ABD, İngiltere ve Avustralya, AUKUS İttifakı kapsamında Avustralya’nın konvansiyonel silahlı, nükleer enerjiyle çalışan denizaltılar (SSN-AUKUS) edinmesi için benimsedikleri yeni yol haritasını açıkladı.
ABD Başkanı Joe Biden Avustralya ve İngiltere liderleriyle birlikte, Avustralya’nın ABD’den nükleer enerjiyle çalışan denizaltı satın alacağını duyurdu. Avustralya’nın bu alımlarla Çin’in Hint-Pasifik bölgesinde artan nüfuzuna ilişkin endişelerin gölgesinde filosunu modernize etmesi amaçlanıyor.
ABD, Avustralya’ya 3 adet “Virginia” sınıfı denizaltı verecek
İki ülkenin on yıl içinde SSN-AUKUS’ları kendi iç tersanelerinde inşa etmek için çalışmaya başlayacakları ifade edilen açıklamada, 2023’ten başlayarak Avustralya askeri ve sivil personelinin, ABD ve İngiltere Kraliyet Donanması üslerinde eğitim alacakları bildirildi.
Açıklamada, ABD tarafının 2023’ten itibaren, İngiltere’nin ise 2026’dan itibaren Avustralya’da denizaltılar için yapılan liman ziyaretlerini artırmayı planladığı aktarıldı.
ABD ve İngiltere’nin, 2027’de Avustralya donanma personelinin iş gücü, altyapısı ve düzenleyici sistemlerinin geliştirilmesini hızlandırmak için SSN’lerin Avustralya’ya ileriye dönük rotasyon planına başlanacağı vurgulanan açıklamada, 2030’ların başlarında, Kongre’nin onay vermesi halinde ABD’nin, Avustralya’ya 3 adet “Virginia” sınıfı denizaltı satmayı planladığı kaydedildi.
Açıklamada, Avustralya’ya gerekirse iki adet daha “Virginia” sınıfı denizaltı satılabileceği belirtilerek, “Bu adım, Avustralya’nın özerk SSN yeteneğini ve destek kapasitesini sistematik olarak artıracaktır.” ifadesine yer verildi.
2030’ların sonunda ise İngiltere’nin ilk SSN-AUKUS’u Kraliyet Donanmasına teslim edeceği aktarılan açıklamada, 2040’ların başında ise Avustralya’da inşa edilen ilk SSN-AUKUS’un Avustralya Kraliyet donanmasına verileceği bildirildi.
Açıklamada, bugün sunulan planın, Avustralya’nın geleneksel silahlı, nükleer enerjiyle çalışan denizaltılardan oluşan egemen bir filoyu üretmek, bakımını yapmak, işletmek ve yönetmek için gerekli altyapı, teknik yetenekler, endüstri ve insan sermayesini geliştirmesini desteklemek üzere tasarlandığına işaret edildi.
İlginizi çekebilir
Küresel denklemi değiştirecek hamle: AUKUS
Diğer taraftan, nükleer silahların yayılmasını önleme konusundaki taahhütlerin yinelendiği açıklamada, nükleer enerjiyle çalışan denizaltı kabiliyetinin edinilmesi konusunda Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile istişarelerin sürdürüldüğü bildirildi.
Açıklamada, söz konusu plan sayesinde, Hint-Pasifik’teki bireysel ve kolektif denizaltı varlığının genişlediği belirtilerek, bunun küresel güvenlik ve istikrara da katkı sunacağı ifade edildi.
Avustralya, “nükleer güce” ulaşmadan önce nükleer denizaltılara kavuşacak ilk ülke olacak
Bu kapsamda bilgi ve teknoloji paylaşımı alanındaki üçlü işbirliğinin de geliştirilmesine olan taahhüdün vurgulandığı açıklamada, üç ülkenin de insan hakları, hukukun üstünlüğü ve egemen devletlerin bağımsızlığını gözeterek, kurallara dayalı uluslararası düzene saygı duyduğunun altı çizildi. Açıklamada, bugün duyurulan planın bu hedefleri ilerletmeye yardımcı olacağı görüşüne yer verildi.
ABD, İngiltere ve Avustralya arasında 2021’de nükleer denizaltı teknolojisi alanında işbirliğini öngören “AUKUS” anlaşması imzalanmıştı.
Üç ülkenin isimlerinin İngilizcedeki kısaltmasından oluşan “AUKUS” güvenlik anlaşması kapsamında Güney Avustralya eyaletinin başkenti Adelaide’deki tersanelerde en az 8 nükleer enerjiyle çalışan denizaltı inşa edilecek.
Anlaşma uyarınca, Avustralya’nın sahip olacağı nükleer enerjili denizaltılar, Hint-Pasifik’te istikrarı desteklemek ve anlaşmaya taraf olan ülkelerin ortak değerleri ile çıkarlarının korunmasına katkı sunmak için kullanılacak. AUKUS’un ardından Avustralya, “nükleer güce” ulaşmadan önce nükleer denizaltılara kavuşacak ilk ülke olarak kayıtlara geçecek.
Fransa: Sırtımızdan bıçaklandık
AUKUS’un duyurulmasından sonra Batı’dan ilk tepki Fransa’dan geldi. Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, France Info radyosuna yaptığı açıklamada, “Sırtımızdan bıçaklandık. Avustralya ile güvene dayalı bir ilişki kurmuştuk. Bu güvene ihanet edildi” dedi. Çok sinirli olduğunu net bir şekilde ifade eden Le Drian, “Müttefik müttefike bunu yapmaz” sözleriyle sert çıktı. Kendilerine danışmadan alınan kararı ABD Başkanı Joe Biden’a da yakıştıramadığını belirten Le Drian, “Bu ani ve öngörülemeyen karar, Bay Trump’ın alacağı türden bir karara benziyor” diyerek Biden’ı eleştridi. Avustralya, Fransa ile yıllar önce imzaladığı 90 milyar dolara ulaşan devasa denizaltı anlaşmasını AUKUS sonrası iptal edeceğini duyurmuştu.
AUKUS’un açıklanması sonrası Beyaz Saray’da telekonferans yolu ile düzenlenen ortak basın toplantısında Biden, potlarına bir yenisini ekledi. Toplantı sırasında, İngiltere Başbakanı Johnson’a teşekkür ettikten sonra Avustralya Başbakanı Morrison’a dönen ve bir süre duraklayan Biden, Morrison’ın adını unuttu ve İngilizlerin Avustralya için kullandıkları “down under (aşağıdaki)” ifadesini kullandı. Bu, ABD Başkanı’nın ilk isim unutması değil. Demans hastalığı sebebiyle sık sık kameralar karşısında gaflara imza atan Biden, daha önce uçağa çıkarken düşmüş, Savunma Bakanı’nın adını unutmuş, yardımcısı Harris’i “ABD Başkanı” ilan etmiş, Putin’e de “Klutin” demişti.
(AA)
