– İzlenmesi gereken çalışma yöntemi ne olmalıdır?
– Bu çalışmaların etkinliğinde Ülkemizde karşılaştığımız kısıtlar nelerdir?
Sorularını yanıtlamaya çalışarak, hedeflenen yetenekler bazında bir seri inceleme makalesi yayınlanacaktır. İzlenecek sistematik konu sıralaması seri sonunda derlenerek nihai bir tasnif yaklaşımı ortaya konulacaktır. Buna rağmen izlenecek tasnif sistematiğinin temel gruplama yaklaşımı (geri beslemeler alabilmek üzere) bu makaleden itibaren tanımlar bölümünden kıymetli okurlarımızın değerlendirmelerine sunulmuş olup serinin her makalesinde bu yaklaşım güncellenecektir.
Bu yazıda mevcut yeteneklerin etkinliğinin artırılması ve oyun değiştirecek yeteneklerin edinilmesi amaçlarıyla “Ağ Destekli Yeteneklere Sahip Bir Deniz Kuvvetine Doğru Dönüşüm Yaklaşımları” ele alınacaktır. Yazının hazırlanmasında aşağıdaki dokümanlardan istifade edilmiştir.
– Dz.K.K.lığı (2015). Deniz Kuvvetleri Stratejisi.
– Network-Centric Naval Forces.
– ABD Deniz Araştırma Merkezi Komutanlığı. (2015). Bilim ve Teknoloji Stratejisi.
– Defence IQ. (2016). Naval Combat Systems Trends Analysis Report.
Tanımlar
Deniz Savaş Sistemleri için Paneller, Programlar ve Portföyler:
Deniz Savaş Sistemleri yetenek paketleri aşağıda sunulan tablodaki (sürüm 0.01) paneller ve programlar altında bütünleşik bir düzenleme ile tekrarları engelleyecek şekilde tasnif edilmektedir. Bu yeteneklerin uygulama platformları portföyler altında işaretlenmiştir. Çalışma bir yandan yazarın konuyla ilgili çalışmalarının bir tasnifi olup diğer yandan birçok alanda terminoloji birliği sağlamayı ve ilgili tüm kurumlarda organizasyon yaklaşımlarını etkilemeyi hedeflemektedir.
Ağ merkezli Deniz Kuvveti nedir?
Ağ Destekli Operasyon:
Barışta ve savaşta, teknolojik olarak ulaşılmış ileri yeteneklere sahip ağ, bilgi ve haberleşme sistemlerinden istifade edilerek, coğrafi olarak çok geniş bir alana yayılmış;
– Karar vericilerin (İnsan),
– Durumsal farkındalık ve hedefleme algılayıcılarının (Sensors, İng.),
– Kuvvetlerin (Forces, İng.),
– Silahların (Weapons, İng.)
esnek ve kapsamlı bir sistemde bütünleştirilerek kullanıldıkları, emsali olmayan harp etkinliklerine ulaşma imkanı sunan, askeri operasyonlardır (Network-Centric Naval Forces).
Ağ Destekli Operasyonların Taahhütleri ve Önemi:
Bir görev için birlikte hareket eden tüm kuvvet unsurları daha önce hiç olmadığı gibi birbirlerine veri bağları ile bağlıdır. Bu unsurların bilgiyi toplama, işleme, dağıtma ve kullanma yöntemleri modern, önceden tasarlanmış, ilişkisel ve bütünleşiktir. Düşman ve çevreye ilişkin bilgilerin toplanması, tüketilmesi ve dağıtılması askeri operasyonları yönlendirilesi için her zaman kritik öneme haiz olmuştur. Bugün sözü edilen işlevlerin yerine getirilmesi için kullanılabilecek alt yapı ve sistemler o kadar gelişmiştir ki; klasik yeteneklere sahip hiçbir tekil platform veya sistemin bu boyuta ulaşması hayal dahi edilemez olmuştur. Ağ destekli operasyonlar deniz kuvvetleri için yeni bir kuvvet tasarımını ve kuramsal çerçeveyi (paradigm, İng.) dikte etmektedir. Ağ destekli harekat yapan deniz kuvvetleri ve bu harekata katılan tüm diğer kuvvetlerin unsurları aslında tekil bir kuvvet olarak organize olmuş, müşterek çalışan ağ üzerinde yeteneklerini kullanan ve görevlerini önceki operasyon tarzlarına oranla yüksek etkinlikle yerine getiren unsurlardır. Bu harekat tipinde sonuçlar öncekilere oranla çok daha hızlı, kati bir şekilde ve çok ekonomik olarak alınır. Buna karşılık sözü edilen kuvvet yapısı öncekiler ile kıyaslanamayacak kadar girift olacaktır. Başka bir deyişle ağ destekli operasyonlara ilişkin yeteneklerin edinilmesi ve kullanılması öncesinde geleneksel yaklaşımların önemli oranda değişimi gerekecek ve kuvvetin bu değişim için önemli bir dönüşüm geçirmesi gerekli olacaktır. Aksi halde gelişen yeteneklerin mevcut operasyonel konseptler ve organizasyonlar ile birlikte kullanılması tehlikesi ile karşı karşıya kalınacak ve sonuç yönetilemez kaotik bir durum olacaktır.
