrıca tarım ürünleri (burbon viskisi dahil) de listede yer alıyor; eğlence parkı ekipmanları, diş fırçaları, saç fırçaları ve doğal kauçuk lateks gibi küçük ama şaşırtıcı ürünler de bulunuyor. Uygulanması halinde vergiler, Avrupa’daki tüketici ve işletmelerin bu ürünleri daha yüksek fiyatla almasına ve enflasyonun artmasına yol açacak.
Verginin AB’yi çok etkilemeyeceği görüşü hakim
Ancak S&P Global Ratings baş ekonomisti Sylvain Broyer’e göre, misilleme tarifelerinin enflasyon üzerindeki etkisi minimal olabilir. Broyer Euronews Business’a verdiği demeçte, “AB’nin ABD mallarına koyacağı vergiler Avrupa enflasyonunu ancak birkaç onda bir puan artırır ve genel ekonomik faaliyetleri ciddi şekilde etkilemez” dedi.
Daha büyük risk tedarik zinciri kesintilerinden kaynaklanabilir. Broyer, Avrupa’nın ABD hizmetlerine, özellikle teknoloji, ödeme sistemleri ve danışmanlık sektörlerine yüksek derecede bağımlı olduğunu belirtti.
Avrupa Komisyonu'nun ürün listesinde kimyasallar ve plastiklerin yanı sıra tıbbi cihazlar da yer alıyor ve her bir kategori 2024 yılında ABD'den AB'ye 7.5 milyar eurodan fazla ithalatı kapsıyor.
ABD ile AB arasında Trump'ın verdiği son tarihten önce bir anlaşma sağlanamazsa, diğer pek çok sektörün yanı sıra Avrupa tarım sektörü de ABD'ye ihracatında yüzde 30'luk bir gümrük vergisiyle karşı karşıya kalacak ki bu Fransız lobi grupları tarafından felaket olarak nitelendirilen bir sonuç.
Brüksel, ticaret savaşında kısasa kısas bir tırmanıştan kaçınmak için hala bir anlaşma arayışında olduğunu ancak gerekirse misilleme yapmaya hazır olduğunu söylüyor.
İrlanda, Fransa, Hollanda ve Almanya biraz etkilenebilir
Çeşitli ülkelerin ekonomilerini destekleyen bazı sektörler, AB ile ABD arasında ticaret savaşı çıkması durumunda ciddi tedarik zinciri sorunları yaşayabilir. Havacılık sektörü bunlardan biri; uçak ve uçak parçaları, AB misillemelerinden en çok etkilenecek ürünler arasında yer alıyor. Avrupa Komisyonu belgelerine göre, bu ürünlerin ithalatı yaklaşık 11 milyar euro değerinde.
Üye ülkeler arasında 2024’te ABD’den en fazla uçak ithalatı yapan ülke İrlanda, ardından Fransa, Hollanda ve Almanya geliyor. ABD ile AB arasındaki havacılık sektörü son derece entegre. Fransız çok uluslu savunma ve havacılık şirketi Thales, ABD merkezli Boeing ve Avrupa rakibi Airbus’a uçuş yönetim sistemleri ve kokpit ekranları sağlıyor. Karşılığında, ABD’nin havacılık devi Honeywell, Airbus için uçuş yönetim sistemleri tedarik ediyor.
AB’nin ABD yapımı uçaklara yönelik olası misilleme tarifeleri, tedarik zincirinde ciddi aksamalar yaratmanın yanı sıra Boeing için de doğrudan bir darbe olacak. Boeing, 2024’te gelirlerinin yüzde 13’ünden fazlasını, yani 8,7 milyar doların üzerinde bir kısmını Avrupa’dan sağladı.
AB’nin bu adımı, ABD’nin Avrupa menşeli uçaklara yönelik vergilerini artırma riski doğurabilir. Avrupa firması Airbus ise geçen yıl Kuzey Amerika’dan Boeing’in iki katı, yani 16 milyar doların üzerinde gelir elde etti.
Uçak ithalatına yönelik AB'nin misilleme önlemleri ve ABD’nin karşı adımları, İrlanda’nın küresel havacılıktaki merkezi konumunu riske atabilir.
İrlanda, 10.000’den fazla uçağı yöneten 50’den fazla uçak kiralama şirketine ev sahipliği yapıyor. Havacılık yatırım grubu Irelandia’nın yakın tarihli raporuna göre, bu dünya ticari filosunun yüzde 37’sine tekabül ediyor ve ülkeyi küresel hava taşımacılığı altyapısında merkezi bir oyuncu haline getiriyor.
İrlanda, 1 Ağustos sonrasında ABD’ye yapacağı ihracata getirilebilecek yüksek vergiler nedeniyle ekonomisinde ciddi bir darbe alma riskiyle karşı karşıya. Almanya ile birlikte AB içinde en çok etkilenecek ekonomilerden biri olarak görülüyor.
Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel, ABD vergilerinin toplam etkisi nedeniyle İrlanda’nın 2028 yılına kadar kümülatif reel GSYH kaybının yüzde 3’e varabileceğini tahmin ediyor.