Ağ Destekli Operasyonlarda Kullanılacak Deniz Kuvvetlerinin Öznitelikleri:
Yukarıda sunulan ağ destekli operasyon yeteneklerinin gerçekleştirilebilmesi için bilgi sistemleri, ağ teknolojileri ve haberleşme yeteneklerinin etkinlikle kullanılması ve bu sistemlerin aşağıda listelenen özniteliklere mümkün olan en geniş anlamda sahip olmaları gereklidir.
– Tüm kuvvet unsurlarının, müttefik unsurların, tarafsızların nerde olduklarının ve karşı taraf unsurlarına ait sahil imkanlarının, kuvvet terkiplerinin ve platformlarının bilgilerinin ortak bir zaman mekan uzayında istenen askeri etkiyi sağlayacak şekilde kullanılabilir olması.
– Farklı komuta seviyelerindeki karar vericilerin ihtiyaç duyabilecekleri tüm işlenmiş bilginin ihtiyaç olan zamanda ve yerde kendilerine sunulabilir olması.
– Geniş alana yayılmış dahi olsa tüm unsurların, platformların, algılayıcıların ve silahların koordinasyonunun sağlanabilmesi.
– Derlenen, işlenen ve sağlanan bilginin yeteri kadar gerçek zamanlı, bozulmamış, manipüle edilmemiş ve karşı tarafın eline geçmemiş olmasının garanti edilebilmesi.
Ağ Destekli Operasyonların Kaçınılmazlığı:
Dünya üzerindeki gelişen tehdidin itmesi ve bilgi sistemleri, ağ teknolojileri ve haberleşme sistemlerindeki ulaşılan imkanların çekmesi nedenleriyle ağ destekli operasyon yeteneğinin modern tüm deniz kuvvetleri için kaçınılmaz olduğu değerlendirilmektedir.
Aşağıda listelenen ileri harp imkan ve yetenekleri karşı taraf unsurlarının eline geçmiş veya geçmek üzeredir.
– Gemilere karşı kullanılan güdümlü silahların az yansıtan (Stealth, İng.) yapıları,
– Sessiz denizaltılar,
– Uzun menzilli hava savunma sistemleri,
– Az yansıtan tehditlere karşı tespit ve takip imkan ve yetenekleri,
– Balistik silahların kimyasal, biyolojik ve hatta nükleer başlıkları,
– Sivil halk arasında ve zor coğrafyalarda saklanan suç ve terör örgütleri,
– Hücresel ve küresel haberleşme yetenekleri,
– Küresel mevki bulma ve seyrüsefer sistemleri,
– Siber harp yeteneği,
Bu genişlikte ve halen gelişimini sürdüren tehdit ve yetenek setlerinin aynı anda birleşimlerine zamanında ve kusursuz olarak karşı koymanın tek yolu birlikte operasyon yapan karar vericilerinin kaynaştırılmış bilgilerden oluşan aynı taktik, operatif resimlere bakabilmeleri ve zamanında koordine edilmiş tedbirlerini geliştirebilmeleridir.
Ağ merkezli Deniz Kuvvetine dönüşüm
Bir deniz kuvvetinin ağ destekli operasyonlar yapabilecek yeteneklere kavuşabilmesi için aşağıda sıralanan gereksinimleri sağlamasına ihtiyacı vardır:
– Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Karargâhından başlayan üst düzey liderlik ve yönlendirme.
– Yeni operasyonel konseptlerin tanımlı, onaylı ve yaygın bilinir hale gelmesi.
– Ortak bir komuta ve bilgi alt yapısının kurulması.
– Bilgi akışının garanti edilmesi.
– Tüm unsurların uygun bir komuta zinciri içinde görevlendirilebilmeleri için organizasyonların bütünleşmesi.
Aşağıdaki iki paragrafta bu dönüşüm sürecinin olmazsa olmaz ilk iki adımına kısaca değinilecektir.
Liderlik ve Yönlendirme:
En üst düzeyden başlayarak ve sürekliliğini de garanti altına alarak Ağ Destekli Operasyon yapabilme kabiliyetinin kazanılması için tanımlı bir yol haritasının hazırlanmasına ihtiyaç vardır. Bu tanımlamaların yeni konseptin dikte edeceği komuta değişikliklerine karşı mevcut komuta heyetlerinin olumsuz görüşlerine rağmen yapılabilmesi güçtür. Sabırla ve geniş bir konsensüs ile yapılabilmesi önemlidir.
Yeni Operasyonel Konseptler:
Yeni yetenek kuvvet unsurlarının komuta yapısını hiyer-arşik olmaktan çıkartacak ve hiyerarşinin olmadığı neredeyse tek seviyeli düz bir yapıyı (Flat, İng.) dikte edecektir. Yüzen, dalan, uçan, kıyıda ve uzayda bulunabilecek yeteneklerin birlikte kullanımı veya diğer kuvvet unsurları ile birlikte yapılabilecek müşterek operasyonlarda dahi bu durum değişmeyecektir. Bu nedenle ihtiyaç duyulacak işleyiş değişimi büyüktür.
Sonuç olarak
Sözü edilen yeteneklere erişmek ve bunları etkin olarak kullanabilmek üzere öncelikle aşağıda özetlenen stratejik adımların atılmasına ihtiyaç olduğu değerlendirilmektedir.
Konuya ilişkin olarak konsensüs ve konseptler hazır olmadan sistemlerin geliştirilmesi, doğası karmaşık olan bu yeteneğin kaotik kullanımına ve yanlış algılanmasına neden olur. Bu duruma düşmeden konseptlerin hızla geliştirilmesi ve mutabakat zemininin oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Aşağıda sıralanan hedefler en üst düzey politikalar olarak emredilmeli ve takip edilmelidir.
– Tüm kuvvet unsurlarının esnek ve kapsamlı bir sistemde bütünleştirilerek bilgi ile yönetilen (Information driven, İng.) komuta yapısı sağlayan bu sistemi kullanmaları sağlanmalıdır.
– Tanımlanan ağ destekli yetenekleri sağlayacak bu sistemler kısa erimli, aşamalı ve spiral geliştirme yöntemleri izlenerek geliştirilmeli ve tedarik edilmelidir. Bu alanda şelale modeli (waterfall, İng.) ile yetenek geliştirilmesi uygun ve etkin değildir.
– Ortak bir komuta ve bilgi yönetim sistemi çerçevesi tanımlanmalı ve bu çerçeve ile uyumlu sistemler geliştirilmelidir.
– Organizasyonel yapılar bu yetenekler ile uyumlandırılmalıdır.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığının ilgili birimleri ile birlikte Ülkemizde mevcut alan uzmanı araştırma kurumları, akademik kuruluşlar ve endüstri temsilcilerinin katılımı ile oluşturulacak bir alan uzmanlığı çalışma grubu tarafından yeni yeteneğe ilişkin operasyonel konseptler, bilgi değişim ihtiyaçları ve yeteneğin gelişim spirali yol haritaları tanımlanmalıdır. Bu çalışma grubu uluslararası ilgili organizasyonlar ile etkileşebilmeli ve müttefik ülkelerin ilgili kurumları ile birlikte çalışabilmelidir. Ortaya çıkartılan sonuçlar (yaklaşık bir yıl sonunda) resmi bir rapor ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığı (ve olası tüm ihtiyaç makamları) tarafından tetkik edilmeli ve gözden geçirme süreçleri sonunda onaylanmalıdır. Onayı müteakip bu rapor ilgili kurumlar tarafından referans olarak kullanılmalı ve tüm kurumların ihtiyaçlarına cevap verebilmek üzere yaygınlaştırılmalıdır. Sözü edilen rapor her yıl, alan uzmanlığı çalışma grubu tarafından güncellenmeli ve gelişim spiralindeki ulaşılan hedefler, başarı ve başarısızlıklar, öngörülere ilişkin değerlendirmeler yapılabilmelidir.
Bu sayede ihtiyaç makamlarının tedarik etmek için tanımlayacakları tüm sistemler için birbirleri ile uyumlu, birlikte çalışabilir, tekrarlardan uzak bir planlama yapılabilecektir. Ayrıca bu çalışma raporu teknoloji geliştirme ihtiyaçlarının belirlenmesinden, doktora çalışmalarının yönlendirilmesine, ARGE önceliklerinin tanımlanmasından, yetenek geliştirme süreçlerindeki teknolojik hazırlık düzeylerinin kademeli olarak aşılmasına kadar birçok sorun sahasında uyumun yakalanmasına, koordinasyonun sağlanmasına destek sağlayacaktır.
